Türkiye kışın ortasında tarihi bir enerji kriziyle karşı karşıya kalırken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan dikkat çeken bir sansür adımı geldi.
Sözcü'nün haberine göre İran’ın 20 Ocak’tan itibaren doğalgaz akışını ‘teknik sorun’ gerekçesiyle kesmesinin ardından Türkiye’de sanayi ve santrallerde doğalgaz ve elektrik tüketiminde sınırlamalara gidilirken, uzmanlar depolardaki doğalgaz miktarının azlığına ve BOTAŞ’ın hazırlıksız yakalanmasına da işaret etmişlerdi.
Nitekim, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dün Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ile birlikte yaptığı basın toplantısında Ocak 2018’de yüzde 73, Ocak 2019’da yüzde 72, Ocak 2020’de yüzde 60 olan doğalgaz depolama tesislerindeki doluluk oranının, Ekim 2021’de yüzde 54, Ocak 2022’de yüzde 32 olduğunu söylemişti.
“Devleti yöneten irade şunu görmek zorunda; ‘kışın doğalgaz kesilirse ne olacak'” diyen Kılıçdaroğlu, “Var olan depolar niçin doldurulmuyor, sanayi üretiminde bu kadar ciddi bir aksaklık çıkmasına neden izin veriliyor” sorularını yöneltmişti.
Ali Babacan da Kılıçdaroğlu’nun açıklamasının ardından “doğalgaz rezervleri de merkez bankası rezervleri gibi iyi yönetilmemiş” demişti.
Bakanlık stok verileri kaldırdı
Bu açıklama sonrasında BOTAŞ ve EPİAŞ sitelerinde Silivri ve Tuz Gölü doğalgaz depolarındaki stok miktarını günlük olarak gösteren veriler kaldırıldı.
EPİAŞ’ta Tuz Gölü’ndeki depoya ait tüm veriler kaldırılırken, Silivri’deki depoya ilişkin de 18 Ocak 2022 tarihi sonrasındaki veriler kaldırıldı.
Silivri'deki depolarda ne kadar gaz kaldı?
18 Ocak 2022 tarihi itibarıyla Silivri’deki depolarda toplam 1,2 milyar metreküplük gaz kaldığı, en son 18 Ocak’ta günlük geri üretim miktarının 14,4 milyon metreküp olduğu verisi sistemde yer alıyor.
Silivri’deki depoların toplam kapasitesi ise 3,1 milyar metreküp düzeyinde ve dün itibarıyla burada yaklaşık 1 milyar metreküplük gaz bulunduğu tahmin ediliyor.
Tuz Gölü'ndeki depoda ne kadar gaz kaldı?
Bakanlık stok verisini kaldırdı ancak yaklaşık 900 milyon metreküplük depolama kapasitesine sahip Tuz Gölü Doğalgaz Yeraltı Depolama Tesisi’nde 20 Ocak’ta yaklaşık 300 milyon metreküplük gaz bulunuyordu.
24 Ocak itibarıyla kalan gazın yaklaşık 240 milyon metreküp olduğu ve günlük yaklaşık 30 milyon metreküplük geri üretim yapıldığı düşünüldüğünde bu tesisten sisteme yaklaşık 1 hafta daha mevcut 30 milyon metreküp hacimde gaz verilebileceği tahmin ediliyor.
Tuz Gölü’ndeki depoda günlük geri üretim hacmi 40 milyon metreküp olsa da gaz azaldıkça geri üretim kapasitesinin de azaldığı belirtiliyor.
Uzmanlar ne diyor?
BOTAŞ eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada EPİAŞ ve BOTAŞ’ın doğalgaz depolarına ait enjeksiyon, geri üretim ve depodaki gaz miktarı verilerini kanunen yayımlaması gerektiğini, piyasada fiyatlama ve planlamada bu verilere bakıldığına işaret etti.
Ocak ayına depolarda yetersiz gazla girildiğini, önceki senelere göre yaklaşık 1 milyar metreküp daha az gaz depolandığını belirten Yardım, asıl sorunun ise depolardan ziyade artan gaz talebini karşılayacak sözleşmelerin yapılmaması olduğunu vurguladı.
“Sormanız gereken soru şu: Neden Azerbaycan’da üretilen Şahdeniz 2 gazının hepsini satın almadık, 6 milyar metreküp alıp 10 milyar metreküp gazın Avrupa’ya gitmesine müsaade ettik? Şahdeniz 1 anlaşmasının 2021 yılında biteceği belliydi” dedi.
Yardım, “TANAP'tan biz günlük 16 milyon metreküp civarında gaz alıyoruz. Bu gazı Eskişehir'den alıyoruz. Aslında TANAP yönetimiyle görüşüp bu gazı şu anda çok düşük kapasitede çalışan Türközü istasyonuna döndürmek lazım” dedi.
Eski BOTAŞ Doğalgaz Alım Dairesi Başkanı Ali Arif Aktürk de, BOTAŞ’ın mali sorunların da etkisiyle depoları yeterince doldurmadığını ancak asıl sorunun bu olmadığını, depolar ağzına kadar dolu olsa bile Türkiye’nin günlük tüketimine oranla geri üretim kapasitesinin çok sınırlı olduğuna işaret etti.