Başbakan Tayyip Erdoğan, 1915 olaylarının anıldığı tarih olarak nitelendirilen 24 Nisan öncesinde yaptığı yazılı açıklamada, Ermenilerin yaşadıkları acıları anlamanın ve paylaşmanın insanlık vazifesi olduğunu söyledi ve o dönemde ölen Ermenilerin torunlarına taziyelerini iletti.
Erdoğan'ın açıklaması Türkiye'de bu konuda başbakanlık düzeyinde yapılan ve açık ve net bir taziye mesajı içeren ilk açıklama olma niteliğini taşıyor. Açıklamanın ABD Başkanı Barack Obama'nın 24 Nisan'da 1915 olaylarına dair yapacağı açıklamanın öncesinde olması da bir ilk.
ABD başkanları her sene 24 Nisan'da 1915 olaylarını "büyük bir trajedi" olarak nitelendirdikleri bir konuşma yapıyor. ABD'deki Ermeni diasporası ise ABD başkanlarının bu konuşmada "soykırım" ifadesini kullanması için yıllardır lobi çalışması yapıyor. Ermeniler, 1915 yılında başlayan tehcir sonucunda yaklaşık 1.5 milyon Ermeninin hayatını kaybettiği olayları "soykırım" olarak niteliyor ancak Türkiye, olaylar sırasında sadece Ermenilerin değil diğer etnik ve dini kökenden Osmanlı İmparatorluğu vatandaşlarının da hayatını kaybettiğini savunarak olayların soykırım olmadığını ifade ediyor.
Açıklamasında, "Ermeni vatandaşlarımız ve dünyadaki tüm Ermeniler için özel bir anlam taşıyan 24 Nisan, tarihi bir meseleye ilişkin düşüncelerin özgürce paylaşılması için değerli bir fırsat sunmaktadır" diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
"Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarının hangi din ve etnik kökenden olursa olsun, Türk, Kürt, Arap, Ermeni ve diğer milyonlarca Osmanlı vatandaşı için acılarla dolu zor bir dönem olduğu yadsınamaz. Adil bir insani ve vicdani duruş, din ve etnik köken gözetmeden bu dönemde yaşanmış tüm acıları anlamayı gerekli kılar. Tabiatıyla ne bir acılar hiyerarşisi kurulması ne de acıların birbiriyle mukayese edilmesi ve yarıştırılması acının öznesi için bir anlam ifade eder. Atalarımızın dediği gibi 'ateş düştüğü yeri yakar'. Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı herkes gibi Ermenilerin de o dönemde yaşadıkları acıların hatıralarını anmalarını anlamak ve paylaşmak bir insanlık vazifesidir. 1915 olaylarına ilişkin farklı görüş ve düşüncelerin serbestçe ifade edilmesi; çoğulcu bir bakış açısının, demokrasi kültürünün ve çağdaşlığın gereğidir."
Tarihi meselelerin iyi anlaşılması için farklı söylemlerin empati ve hoşgörüyle karşılanması ve bütün taraflardan benzer bir anlayışın beklenmesi gerektiğini söyleyen Erdoğan, Türkiye'nin hukukun evrensel değerleriyle uyumlu her düşünceye olgunlukla yaklaşacağını belirtti.
"Zamanın ruhu, anlaşmazlıklara rağmen konuşabilmeyi; karşıdakini dinleyerek anlamaya çalışmayı; uzlaşı yolları arayışlarını değerlendirmeyi; nefreti ayıplayıp saygı ve hoşgörüyü yüceltmeyi gerektirmektedir" diyen Erdoğan, 1915 olaylarının incelenmesi için ortak tarih komisyonu kurulması çağrısını yineledi.
Erdoğan, "Kadim ve eşsiz bir coğrafyanın benzer gelenek ve göreneklere sahip halklarının, geçmişlerini olgunlukla konuşabileceklerine, kayıplarını kendilerine yakışır yöntemlerle ve birlikte anacaklarına dair umut ve inançla, 20. yüzyılın başındaki koşullarda hayatlarını kaybeden Ermenilerin huzur içinde yatmalarını diliyor, torunlarına taziyelerimizi iletiyoruz. Aynı dönemde benzer koşullarda yaşamını yitiren, etnik ve dini kökeni ne olursa olsun tüm Osmanlı vatandaşlarını da rahmetle ve saygıyla anıyoruz" dedi.