İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçlarına göre Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) 2013'de 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv Sanayi AŞ izledi.
İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nu açıkladı. Tüpraş'ın 1. olduğu İlk 500'de kar eden şirket sayısı 437'den 371'e geriledi
İSO'nun ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçları düzenlenen toplantı ile açıklandı. Araştırma sonuçlarına göre, 2013 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun üretimden satışları, 2012 yılına göre yüzde 8,3'lik bir artışla 353 milyar 699 milyon liradan 383 milyar 36 milyon liraya çıktı. Ekonominin yüzde 4 oranında büyüdüğü bir yılda yaşanan bu büyüme rakamı "başarı" olarak değerlendirildi.
Net üretimden satışlar baz alınarak inceleme yapıldığında TÜPRAŞ, 2013'de 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv Sanayi AŞ izledi.
2012 yılında beşinci sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) 2013 yılı sıralamasında üçüncü sıraya yükseldi. İlk 10 kuruluş arasına girebilen tek kamu kuruluşu olan EÜAŞ'ın üretimden satışları 9 milyar 263 milyon 860 bin lira olarak gerçekleşti.
Dördüncü sırada yine bir otomotiv şirketi olan Oyak-Renault yer aldı. 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Oyak-Renault’un üretimden satışları 8 milyar 646 milyon 831 bin lira oldu. Son yıllarda beyaz eşya alanında gösterdiği başarıyla ilk 10’da yer alan Arçelik, 7 milyar 790 milyon 736 bin liralık üretimden satışlarıyla 2013'ün en büyük beşinci şirketi oldu.
Bir başka otomotiv şirketi TOFAŞ 5 milyar 818 milyon 911 bin lira ile altıncı sırada yer aldı. İlk 10 sıralamasında 2012 yılına göre iki basamak birden yükselen İçdaş Çelik, 5 milyar 640 milyon 702 bin liralık üretimden satışlarıyla yedinciliğe çıktı.
2012 yılındaki yerini koruyan Ereğli Demir Çelik 5 milyar 265 milyon 424 bin liralık üretimden satışıyla 2013 yılında sekizinci sırada yer aldı. Bir başka demir çelik şirketi, İskenderun Demir Çelik de 5 milyar 170 milyon 580 bin liralık üretimden satışıyla bir önceki yıla göre 2 basamak gerileyerek dokuzuncu oldu.
Bu grubun 2012'de 10. sırasında bulunan Aygaz, 2013 araştırmasında da yerini korudu. Aygaz'ın üretimden satışları 5 milyar 26 milyon 95 lira oldu.
Karlılıkta kamu kuruluşları önde
Araştırmaya göre, üretimden satışlarda ilk 10’da yer alan firmalar değişmezken, karlılığa gelindiğinde daha farklı bir tabloyla karşılaşılıyor. 2012'de en karlı 10 sanayi kuruluşu içerisinde, kamu sektöründe faaliyet gösteren iki kuruluş yer alırken, 2013'te bu sayı 3'e çıkmış durumda. Bu sıralamada asıl dikkati çeken ise kar şampiyonu şirketler arasında imalat sanayi şirketlerinin azlığı. İsmini açıklamayan bir şirket dışındaki 9 şirketten sadece üçü, Mercedes-Benz Türk, Philip Morris ve Soda Sanayii imalat sanayiyi temsil ediyor. Diğerleri enerji ve madenciliği temsil ediyor.
2013 yılında enerji kaynaklı iki sanayi şirketi kamu kuruluşu karlılıkta ilk iki sırada yer aldı. 2012 yılında en karlı firmalar arasında 12. sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ, 2013'te 2 milyar 569 milyon 102 bin liralık karıyla birinci, 2012'nin en karlı şirketi olan Türkiye Petrolleri, 1 milyar 634 milyon 199 bin liralık karıyla, 2013 yılında ikinci oldu. Sıralamada üçüncü şirket ise isminin açıklanmasını istemedi.
Karlılıkta dördüncü sırada 842 milyon liralık karla Eti Maden İşletmeleri, beşinci sırada 805 milyon liralık karıyla Mercedes-Benz Türk bulunuyor. 761 milyon liralık karla altıncı sırayı alan Philsa Philip Morris’i yedi ve sekizinci sırada iki maden şirketi takip ediyor. Bu firmalar sırasıyla 669 milyon lira ve 543 milyon liralık karlarıyla Tüprag Metal ve Koza Altın.
Dokuzuncu sırada kimya sektöründe faaliyet gösteren Soda Sanayii AŞ’nin 523 milyon lira kar ile önceki yıla göre büyük bir çıkış yaptığı görülüyor. Bir diğer madencilik firması olan Eti Bakır ise 442 milyon liralık karıyla 2013 sıralamasında onuncu sırada yer aldı.
TÜPRAŞ ihracatta da lider
Türkiye’nin en büyük şirketi TÜPRAŞ, üretimden satışlardaki liderliğini ihracatta da koruyor. Toplam 4 milyar 118 milyon dolarlık ihracatıyla listenin zirvesinde yer alıyor. Ardından gelen diğer iki şirket de sırasıyla 3 milyar 696 milyon dolar ve 3 milyar 523 milyon dolarlık ihracat tutarlarıyla Ford Otomotiv ve Oyak-Renault oldu.
TOFAŞ bu klasmanın dördüncüsü ve onu 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Arçelik izliyor. 2012 yılının onuncusu olan Toyota Otomotiv, 2013'te altıncılığa yükseldi. Vestel Elektronik 2013 yılında bir sıra gerileyerek yedinci sırada yer aldı. OMV Petrol Ofisi listede sekizinci sıradaki yerini korurken, onu İçdaş takip etti. Bosch ise 2012 yılında on birinci sıradayken bir basamak yükselerek en büyük 10 ihracatçı sıralamasına onuncu sıradan girmeyi başardı.
En büyük 100 sanayi kuruluşu
İSO'nun "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırmasında ilk 100 sıralaması ve önceki araştırmadaki yerleri şu şekilde:
| 2013 Sıra No | 2012 Sıra No | Kuruluşlar | Üretimden |
| Satışlar (Net) | |||
| (TL) | |||
| 1 | 1 | TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. | 39.729.407.044 |
| 2 | 2 | Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. | 9.714.212.513 |
| 3 | 5 | EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü | 9.263.860.001 |
| 4 | 3 | Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. | 8.646.831.598 |
| 5 | 4 | Arçelik A.Ş. | 7.790.736.897 |
| 6 | 6 | TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. | 5.818.911.878 |
| 7 | 9 | İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş. | 5.640.701.549 |
| 8 | 8 | Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. | 5.265.424.361 |
| 9 | 7 | İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. | 5.170.580.044 |
| 10 | 10 | Aygaz A.Ş. | 5.026.095.220 |
| 11 | 12 | Çolakoğlu Metalurji A.Ş. | 4.504.671.148 |
| 12 | 29 | Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. | 4.203.818.225 |
| 13 | 11 | PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. | 3.862.135.599 |
| 14 | 13 | Mercedes-Benz Türk A.Ş. | 3.512.714.226 |
| 15 | 14 | Vestel Elektronik San. ve Tic. A.Ş. | 3.501.412.952 |
| 16 | 17 | Unilever San. ve Tic. T.A.Ş. | 2.983.755.234 |
| 17 | 22 | Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş. | 2.966.511.509 |
| 18 | 16 | Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. | 2.746.661.573 |
| 19 | 23 | Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş. | 2.403.830.933 |
| 20 | 21 | Milangaz LPG Dağıtım Tic. ve San. A.Ş. | 2.390.595.958 |
| 21 | 25 | Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı | 2.358.965.819 |
| 22 | 20 | İpragaz A.Ş. | 2.357.598.000 |
| 23 | 24 | Kroman Çelik Sanayii A.Ş. | 2.291.359.030 |
| 24 | 26 | Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş. | 2.267.423.163 |
| 25 | 37 | Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. | 2.266.584.895 |
| 26 | 15 | Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu | 2.212.592.358 |
| 27 | 30 | Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. | 2.038.213.585 |
| 28 | 28 | Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş. | 1.962.733.084 |
| 29 | - | - | - |
| 30 | 39 | Bosch San. ve Tic. A.Ş. | 1.927.316.697 |
| 31 | 33 | Coca-Cola İçecek A.Ş. | 1.903.033.713 |
| 32 | 73 | Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 1.854.392.895 |
| 33 | 43 | Ak Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 1.837.840.136 |
| 34 | 32 | Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. | 1.835.659.651 |
| 35 | 46 | Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş. | 1.833.875.752 |
| 36 | 31 | Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. ve Tic. A.Ş. | 1.826.825.872 |
| 37 | 34 | KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. | 1.792.772.890 |
| 38 | 36 | AKSA Akrilik Kimya Sanayii A.Ş. | 1.782.893.094 |
| 39 | 44 | Konya Şeker San. ve Tic. A.Ş. | 1.781.169.269 |
| 40 | 27 | Diler Demir Çelik Endüstri ve Ticaret A.Ş. | 1.706.694.195 |
| 41 | 38 | İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş. | 1.629.299.849 |
| 42 | 41 | Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü | 1.628.735.733 |
| 43 | 45 | Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. | 1.621.740.410 |
| 44 | 58 | Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayii A.Ş. | 1.582.405.302 |
| 45 | 35 | Yolbulan Baştuğ Metalurji Sanayi A.Ş. | 1.569.453.029 |
| 46 | 42 | Kastamonu Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. | 1.549.612.944 |
| 47 | 87 | Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş. | 1.535.199.242 |
| 48 | 40 | Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş. | 1.525.998.064 |
| 49 | 53 | Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü | 1.510.892.677 |
| 50 | 55 | Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. | 1.506.235.134 |
| 51 | 56 | SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş. | 1.482.822.194 |
| 52 | 60 | Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş. | 1.396.691.739 |
| 53 | 54 | Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. | 1.360.186.107 |
| 54 | 50 | BRİSA Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş. | 1.336.904.285 |
| 55 | 57 | Oltan Gıda Maddeleri İhr. İth. ve Tic. Ltd. Şti. | 1.312.568.614 |
| 56 | 59 | Assan Alüminyum San. ve Tic. A.Ş. | 1.294.475.954 |
| 57 | 51 | Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş. | 1.252.164.520 |
| 58 | 49 | Borusan Mannesmann Boru San. ve Tic. A.Ş. | 1.188.809.197 |
| 59 | 47 | MMK Metalurji San. Tic. ve Liman İşletmeciliği A.Ş. | 1.184.394.016 |
| 60 | 66 | Yücel Boru ve Profil Endüstrisi A.Ş. | 1.176.753.334 |
| 61 | 75 | Akçansa Çimento San. ve Tic. A.Ş. | 1.164.214.836 |
| 62 | 63 | Hayat Kimya Sanayi A.Ş. | 1.157.463.652 |
| 63 | 67 | Tüprag Metal Madencilik San. ve Tic. A.Ş. | 1.152.515.050 |
| 64 | 52 | Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.Ş. | 1.146.686.807 |
| 65 | 65 | HES Hacılar Elektrik San. ve Tic. A.Ş. | 1.142.948.125 |
| 66 | 74 | Sasa Polyester Sanayi A.Ş. | 1.141.043.743 |
| 67 | 69 | Türk Pirelli Lastikleri A.Ş. | 1.136.793.315 |
| 68 | 70 | Siemens San. ve Tic. A.Ş. | 1.136.649.500 |
| 69 | 78 | Delphi Automotive Systems Ltd. Şti. | 1.087.432.115 |
| 70 | 48 | Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.Ş. | 1.085.246.183 |
| 71 | 62 | Aksa Enerji Üretim A.Ş. | 1.072.842.369 |
| 72 | 81 | Soda Sanayii A.Ş. | 1.071.959.226 |
| 73 | 71 | Ekinciler Demir ve Çelik Sanayi A.Ş. | 1.044.972.695 |
| 74 | 83 | TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. | 1.016.203.108 |
| 75 | 76 | C.P. Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 1.016.143.192 |
| 76 | 61 | Nursan Metalurji Endüstrisi A.Ş. | 1.003.097.632 |
| 77 | 77 | S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği | 992.124.239 |
| 78 | 90 | Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş. | 966.017.975 |
| 79 | 86 | Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşletmeleri San. Tic. A.Ş. | 944.069.996 |
| 80 | 91 | Tezcan Galvanizli Yapı Elemanları San. ve Tic. A.Ş. | 942.545.924 |
| 81 | 93 | Ülker Çikolata Sanayi A.Ş. | 936.569.805 |
| 82 | 72 | Koza Altın İşletmeleri A.Ş. | 931.771.503 |
| 83 | 64 | Ege Çelik Endüstrisi San. ve Tic. A.Ş. | 909.299.167 |
| 84 | 68 | Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş. | 897.490.011 |
| 85 | 94 | Gülsan Sentetik Dokuma San. ve Tic. A.Ş. | 891.227.728 |
| 86 | 96 | Şenpiliç Gıda Sanayi A.Ş. | 890.311.048 |
| 87 | 88 | Çimsa Çimento San. ve Tic. A.Ş. | 884.345.009 |
| 88 | 128 | Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş. | 878.798.569 |
| 89 | 101 | BEYPİ Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama San. ve Tic. A.Ş. | 869.182.275 |
| 90 | 79 | Goodyear Lastikleri T.A.Ş. | 859.517.125 |
| 91 | 110 | Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi A.Ş. | 841.913.644 |
| 92 | 184 | Karakaş Atlantis Kıymetli Madenler Kuyumculuk Telekomünikasyon San. ve Tic. A.Ş. | 836.769.182 |
| 93 | 151 | Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. | 824.128.265 |
| 94 | 100 | Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş. | 818.607.008 |
| 95 | 337 | Genpower Jeneratör San. ve Tic. A.Ş. | 818.260.079 |
| 96 | 104 | Pınar Süt Mamülleri Sanayi A.Ş. | 808.642.800 |
| 97 | 105 | Trakya Cam Sanayii A.Ş. | 807.951.976 |
| 98 | 84 | Boytaş Mobilya San. ve Tic. A.Ş. | 800.145.907 |
| 99 | 85 | Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. | 793.753.157 |
| 100 | 92 | Erpiliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti. | 791.839.521 |