Avrupa Birliği (AB), mülteci akınını engellemesi karşılığında Türkiye'ye verilebilecek 'ödünleri' belirledi.
Dün gece sona eren AB Zirvesi'nde Türkiye ile ilgili 'eylem planı' kabul edildi. Buna göre Türkiye'ye 3 milyar Euro verilmesi, Türk vatandaşlarına daha kolay vize verilmesi ihtimali ve AB ile üyelik müzakerelerine hız kazandırılması üzerinde mutabakat sağlandı. Liderler ayrıca, mültecilerin Türkiye'ye geçişlerinin azaltılması için sınır kontrollerinde koordinasyon sağlanmasını da istedi.
7 saatlik maraton
AB liderleri, Brüksel'de sığınmacı krizini görüştü. Türkiye saati ile dün 17.30'da başlayan zirve yaklaşık 7 saat sürdü. Zirve sonrası AB Konsey Başkanı Donald Tusk, sığınmacı krizi konusunda nihai anlaşmaya varılmasına dair ''ihtiyatlı bir iyimserliğe'' sahip olduğunu kaydetti.
Birliğin dış sınırlarını koruyacak bazı önemli karalar aldıklarını açıklayan Tusk, ''Mevcut sığınmacı krizi konusunda Türkiye-AB ortak eylem planı anlaşmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Türk liderle geçtiğimiz haftalarda Brüksel, Ankara ve New York’ta yaptığımız yoğunlaştırılmış görüşmeler, Türkiye’den AB’ye olan sığınmacı akışını yavaşlatmak amacını taşıyor. Eylem planı bu yönde önemli bir adım'' dedi.
Türkiye ile yapılacak bir anlaşmanın ancak sığınmacı akışını yavaşlatması durumunda bir anlam ifade edeceğini anlatan Konsey Başkanı Tusk, aldıkları diğer kararlardan birinin de AB Sınır Ajansı'na (Frontex) daha fazla görev verilmesi olduğunu kaydetti. Sınırların korunmasına dair anlaşmanın elde edilen büyük bir başarı olduğunu dile getiren Tusk, gelecek yıl yaşanacak sığınmacı akışına yönelik hazırlıkları, sığınmacıların ilk vardığı AB ülkesinde kayıt edilmesini öngören Dublin Sözleşmesi'nin geleceği ve kayıt merkezlerinin de masaya geldiğini bildirdi.
"Siz bize yardım edin, biz de size''
Türkiye ile nihai anlaşmaya varılmasına dair bir soru üzerine ise Tusk, ''Teklifimizi hazırladık. Türkiye'den sorumlu ve yeterli bir yanıt bekliyoruz. 'Fazlaya fazlaya' prensibi söz konusu. Bir başka deyişle 'Siz bize yardım edin, biz de size'. Bu kadar basit'' diye konuştu.
"Vize serbestisi süreci hızlanacak"
AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Brüksel ziyaretinde görüştüklerini hatırlatarak, ''Bu sabah saatlerinde Türkiye ile AB Komisyonu arasında bir anlaşma sağlandı. Bu akşam da zirvede prensipte anlaştık. Bu anlaşmanın iki hedefi var: Sığınmacıların Türkiye'de kalması ve Avrupa'ya gelmelerinin engellemesi. Bu da sağlandı'' değerlendirmesinde bulundu.
Juncker, mali yardıma dair görüşmelerin ise gelecek günlerde devam edeceğini kaydetti. AB Komisyonu Başkanı, Türkiye'yle vizelerin kaldırılmasına dair bir soru üzerine de ''Bu konuda çok net olmak isterim. Türk ortaklarımızla vize serbestisini hızlandırma konusunda anlaştık. Ancak bu, temel kriterlerden uzaklaşacağımız anlamına gelmiyor. Türkiye için başka bir kriter olmayacak. 2016 baharında ilerlemeyi ele alacağız'' diye konuştu. Juncker, vizelerin kaldırılmasıyla sığınmacı krizi arasında böylece net bir bağ kurduklarını da ifade etti.
"Yeni fasıllar açılacak"
Almanya Başbakanı Angela Merkel de AB ülkelerinin sığınmacılar için harcanmak üzere Türkiye'ye 3 milyar avro yardım yapılmasını ele aldıklarını belirterek, ''Liderler, Türkiye'nin AB'ye katılım sürecini canlandırma ve yeni fasılların açılması üzerinde anlaştı'' dedi. Sığınmacılar konusunda daha yapılacak çok şey olduğunu kaydeden Merkel, ''(Hiçbir şey başarmadık) diyemeyiz'' yorumunu yaptı.
"Türkiye'nin yardımı şart"
Zirvede alınan kararlar kapsamında sığınmacıları geri gönderebilme ve sınırları korumada daha aktif role sahip olacak Frontex'ten, yapılan açıklamada, son 9 ayda AB ülkelerine 710 bin sığınmacının giriş yaptığı belirtilmişti. AB ülkeleri, soruna kalıcı çözüm için Türkiye'nin yardımını hayati görüyor.