BBC'den Stephen McDonell Çin emlak piyasasıyla ilgili gözlemlerini çarpıcı bir şekilde paylaştı:
Shandong eyaletindeki küçük doğu kenti Zibo'da açık havada barbekü çılgınlığı yaşanıyor. Sosyal medya aracılığıyla efsaneleşen kuzu şişlerini tatmak için Çin'in dört bir yanından insanlar buraya geliyor. Oldukça gürültülü bir deneyim ve kesinlikle zayıf bünyeler için değil.
Sokak tıka basa dolu, küçük plastik sandalyelerde oturup bira içiyor ve karaoke şarkıları her yönden pompalanırken yerel gözleme üzerine taze soğanlı et parçaları sarıyorsunuz.
Görünüşe bakılırsa, bu kalabalıklar koronavirüs acil durumundan güçlü bir şekilde toparlanan bir ekonomiyi gösteriyor - ancak ekonomistlere göre durum böyle değil.
Bunun daha ziyade, hane gelirleri üzerinde büyük bir baskı olduğu bir dönemde insanların ucuz ve lezzetli bir seçeneği tercih etmesinin bir örneği olduğunu söylüyorlar.
Tişörtünü çıkarmış oturan bir adam bize buranın ailesiyle sıcak bir yaz gecesinin tadını çıkarmak için mükemmel bir yer olduğunu ve bu tür bir eğlencenin o ana uygun bir fiyat etiketine sahip olduğunu söylüyor.
Söz konusu kişi "Burası sıradan insanlar için harika bir yer. Son zamanlarda para kazanmak zor ama harcamak hâlâ kolay. Üç yıllık Covid'in ardından ekonomi ancak yavaş yavaş toparlanıyor." şeklinde konuştu.
Üniversite mezunları, genç işsizliğinin %20 veya üzerinde seyrettiği Çin'in ekonomik darboğazından özellikle etkileniyor. Bazı öğrenciler gelecekleri konusunda endişeli hissediyor.
Yakında mezun olacak bir kadın, "Evet, endişeliyim. Çok fazla rekabet var. İş bulmak çok zor. Tüm sınıf arkadaşlarım aynı baskıyı hissediyor." dedi.
İş sahibi olanlar için, büyük harcamalar yapma konusundaki isteksizliklerinin en büyük nedeni ekonomik güvence. İşsizler arasına katılma potansiyelinden endişe duyuyorlar ve hanelerinin en büyük tek yatırımı, çoğu durumda artık düşündükleri kadar değerli değil. Çin'de emlak sektörü büyük bir stres altında.
Bunu ilk elden görmek için Zibo'nun birkaç saat doğusuna, çok daha büyük bir şehir olan Qingdao'nun eteklerine gidiyoruz. Burada, emlak patlaması alıcılardan veya kiracılardan gelen gerçek taleple eşleşmedi ve sonuç, içlerinde çok az sakini olan devasa konut sitelerinin inşa edilmesi oldu.
Bir kadın, az sayıda komşusunun bulunduğu sitenin dışında kurduğu seyyar tezgahta soğuk erişte satıyor.
Birkaç yıl önce kocası Qingdao'ya taşındıktan sonra çocuklarına daha iyi bir başlangıç sağlamak için burada bir daire satın almış çünkü okulların iyi olduğunu duymuşlar. Ona evinin değerinin düşmesinden endişe edip etmediğini sordum.
"Tabii ki endişeliyim, ama ne yapabilirim ki?" dedi.
Yakınlarda sokak temizleyicisi bir çift öğle yemeği için durmuş. Arkalarındaki büyük araziyi gösterip orada kimsenin yaşamadığını söylüyorlar.
Yolun karşısında, boyasız, penceresiz ve pencere çerçeveleri hava koşullarına maruz kaldığı için artık daha kötü görünen beton kulelerden oluşan küçük bir orman var.
"İnşaat geçen yıl bir gün orada durdu," diyor civarın sakinleri.
Yine bir başka bölge sakinine göre, tüm banliyö oldukça ölü. "Burada hiçbir şey yok. Benzin istasyonu yok. Yakıt için uzun bir yol gitmeniz gerekiyor. Burada yaşamak gerçekten uygun değil" diyor.
Şehrin büyük bir siyasi toplantı olan Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi'ne ev sahipliği yapması ve Çin lideri Xi Jinping'in yatırım ve iş yapılacak bir yer olarak kişisel onayını vermesi ve potansiyel olarak uluslararası fuarlara ve benzerlerine ev sahipliği yapmasının ardından bu bölgenin yükselişe geçeceğine dair umutlar vardı.
Ancak burada mülk satın alanlara istihdam sağlayacağı düşünülen fabrikalar, yeni kurulan şirketler ve diğer şirketler çok az oldu.
Yerel bir emlak acentesine göre, son yıllarda bölgedeki satış hacmi yarı yarıya azaldı.
"Fiyatlar düştü çünkü piyasa doymuş durumda. Çok fazla ev inşa edildi ve bunları satmak zor.
Kuş bakışı görüntü almak için bir drone yerleştirdik ve yer seviyesinden bile daha kötü görünüyor. Çalışmaların durduğu yeni toplu konut alanlarına her yönden rastlamak mümkün. Bitmiş olanlarda ise pek yaşam belirtisi yok.
Dahası, bu arz ve talep sorunu sadece bu bölgeye özgü değil. Hatta bu şehre bile özgü değil. Çin'in dört bir yanındaki eyaletlerde emlak balonu tehlikesine işaret eden kanıtlar bulmak çok kolay.
Bu ülkede emlak spekülasyonunun yaygınlaşmasının bir nedeni de yatırım için başka seçeneklerin olmaması. Ancak gayrimenkuldeki patlama, birçok büyük şehirde ev fiyatlarını sıradan ailelerin ulaşamayacağı noktalara taşıdı. Hükümetin buna yanıtı, herhangi bir kişinin satın alabileceği daire sayısını sınırlamak oldu.
Bu, eşitlikçi bir reform için gerçek bir girişimdi, ancak şimdi bunu tersine çevirmek için baskı geliyor. Qingdao'da, durgun emlak piyasasını canlandırmak amacıyla bu tür önlemler çoktan hafifletildi.
Çinli politika yapıcıların önündeki zorluk, bu ekonomiyi büyüme ve iş güveni yaratmak için emlak satışlarına bu kadar bağımlı olmaktan kurtarmanın bir yolunu bulmak..
Moody's Analytics'ten Harry Murphy Cruise gibi ekonomistler Çin'in önemli sorunlarla karşı karşıya olduğunu düşünüyor.
Murphy Avustralya'dan BBC'ye yaptığı açıklamada, "Çin ekonomisi umutsuzca yeniden dengelenmeye ihtiyaç duyuyor. Son 20-30 yılda büyük altyapı inşaatları ve emlak piyasasındaki muazzam yükseliş sayesinde muazzam bir büyüme dönemi yaşadı ama bu aslında ileriye dönük sürdürülebilir bir büyüme faktörü değil. Dünyanın dört bir yanına baktığımızda, gelişmiş ekonomilerin ekonomik büyümenin temel itici gücü olarak hane halkına ihtiyaç duyduğunu görüyoruz ve Çin'de şu anda böyle bir durum söz konusu değil." şeklinde konuştu.
Çin hükümeti, bireylerin ve işletmelerin daha fazla harcama yapmasını teşvik etmek için faiz oranlarında indirimden nakit para yardımına kadar çeşitli yollar düşünüyor. Ancak sorun duygusallık.
Daha fazla iş olduğunda insanlar kendilerini daha güvende hissedecekler. İşletmelerin daha fazla istihdam yaratmak için yatırım yapmaları gerekiyor, ancak müşteriler bu kadar güvensizken bunu yapmakta isteksizler.
Harry Murphy Cruise'un dediği gibi: "Bu bir nevi tavuk ve yumurta gibi. İş dünyası harcama yapmadıkça ekonomide bir canlanma sağlayamazsınız. Onlar da bu artışı görene kadar harcama yapmıyorlar. Dolayısıyla, ekonominin önemli bir bölümünü gerçekten geride tutan bir çıkmaz var."
Bir de tüm bunların küresel ticarete yansıması ihtimali var. Çin büyük bir ülke. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin başına gelenler dalgalara dönüşür.
Zayıf uluslararası talep nedeniyle buradaki üretimin azalması daha az ihracata, dünya çapında daha az Çin malı ürüne ve Asya'nın mega fabrikasında daha az ticari faaliyete neden oldu. Ardından Çin'de tüketimin yavaşlaması, diğer ülkelerin ürünlerinin daha az ithal edilmesi anlamına geliyor.
Çin hükümetinin başını ağrıtan şey, eninde sonunda yüzleşmek zorunda kalacağı yeniden dengelemeyi geciktirecek kısa vadeli bir teşvik çözümüne mi gideceği yoksa daha acil acıları absorbe edip uzun vadeli çözümü daha hızlı bir şekilde mi getireceği konusunda seçim yapmak zorunda kalabilecek olmasıdır.
Doğal olarak, Pekin'in üst kademelerinde, ekonomiyi istikrara kavuşturmak için hafif bir destekle başlayıp daha sonra eldeki daha büyük sorunları göz önünde bulundurarak bir tür orta yol düşünenler var. Çünkü biliyorlar ki, olumsuz duygular bir kez yerleşti mi, geri dönmek zor olabilir.