Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan açıklamaya göre, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre Türkiye'de 2012 yılında 3,69 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek 2019 yılında 3,35 kişi olduğu görüldü.
İllere göre incelendiğinde 2019 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 6,11 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak ilini 5,39 kişi ile Hakkari ve 5,38 kişi ile Şanlıurfa illeri izledi.
Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,63 kişi ile Çanakkale oldu. Bu ili, 2,68 kişi ile Eskişehir ve 2,71 kişi ile Balıkesir illeri izledi.
Geniş aileden oluşan hanehalkı oranı azalırken tek kişilik hanehalkı oranı arttı
Tek çekirdek ailenin tanımı yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarıdır. Bu tanım kapsamında, ADNKS sonuçlarına göre ülkemizde tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında %67,4 iken 2019 yılında %65,1 oldu.
Tek kişilik hanehalklarının oranının 2014 yılında %13,9 iken 2019 yılında %16,9'a yükseldiği görüldü. Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında %16,7 iken 2019 yılında %15,0 oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranının ise
2014 yılında %2,1 iken 2019 yılında %3,0'a yükseldiği görüldü.
Tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu il Tunceli oldu
Tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında %26,4 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini %25,7 ile Giresun, %25,6 ile Gümüşhane izledi. Tek kişilik hanehalkı oranının en düşük olduğu il ise %9,4 ile Diyarbakır oldu. Diyarbakır ilini %9,8 ile Van ve Batman izledi.
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalkı en fazla Osmaniye'de görüldü
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında %72,6 ile Osmaniye oldu. Osmaniye ilini %72,1 ile Kayseri ve %71,7 ile Gaziantep takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalkı oranının en düşük olduğu il %54,3 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini %54,9 ile Artvin ve %55,7 ile Kastamonu izledi.
Hanehalklarının %9,2'sini tek ebeveyn ve çocukları oluşturdu
Türkiye'de 2019 yılında toplam hanehalklarının %9,2'sini tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Daha detaylı incelendiğinde toplam hanehalklarının %2,0'ını baba ve çocuklardan oluşan hanehalkları, %7,2'sini ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
Tek ebeveynli hanehalkı en fazla Bingöl'de görüldü
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında %11,2 ile Bingöl oldu. Bu ili, %11,0 ile Adana, %10,9 ile Malatya izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise %6,8 ile Ardahan ve Tokat, %6,9 ile Kars, Nevşehir, Bitlis ve Bayburt oldu.
Anne ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu iller %8,9 ile Bingöl, %8,7 ile Adana ve %8,6 ile İzmir, en düşük olduğu iller ise %4,8 ile Ardahan, %5,2 ile Burdur, Tokat ve Bayburt, %5,3 ile Kars ve Yozgat oldu. Baba ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu iller %3,4 ile Kilis, %3,2 ile Gümüşhane ve
%2,9 ile Malatya, en düşük olduğu iller ise %1,4 ile Nevşehir ve %1,5 ile Kayseri oldu.
Geniş aileden oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il Şırnak oldu
Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında %28,0 ile Şırnak oldu. Şırnak ilini %26,4 ile Hakkari ve %23,1 ile Batman izledi. Geniş aileden oluşan hanehalkı oranının en düşük olduğu il, %9,3 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini %10,1 ile
Çanakkale ve %10,6 ile Balıkesir izledi.
Toplam resmi evlilikler içerisinde son evliliğinde akraba evliliği yapanların oranı %8,5 oldu
ADNKS sonuçlarına göre 2019 yılında toplam resmi evlilikler içerisinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış (1.dereceden kuzenler ile yapılan evlilikler) 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı
%8,5 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde akraba evliliği yapmış bireylerin %46,7'sinin hala/dayı çocukları ile, %27,2'sinin amca çocukları ile ve %26,1'inin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Akrabasıyla evli olan bireylerin en fazla olduğu il Mardin oldu
Toplam resmi evlenmeler içerisindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde 2019 yılında toplam evli bireyler içerisinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla görüldüğü il, %20,8 ile Mardin oldu. Bu ili sırasıyla %18,2 ile Şanlıurfa ve %17,2 ile Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az görüldüğü il ise %1,1 ile
Edirne oldu. Bu ili sırasıyla %1,4 ile Kırklareli, %2,1 ile Çanakkale izledi.
Akraba evliliği oranı azaldı
Evlenme istatistikleri sonuçlarına göre 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin %5,9'unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2014 yılında %5,0, 2019 yılında ise %4,0 olduğu görüldü.
Akraba evliliği 2019 yılında en fazla Şanlıurfa'da gerçekleşti
Resmi evlenmeler içerisindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde 2019 yılında gerçekleşen toplam evlenmeler içindeki akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin, %14,9 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili, %14,2 ile Siirt ve %13,9 ile Mardin illerinin izlediği görüldü. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu ilin ise
%0,5 ile Kırklareli olduğu, bu ili %0,7 ile Balıkesir ve Edirne, %0,8 ile Bolu illerinin izlediği görüldü.
Bireyleri en fazla aileleri mutlu etti
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre 18 ve üzeri yaştaki bireyler arasında kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı 2019 yılında %74,1 oldu. Erkeklerin
%79,5'i kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini ifade ederken bu oranın kadınlar için %68,8 olduğu görüldü. Kendilerini en fazla çocuklarının mutlu ettiğini belirten erkeklerin oranı %7,4 iken kadınların oranı %18,1 oldu.
Ev işlerinde ailesine yardımcı olan çocukların oranı %45,5 oldu
Çocuk İşgücü Anketi IV.Çeyrek: Ekim-Aralık 2019 sonuçlarına göre
5-17 yaş grubunda olan çocuklar içinde ev işlerinde ailesine yardımcı olan çocukların oranı %45,5 oldu. Bu oran, erkek çocuklarında %40,0, kız çocuklarında %51,3 oldu. Ev işlerinde ailesine yardımcı olan çocukların %43,5'i hane için alışveriş yapma, çamaşır-bulaşık yıkama, ütü yapma, yemek pişirme, ev eşyalarının temizliği gibi işlerde,
%23,2'si hanede kendinden küçük çocukların bakımında, %5,4'ü ise hanedeki yaşlı/engelli/hasta bir yakınının bakımında ailesine yardımcı oldu.
Taşınabilir bilgisayar bulunan hanelerin oranı %48,7 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre 2019 yılında hanelerin %88,3'ü evden İnternete erişim imkânına sahip oldu. Bu oran 2004 yılında %7,0 idi. Hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı 2004 yılında %0,9 iken 2019 yılında %48,7'ye, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı
2004 yılında %53,7 iken 2019 yılında %98,7'ye ve İnternete bağlanabilen televizyon bulunma oranı 2013 yılında %7,3 iken 2019 yılında %37,7'ye yükseldi.
Geniş ailelerin %26,9'unun yoksulluk sınırının altında yaşadığı görüldü
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60,0'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırı incelendiğinde, yoksulluk sınırının altında yaşayan bireylerin oranının 2018 yılında %21,2 olduğu görüldü. Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının %12,8'inin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının %20,2'sinin, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının %26,9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise %13,0'ının yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
Kadınların belirttiği ortalama ideal çocuk sayısı 2,8 oldu
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2018 sonuçlarına göre kadınların tam istediği sayıda çocuk sahibi olması mümkün olsaydı hayatları boyunca kaç çocuk sahibi olmayı istedikleri incelendiğinde belirtilen ortalama ideal çocuk sayısının kadınlar için 2,8 olduğu görüldü.
İdeal çocuk sayısı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması 1.
Düzeye göre incelendiğinde kadınlar için ortalama ideal çocuk sayısının en yüksek sayıda belirtildiği bölge 3,6 ile TRC Güneydoğu
(Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman,
Şırnak, Siirt) iken en düşük sayıda belirtildiği bölge 2,4 ile TR2
Batı Marmara (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Balıkesir, Çanakkale) oldu.
Babası vefat etmiş çocukların sayısı 268 bin 843 oldu
ADNKS sonuçlarına göre 2019 yılında Türkiye'de toplam 22 milyon
876 bin 798 çocuk içerisinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 268 bin 843, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 81 bin 239, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 649 olduğu görüldü.
Cinsiyete göre incelendiğinde babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 137 bin 733, kız çocuk sayısının 131 bin 110, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısının 41 bin 400, kız çocuk sayısının 39 bin
839, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 2 bin
394, kız çocuk sayısının 2 bin 255 olduğu görüldü.
Hanehalkları bütçelerinden en fazla payı konut ve kira harcamasına ayırdı
Hanehalkı bütçe araştırmasının 2018 yılı sonuçlarına göre Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %23,7 ile konut ve kira harcamaları alırken ikinci sırayı
%20,3 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise %18,3 ile ulaştırma harcamaları aldı. Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise %2,2 ile sağlık, %2,3 ile eğitim hizmetleri ve %2,9 ile eğlence ve kültür oldu.
Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı %59,0 oldu
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre 2018 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde bireylerin %59,0'ının oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, %25,2'sinin ise kiracı olduğu görüldü. Bireylerin %39,6'sının 2018 yılında konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadığı, %36,2'sinin sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. nedenlerle sorun yaşadığı ve %24,8'inin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadığı görüldü.