Dünyanın en büyük bakır madeninde üretim durmanın eşiğine geldi. Salı günü BHP'nin 2023 yılında dünya bakırının yaklaşık %5'ini üreten devasa Escondida madeninde grev başlatan sendika, daha önce de dünyanın en büyük bakır madenini felce uğratmış ve küresel bakır fiyatlarını yükseltmişti. Bu kez pek çok şey müzakerelerin ne kadar çabuk sonuç vereceğine bağlı.
Santiago'daki Plusmining danışmanlık şirketinin başkanı Andres Gonzalez, "Escondida'daki sendika hedeflerine ulaşmak için grev yapmaktan korkmayan sıkı bir müzakere geçmişine sahip" dedi. Sendika 2017'de 44 günlük bir grev yaptığında, BHP grevden iki gün sonra "mücbir sebep" ilan ederek sözleşmelerini yerine getiremeyeceği anlamına geldiği için küresel bakır fiyatları yükseldi.
Şirket 2006'da da 26 günlük bir grevin ardından mücbir sebep ilan etmek zorunda kaldı ve 2011'de sendika 14 gün boyunca faaliyetleri durdurdu. Sendika 2015 yılında açlık grevine gitti. Bir iş anlaşmazlığına rağmen 2021'de bir grevden daha yeni kaçınıldı.
Gonzalez, sendikayı özellikle güçlü kılan üç unsur olduğunu söyledi. Sendikanın yaklaşık 2.400 üyesi, yani Escondida'nın işgücünün yaklaşık %61'i var. Grev sırasında işçilerle ilgilenmek için güçlü mali rezervlere sahip. Gonzalez son olarak, Şili mevzuatının şirketin grevdeki işçileri değiştirmesine izin vermediğini de sözlerine ekledi: "Şirket faaliyetlerinin önemli bir bölümünü durdurmak zorunda kalacak ve bu da (sendikaya) muazzam bir pazarlık gücü veriyor."
Toplam işgücünün çoğunluğunu oluşturmasının yanı sıra, Sindicato Nro. 1 (1 No'lu Sendika), Escondida'nın makine operatörleri, sürücüler, teknisyenler ve bakım işçilerini içeren ön saflardaki çalışanlarının %98'ini oluşturuyor. 2016'dan bu yana Escondida sendikasının başkanı olan ve 2008'den bu yana sendika yönetiminde yer alan Patricio Tapia, daha önce Reuters'a verdiği demeçte, sendikanın 2017'ye kıyasla dört kat daha fazla fona ve grev sırasında işçilerin ihtiyaçlarını karşılamak için krediye sahip olduğunu söylemişti.
2017 grevi, sendikanın süresi dolan sözleşmeyi dondurmak için yerel mevzuatı kullanması ve ardından 18 ay daha müzakere etmesiyle sona ermişti.
Bakır piyasası şimdilik sakin
BHP Salı akşamı yaptığı açıklamada, sendikanın görüşmeleri yeniden başlatmak için yaptığı son daveti reddettiğini, ancak işçi grubunun diyaloğu sürdürmeye istekli olduğunu iddia ettiğini söyledi. Şirket, acil durum planının sendikalı olmayan işçilerin çalışmaya devam etmesine izin verilmesini gerektirdiğini ve ne ölçüde olduğunu belirtmese de operasyonların devam ettiğini söyledi.
Şili Katolik Üniversitesi madencilik merkezi analisti Gustavo Lagos, "(Escondida) sendikası diğerlerine kıyasla küçük olabilir, ancak dünyanın en büyük bakır madenini kontrol eden 2.000'den fazla kişi var" dedi.
Lundin'in yine Şili'de bulunan Caserones madeninde devam eden daha küçük çaplı bir grevin üretimi etkileme olasılığı daha düşük çünkü madendeki çalışanların sadece %30'u sendikaya üye.
Analistlerin en büyük bakır tüketicisi Çin'den gelen zayıf talebi gerekçe göstermesi ve hızlı bir çözüm umması nedeniyle bakır fiyatları mevcut grevden henüz büyük bir etki görmedi. Ancak grev eyleminin sertleşmesi halinde bu durum değişebilir.
Sendikanın madendeki hissedar temettülerinin %1'inin işçilere dağıtılması yönündeki talebi, analistlerin tahminlerine göre yaklaşık 35.000 $'a tekabül ediyor. Sendika 2021 yılında da bu talepte bulunmuş ancak yaklaşık 23.000 $ ikramiye ve yaklaşık 4.000 $ fazla mesai ikramiyesi içeren bir anlaşmaya varabilmişti.
BHP bu kez işçilere 28.900 $ ikramiye teklif etti.