Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazan ayı öncesinde yaptığı fiyat değerlendirmesinde, geçen ay sonuna kıyasla üretici ve market fiyat farkının 6,4 kata kadar ulaştığını bildirdi.
Bayraktar, “Üreticilerimiz ürününü düşük fiyata satarken tüketicilerimiz pahalıya tüketmek durumunda kalıyor. Bütün kesimler sağduyulu davranmalı, spekülatörlere fırsat verilmemelidir” diye konuştu.
Ramazan ayının bu yıl, koronavirüs salgını ile mücadele sürecinde idrak edileceğini hatırlatan Bayraktar, “Sofralarda eksik olmasın diye çiftçimiz tarlada kalacak. Virüse karşı mücadelede milletimizin sağlıklı beslenmesi ilaç kadar önemlidir. Çiftçilerimiz, vatandaşlarımızın huzurlu bir şekilde iftar yapabilmeleri ve sağlıklarını koruyabilmeleri için çalışacak. Ramazan’da sofralarda hiçbir şey eksik kalmayacak” diye konuştu.
Bayraktar, “Gıda arzında sıkıntı yaşanmaması için çiftçilerimizi desteklemek, üretime devam etmelerini sağlamak zorundayız” ifadelerini kullandı.
Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlıklı yaşam için bir gereklilik olduğunu vurgulayan Bayraktar, “Ramazan ayını huzurlu bir şekilde geçirebilmemiz için vatandaşlarımızın gıda ihtiyacını eksiksiz olarak karşılamalı, sağlıklı beslenmelerini sağlamalıyız. Çiftçilerimizi motive etmek ve tarlada tutmaktan başka çaremiz yok. Aksi takdirde gıda ürünlerini, ya raflarımız boş kaldığı için bulamayacağız ya da çok pahalı olduğu için satın alamayacağız” ifadelerini kullandı.
Koronavirüsle mücadele edilen bu dönemde, gıda güvenliği ve tarımsal üretimin öneminin daha iyi anlaşıldığını ifade eden Bayraktar, fedakar Türk çiftçisinin tüm zorluklara rağmen üretime devam ettiğini vurgulayarak, “Üreticilerimizin 766 Ziraat Odamız aracılığıyla tespit ettiğimiz sorun ve taleplerini, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ilgili
Bakanlara ilettik. Tarım sektörünün öncelikli olacağı bir ekonomik paket açıklanmasını bekliyoruz” diye konuştu.
Üretilen gıdaların tüketiciye ulaştırılması konusunda da özenli davranılması, pazarlama sürecinde sorun yaşanmaması için önlem alınması gerektiğini ifade eden Bayraktar, “Ramazan ayı içerisinde sokağa çıkma yasağı uygulanması durumunda, vatandaşlarımızın taze meyve sebze ihtiyaçları ekmek dağıtımında olduğu gibi evlerine kadar ulaştırılmalı, iftarı bekleyen tüketicilerimizin taze gıdaya erişimi sağlanmalıdır” diye konuştu. Bayraktar, “Belediyeler ve belediyeler tarafından belirlenen pazarcı esnafının, semtlerde seyyar olarak satış yapması sağlanabilir” önerisinde bulundu.
Bayraktar, Ramazan ayında görülebilecek gıda fiyat artışları konusunda uyarılarda bulundu. Ramazan nedeniyle gözlerin gıda fiyatlarına çevrildiğini bildiren Bayraktar, “Beklentimiz bütün kesimlerin sorumlu davranması, artan talebin suiistimal edilmemesidir” dedi.
Bayraktar, 2007 yılından bu yana, Ramazan öncesi fırsatçılığa izin verilmemesi konusunda çalışmalar yapan Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin, bu Ramazan boyunca da üretici ve market fiyatlarını takip edeceğini, kamuoyunu bilgilendirmeye devam edeceğini vurguladı.
Üretici market fiyatları-
Bayraktar, geçen ay sonuna göre markette 26, üreticide 6 üründe fiyat artışı markette 12, üreticide 13 üründe fiyat düşüşü olduğunu markette 2, üreticide 13 üründe fiyatın değişmediğini bildirdi.
Ay sonundan bu güne fiyatı en fazla artan ürünün markette domates, üreticide karnabahar olduğunu belirten Bayraktar, fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette patlıcan, üreticide ise sivri biber olduğunu belirtti.
Ramazan ayı öncesinde üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 541,90 ile lahanada yaşandığında dikkati çeken Bayraktar, “Fiyat farkının kuru incirde yüzde 390, elmada yüzde 304,50, maydanozda yüzde 295,60, kabakta yüzde 284,29 olduğunu bildirdi.
Lahananın 6,4 kat, kuru incirin 4,9 kat, elmanın ve maydanozun 4 kat, kabağın 3,8 kat fazlaya tüketiciye satıldığını vurgulayan Bayraktar, “Üreticide 35 kuruş olan lahana markette 2 lira 25 kuruşa, 13 lira olan kuru incir 63 lira 70 kuruşa, 1 lira 63 kuruş olan elma 6 lira 59 kuruşa, 50 kuruş olan maydanoz 1 lira 98 kuruşa, 1 lira 38 kuruş olan kabak 5 lira 32 kuruşa satılmaktadır” dedi.
Market fiyatlarındaki değişim-
Ay sonundan bu güne markette kuru fasulye ve kuru üzüm fiyatında bir değişim meydana gelmezken, fiyat düşüşünün en fazla yüzde 24,87 ile patlıcanda görüldüğünü bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 12,34 ile sivri biber, yüzde 9,54 ile kabak, yüzde 9,13 ile limon, yüzde 9,05 ile pırasa, yüzde 7,03 ile salatalık izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 46,42 ile domateste yaşandı.
Domatesteki fiyat artışını yüzde 35,82 ile karnabahar, yüzde 22,20 ile elma, yüzde 12,52 ile lahana, yüzde 11,54 ile havuç, yüzde 7,23 ile patates, yüzde 7,11 ile nohut, yüzde 6,89 ile tavuk eti, yüzde 6,61 ile yeşil soğan, yüzde 6,60 ile maydanoz, yüzde 5,56 ile yumurta, yüzde 5,32 ile kaşar peyniri takip etti.”
Üretici fiyatlarındaki değişim-
Ay sonundan bu güne üreticide, pırasa, lahana, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, fındık, zeytinyağı ve süt fiyatında bir değişim meydana gelmezken, yüzde 45,41 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürünün sivri biber olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Sivri biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 38,52 ile kabak, yüzde 31,45 ile salatalık, yüzde 24,64 ile yeşil soğan, yüzde 22,02 ile patlıcan, yüzde 18,10 ile marul, yüzde 14,81 ile limon, yüzde 11,82 ile kuru soğan, yüzde 9,33 ile patates, yüzde 9,09 ile maydanoz, yüzde 7,69 ile ıspanak, yüzde 3,07 ile kuzu eti, yüzde 0,28 ile dana eti izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 73,33 ile karnabaharda görüldü.
Karnabahardaki fiyat artışını yüzde 59,14 ile domates, 28,13 ile havuç, yüzde 19,81 ile yumurta, yüzde 6,59 ile kuru üzüm, yüzde 3,54 ile Antep fıstığı takip etti.”
Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Artan hava sıcaklıkları ve alınan karantina tedbirlerinin fiyatlarda etkili olduğunu belirten Bayraktar şu bilgileri verdi:
“Geçen ay sonundan bu yana, sivri biber, kabak, salatalık, yeşil soğan, patlıcan, marul ve maydanozda artan hava sıcaklıkları ile birlikte hasat edilen ürün miktarında yaşanan artışın yanı sıra karantina tedbirleri kapsamında vatandaşların sokağa çıkmaması nedeniyle talepte yaşanan daralma fiyatların düşmesinde etkili olmuştur.
Özellikle çabuk bozulan yeşil soğan, marul, maydanoz, ıspanak gibi ürünlerde tüccarın aldığı malı satamama endişesi ile piyasada görülen yavaşlama fiyatları etkilemiştir.
İhracata getirilen yasak limon fiyatlarının düşmesine neden olmuştur.
Limonda ihtiyaç fazlası ürünün üretici fiyatlarını düşürmeden, iç piyasada arzda daralmaya meydan vermeyecek şekilde kademeli ve kontrollü olarak ihracatı sağlanmalıdır.
Kuru soğanda Çukurova Bölgesinde yazlık çeşitlerin hasadının başlamasının yanı sıra soğanda devam eden ihracat yasağı fiyatları aşağı çekmiştir.
Patateste görülen fiyat düşüşünde karantina tedbirleri nedeniyle alımlardaki yavaşlama etkili olmuştur.
Bu süreçte fiyatı artan ürünlere baktığımızda karnabaharda artık sezon sonunun gelmiş olması, domateste ihracattaki artış fiyata yansımıştır.
Havuçta ise önemli üretim merkezi olan Beypazarı’nda sezon sonuna gelinmesi etkili olmuştur.
Kuru üzümde dolar kurundaki yükselme ile ihracatta yaşanan artış fiyatı yükseltmiştir. Antep fıstığında az da olsa görülen artışta rekoltenin düşük olması etkilidir.”
Geçen yıl Ramazan öncesine göre market fiyatlarındaki değişim-
Bu yıl ve geçen yıl Ramazan ayı öncesindeki fiyatları da değerlendiren Bayraktar geçen yıl Ramazan öncesine göre markette 26, üreticide 14 üründe fiyat artışı markette 13, üreticide 17 üründe fiyat düşüşü olduğunu bildirdi.
Bayraktar, geçen yıl Ramazan öncesine göre fiyatı en fazla artan ürünün markette Antep fıstığı, üreticide kırmızı mercimek fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette pırasa, üreticide lahana olduğunu belirtti.
Geçen yıl Ramazan öncesine göre markette fiyat düşüşünün en fazla yüzde 57,85 ile pırasada görüldüğünü bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Pırasadaki fiyat düşüşünü yüzde 56,30 ile lahana, yüzde 50,93 ile havuç, yüzde 40,06 ile kuru soğan, yüzde 28,33 ile domates, yüzde27,20 ile patates, yüzde 21,68 ile marul, yüzde 15,01 ile patlıcan izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 55,88 ile Antep fıstığı, yüzde 52,09 ile limon, yüzde 40,68 ile elma, yüzde 34,16 ile mısırözü yağı, yüzde 33,45 ile süt, yüzde 26,22 ile kırmızı mercimek, yüzde 25,39 ile ayçiçek yağı, yüzde 24,37 ile kaşar peyniri, yüzde 23,11 ile maydanoz, yüzde 22,30 ile yoğurt, yüzde 20,31 ile sivri biber takip etti.”
Geçen yıl Ramazan öncesine göre üretici fiyatlarındaki değişim-
Geçen yıl Ramazan öncesine göre üreticide fiyatı en fazla düşen ürünün 76,67 ile lahana olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Lahanadaki fiyat düşüşünü 69,21 ile pırasa, yüzde 65,83 ile havuç, yüzde 48,48 ile patlıcan, yüzde 45,19 ile domates, yüzde 35,33 ile kuru soğan, yüzde 35,32 ile yeşil soğan, yüzde 35,24 ile patates, yüzde 30,83 ile kabak, yüzde 30,77 ile ıspanak, yüzde 29,10 ile marul, yüzde 26,09 ile salatalık, yüzde 16,67 ile maydanoz ve sivri biber, yüzde 14,91 ile kuru üzüm, yüzde 13,33 ile kuru incir, yüzde 8,54 ile nohut izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 55,92 ile kırmızı mercimek, yüzde 47,21 ile Antep fıstığı, yüzde 40,40 ile süt, yüzde 30,62 ile kuru fasulye, yüzde 27,78 ile limon, yüzde 22,92 ile yeşil mercimek, yüzde 20 ile pirinç, yüzde 17,93 ile dana eti, yüzde 15,26 ile kuzu eti, yüzde 11,11 ile fındık, yüzde 10,34 ile zeytinyağı, yüzde 10 ile kuru kayısı, yüzde 7,24 ile elma, yüzde 1,35 ile yumurta takip etti.”
Ramazan ayının her yıl 10 gün geriye geldiğini hatırlatan Bayraktar, Ramazan ayları arasındaki fiyat farklılıkları kıyaslanırken, mevsimsel değişikliklerin göz ardı edilmemesi gerektiğini, mevsimsel etkiler nedeniyle fiyat farkı yaşanabileceğini ifade etti. Bayraktar şöyle devam etti:
“Artan girdi fiyatlarının üretime yansımasının yanı sıra Antep fıstığında yok yılı olması, kırmızı mercimek, limon ve zeytinyağında olumsuz iklim koşulları nedeniyle rekoltenin düşük olması fiyatlara yansıdı.
Bu yıl yaşanan koronavirüs salgını üreticilerimizi derinden etkiledi.
Karantina tedbirleri kapsamında piyasalarda görülen yavaşlama nedeniyle yaşanan fiyat düşüşlerinden en çok üreticilerimiz etkilendi.”
-“Beklentimiz bütün kesimlerin sorumlu davranmasıdır”
Halkın Ramazan’da makul fiyatlara ürün tüketebilmesi için market fiyatlarının özenle takip edilmesi gerektiğini belirten Bayraktar şöyle devam etti:
“Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak üretici ve market fiyatlarının takipçisi olmaya ve kamuoyu ile paylaşmaya devam edeceğiz.
Beklentimiz, bütün kesimlerin sorumlu davranması, artan talebin suiistimal edilmemesi, tüketicilerin yeterli ve güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesinin sağlanmasıdır. Üreticilerimiz ve halkımızın mağdur olmaması için spekülasyonlara fırsat verilmemeli, tedbirler zamanında alınmalı, pazarlama sorunları çözülmeli, gıda denetimleri artırılmalıdır.”