BBC Türkçe'nin haberine göre muhalefet partileri, öneriyi, milletvekili istifasının parlamento onayına bağlı olması; her ne kadar "psikolojik baskı unsuru" olma potansiyeli bulunsa da ara seçimin zorunlu bir erken seçim sonucu doğurmaması ve boşalacak üyelikler nedeniyle iktidarın parlamentoda "ayasayası değiştirecek çoğunluğa ulaşacağı" endişesi nedeniyle uygulanabilir bulmuyor.
Erken seçime karşı çıkan AKP ve MHP'nin ise ara seçim sonucu doğuracak bir karara destek vermesi beklenmiyor.
Belediye başkanı seçilmeden önce Bolu Milletvekili olan Tanju Özcan, "iktidarı erken seçime zorlayacak formülü" açıklayacağını belirterek, Salı günü bir basın toplantısı düzenledi. Özcan, parlamento üyeliklerinin yüzde 5'inin, yani 30 milletvekilliğinin boşalması halinde Meclis kararıyla üç ay içinde ara seçime gidilebileceğine işaret etti.
Halen, istifa, ölüm, üyeliğin düşürülmesi gibi nedenlerle 19 sandalyenin boş olduğunu ve seçim çevreleri itibariyle bunun güncel rakamlarla 23 milyonluk seçmen kitlesine denk geldiğini belirten Özcan, ağırlıklı olarak CHP'nin güçlü olduğu illerde 11 milletvekilinin istifası halinde buna 12,5 milyon seçmenin daha ekleneceğini; yani toplam seçmenin yüzde 56'sının ara seçimlerde sandığa gideceğini vurguladı.
Seçmenin yüzde 56'sının sandığa gideceği bir seçimin "siyasetin doğası gereği artık bir ara seçim değil genel seçime dönüşeceğini" savunan Özcan, "AK Parti'nin, sayın Erdoğan'ın bunu erken seçime götürmeme şansı yok. Denilebilir ki milletvekili istifası TBMM onayından geçmek durumunda. Bazı meydan okumalar vardır, hayır diyemezsin. AK Parti ve Sayın Erdoğan bu 11 cesur yürekli milletvekili çıkarsa istifasını reddedemez, aksi taktirde yenileceğini şimdiden kabul etmiş olur." görüşünü savundu.
Özcan, parlamentonun 90 gün içinde ara seçime gitmesi için milletvekillerinin istifasının en geç 15 Mart'ta karara bağlanması gerektiğini de vurguladı.
Muhalefet mesafeli
Muhalefet partileri, ara seçimin mutlak bir genel seçim sonucu doğurmaması nedeniyle bu öneriye mesafeli. Ayrıca milletvekilliğinden istifanın tek taraflı bir tasarruf olmadığı ve "ancak iktidar milletvekillerinin de desteğiyle" istifanın geçerli olacağına dikkat çekilerek, Mart ayının ortasına kadar da bu istifaların kabul edilmesinin kolay görünmediği vurgulanıyor.
CHP kurmayları da bu önerilerin daha önce parti yönetimi tarafından değerlendirildiğini ancak sonuç alıcı görünmediği için kabul görmediğini ifade ediyor.
AKP ve MHP desteği gerekiyor
Anayasa'nın 84. Maddesi parlamento üyeliğinin "istifa yoluyla" sona ermesi için TBMM Genel Kurulu'nca kabul edilmesini zorunlu tutuyor. Genel Kurul'da yapılacak oylamada, istifa, katılanların salt çoğunun "kabul" oyu vermesi ile mümkün oluyor. Parlamentoda AKP ve MHP'nin sandalye sayısı muhalefetten fazla olduğu için bir anlamda muhalefet milletvekillerinin istifasının kabul edilip edilmemesinde de iktidar bloğu belirleyici olacak.
"Anayasal çoğunluğu iktidar alır" endişesi
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de gazetecilerin sorusu üzerine seçim kararının bir genel seçim sonucu doğurmayacağına; ara seçimin de sadece üyeliğin boşaldığı seçim çevrelerinde yapılacağına işaret etti. Özel, bunun bir seçenek olarak önlerinde durmakla birlikte, artısı eksisinin çok iyi hesaplanması gerektiğini vurguladı:
"Burada sine-i millet sözü geçmişte hep şöyle değerlendirildi: Muhalefet partileri istifa etsin, mecburen genel seçim olacak. Örneğin bütün CHP milletvekilleri istifa etse, 135 milletvekilinin boşalttığı yerde seçim yapılacak. Boşalttığınız sandalyelere yeniden talip olmadığınız bir seçimde orası iktidar tarafından doldurulacak ve belki iktidar Anayasa'yı değiştirecek bir çoğunluk sağlayabilecektir. O yüzden sosyal medyada döndürülen 'muhalefet istifa ederse erken seçim olur' ifadeleri doğru değildir."
Babacan: Ara seçime değil erken seçime ihtiyaç var
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan da, Özcan'ın önerisine mesafeli yaklaştı. Babacan, "Ülkemizin ara seçime değil, mümkün olan en kısa zamanda bir genel seçime ihtiyacı var. Çünkü şu anda ülkenin her alanda sorunları büyüyor. Ara seçimden ziyade bir genel seçimin bu ülkenin sorunlarına çözüm olabileceğine inanıyoruz" görüşünü dile getirdi.
Memleket Partisi İzmir Milletvekili Mehmet Ali Çelebi ise Özcan'a sosyal medya üzerinden yanıt verdi. "11 vekil aranıyormuş. Söz konusu memleketse ben hazırım 10'a düşürün. İstifa kolay iş, ben hazırım" diyen Çelebi, ancak bunun sonuçlarının da iyi hesaplanmasını istedi:
"İstifa kolay iş ben hazırım. Kabul etmeli. Erken genel seçime değil istifa edilen illerde ara seçime yol açar. Sine-i millet diyenler seçime girmezse Anayasayı değiştirecek çoğunluğa iktidar ulaşır. Bilerek konuşalım."
Anayasa'nın 78. Maddesi TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde her seçim döneminde bir kez ara seçime gidilmesine, bazı kriterlerin yerine getirilmesi koşuluyla olanak tanıyor:
"Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde yapılmasına karar verilir. Genel seçimlere bir yıl kala, ara seçimi yapılamaz."
Aynı madde, ara seçimden ayrı olarak "Bir ilin veya seçim çevresinin, TBMM'de üyesinin kalmaması halinde, boşalmayı takip eden doksan günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılacağını" hükme bağlıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da hapis cezası alması nedeniyle 3 Kasım 2002'de parlamentoya girememiş, daha sonra Siirt seçimlerinin iptal edilmesi üzerine bu ilde üç milletvekilliğinin düşmesi üzerine 9 Mart 2003'ta tekrar yapılan seçimlerde Erdoğan Siirt Milletvekili olarak parlamentoya girmiş ve başbakanlık görevini üstlenmişti.
30 milletvekilliğinin boşalması halinde ara seçimin 24 Haziran 2022'den önce yapılması gerekiyor. Parlamentonun bu seçim kararını üç ay önceden ilan etme zorunluluğu dikkate alındığında, milletvekillerinin istifasının mart ayı ortasına kadar kabul edilmesi ve hemen ardından da ara seçim kararı alınması gerekiyor.