Gelirlerin düştüğü, temel ihtiyaç maliyetlerinin sürekli yükseldiği ortamda barınma sorunu küresel çapta karmaşık bir hal alıyor.
Bloomberg HT'nin haberine göre 2020 yılında pandemi ile kapanmaların farklı bir boyut kazandırdığı barınma konusu ve emlak sektöründe küresel olarak 2021’in sonuna doğru belirginleşen fiyat hareketliliği, 2022’nin ana gündem maddelerinden biri olmayı sürdürüyor.
Türkiye’de de konut fiyat artışında rekor serisi sürerken, son olarak TCMB’nin Şubat ayına ilişkin açıkladığı konut fiyat endeksi verilerine göre konut fiyatları yıllık yüzde 96,4 artış gösterdi. Benzer durum dünyanın birçok ülke ve şehrinde giderek yayılarak görülmeye devam ediyor.
Yabancı yatırımcı Portekiz’de daha fazla ödeyerek konut sahibi oluyor.
Bloomberg’den Henrique Almeida’nın aktardığı bilgilere göre; Portekiz’in başkenti Lizbon’da geçen Aralık ayından itibaren ülke dışından gelen talep nedeniyle emlak fiyatları yüzde 11,4 artış kaydetti. Portekiz Ulusal İstatistik Enstitüsü’nün verilerine göre Portekiz’de yerel halkın metrekare başına ödediği ortalama fiyat bin 858 euro olurken, yabancılar metrekare başına ortalama 4 bin 283 euro ödedi.
Yabancıların sayısı yüzde 40 arttı
Son yıllarda Portekiz; uygun iklim koşulları, vergi avantajları ve vatandaşlık ile oturum koşullarında sunulan imkanlar gibi nedenlerle uluslararası emlak yatırımcılarının dikkatini çekiyor. Ülkede yabancılara sabit yüzde 20 gelir vergisi ve emeklilik gelirlerine yüzde 10’luk vergi oranı uygulanırken, kripto varlıklardan elde edilen kazançlara vergilendirme yapılmıyor. Son 10 yılda Portekiz’de yaşamaya başlayan yabancıların sayısı, istatistik kurumu verilerine göre yüzde 40 artarak 555 bini aştı.
Parası yetmeyen kent dışına taşınıyor
Merkezi yerleşim yerlerinde ikamet etmeye gücü yetmeyenler şehirlerden uzaklara taşınyor.
Ancak söz konusu bu durumun bir de farklı yüzü bulunuyor. Yabancı ilgisi ile fiyatların artması ve şehir merkezindeki cazip konutlara olan talep, yerlilerin mevzu bahis yerlerde konut edinme ve barınma koşullarını zorlaştırıyor. Pandemi ile uzaktan çalışmanın yaygınlaşması özellikle Lizbon gibi kentlere yerleşen ve yerleşmek isteyen başta Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupalıları öne çıkarırken, Lizbon gibi merkez noktalarda mevcut gelir koşullarında ikamet etmeye gücü yetmeyen yerliler de şehirlerden uzaklara taşınmayı seçiyor.
"Yabancıya avantaj sağlanıyor"
Portekizliler yabancılara tanınan imkanların kendileri açısından adaletsizliğe neden olduğu görüşünde.
Portekiz’de ülke yönetimi görülen bu sorunlar üzerine vize ve oturum konularında bir takım kısıtlamalara giderken, sivil toplum kuruluşu yöneticisi Antonio Machado “yabancıların merkezlerde nitelikli konut alımında mali ve vergisel açıdan avantajlı oldukları” hususuna dikkat çekiyor. Machado’ya göre yabancıların ödemekle mükellef oldukları vergi ve masraflar, yerlilerle kıyaslanmayacak düzeyde makul ve bu durum ciddi bir adaletsizliğe neden oluyor.