Avrupa'daki cam üreticileri ve üretimde cam ürünleri kullanan şişe imalatçıları ve inşaat şitketleri gibi firmalar doğalgaz arzında yaşanan sıkıntılar nedeniyle oluşan enerji krizinin derinleşmesine yönelik hazırlık yapıyor.
Rusya, Avrupa'ya enerji ihracatını azaltırken Avrupa hükümetleri arzın daha da azalması durumunda enerji yoğun endüstriler için koruma ve karne uygulamasına yönelik acil durum planları yapıyor.
The Wall Street Journal'ın haberine göre enerji krizi halihazırda cam üretimini de ciddi biçimde etkiler hale geldi. Avrupa'da cam üretiminde kullanılan enerji büyük ölçüde Rus doğalgazından sağlanıyor.
Pencereden arabaya, bilgisayardan akıllı telefona kadar camın kullanımı o kadar yaygın ki bazı şirket yöneticileri ve endüstri analistleri ciddi bir kıtlığın pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşındaki gibi bir tedarik zinciri kesintisine yol açabileceğinden endişe ediyor.
Lüks otomobil üreticisi Audi AG'nin strateji başkanı Silja Pieh, Rusya'nın Almanya'ya doğalgaz arzını ciddi düzeyde azaltmasının yeni bir krize neden olabileceğini söyledi.
Avrupa Birliği'nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu bu kış doğalgazın karneye bağlanması halinde öncelik verilecek sektörler listesine temmuzda cam imalatını da dahil etti. Büyük ölçüde cama dayanan endüstrilerdeki şirketler halihazırda bazen yüksek maliyetlere de olsa stok yapıyor.
Audi ve Porsche'nin de üretimini yapan Alman otomobil devi Volkswagen AG cam kullanan bileşenlerinin envanterini artırdığı ve doğalgaz krizinden etkilenmeyen Avrupa dışındaki tedarikçilerle irtibat kurduğunu söyledi.
Avrupa bira endüstrisi de baskıyı hissediyor. Ukrayna'da faaliyet gösteren en az iki üretici de dahil bazı şişe tedarikçileri fabrikaları kapatmak ve üretimi sınırlamak zorunda kaldı. Diğerleri de fiyatları artırmaya başladı.
Alman bira üreticisi Brauerei C. & A. Veltins'in sözcüsü Ulrich Biene, cam maliyetinin yüzde 90'a varan oranlarda artmasıyla şirketin gelecek yıl bira fiyatlarını yükseltmek zorunda kalabileceğini söyledi. Bununla birlikte normalde yıl boyunca gerektiği kadar şişe tedariki sağlayan şirket, 50 milyon şişe satın alarak tüm yılın tedarikini bir kerede aldı ve ek depolama alanı kiraladı.
İngiltere merkezli teslimat şirketi Milk & More'un CEO'su Patrick Müller cam şişelerinin ortalama ömrünü artırmaya çalıştıklarını söyledi. Şirket hasar görmüş şişeleri saptayacak tarayıcılar dahil şişelerini korumaya yönelik önlemler de alıyor.
Milk & More'un hedefi yılda yaklaşık yüzde 14'lük bir azalmayla 500 bin daha az süt şişesi satın almak.
Öte yandan gaz arzı belirsizliğinin yarattığı baskı üretimin hemen duramayacağı gerçeğiyle şiddetleniyor. Glass Alliance adlı lobi grubunun genel sekreteri Bertrand Cazes, “Makineleri öylece kapatamazsınız” ifadelerini kullanıyor.
Ticaret grubu Consorzio Promovetro Murano'nun Başkanı Luciano Gambaro, 13. yüzyıldan beri cam yapım merkezi olan Venedik adası Murano'da geçen yıl gaz fiyatları yüzde 900'e varan bir oranda arttığı için büyük heykel, vazo ve avizelerin üretimini kestiklerini belirtiyor.
Cam üreticisi Seguso Vetri d'Arte'nin başkanı Gianluca Seguso da maliyetlerin on yıldan uzun süredir daralmakta olan Murano cam yapım geleneği için yeni bir tehdit oluşturduğunu söylüyor.
Seguso üretimi telafi etmek için lamba, kadeh gibi ürünleri yapan 15 kadar zanaatkarın fırınların açık olduğu günlerde yüzde 10 veya yüzde 20 daha fazla mesai yaptığını belirtiyor.
Gaz kıtlığından önce bazı cam üreticileri karbon emisyonlarını azaltmak için yeşil hidrojene veya yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriğe geçme planları yapıyordu. Ancak uzun vadeli planlar mevcut krizi hafifletmeyecek.
Bununla birlikte bazı cam üreticileri doğalgazdan petrole veya dizele geçiyor. Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Avrupa'da 34 fabrika işleten ABD merkezli şişe ve kavanoz üreticisi O-I Glass, Avrupa'daki toplam üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan fırınları petrolle çalışacak şekilde dönüştürdü.
Bazı büyük üreticiler de üretimlerinin bir kısmını gaz fiyatlarının daha düşük olduğu bölgelere aktarmayı düşünüyor. Büyük bir cam üreticisi olan Alman şirket Schott AG, Türkiye'de yeni bir fabrikaya 40 milyon Euro yatırım yapıyor.
Şirketin CEO'su Frank Heinricht, üretimin farklı alanlara yayılmasının Alman ve Avrupa ilaç endüstrisi için uzun vadeli farmasötik cam üretimini mümkün kıldığını söyledi. Schott aynı zamanda doğalgaza alternatif olarak propan stokladığını ve Almanya'daki fabrikaları için bir yeraltı propan depolama tesisi kurduğunu bildirdi.