Bloomberg kaynaklarına göre İngiltere’nin Kuzey İrlanda ile arasındaki ticari taahhütleri reddeden yasa tasarısını kabul etmesi durumunda Avrupa Birliği, ada ülkesine karşı hızla ihlal prosedürlerini devreye alarak ticaret anlaşmasını askıya alacak.
Birliğin idari kolu olan Avrupa Komisyonu'nun atılacak adımları belirleyerek tavsiye niteliğinde sunmaktan sorumlu olduğu fakat konuyla ilgili son kararın ve zamanlamanın üye ülkelerin desteğine muhtaç olduğu belirtiliyor.
Yetkili kaynaklara dayandırılan habere göre önlemler arasında İngiliz şirketlerin AB pazarının tamamında sahip olduğu ayrıcalıklı erişim hakkının dondurulması ve Cebelitarık’ın durumuyla ilgili görüşmelerin askıya alınması gibi maddeler bulunuyor.
İngiltere tarafında ise Dışişleri Bakanı Liz Truss Salı günü yaptığı açıklamada AB’nin ticaret anlaşmasıyla ilgili yaptığı son tekliflerin işe yaramayacağını söyleyerek yeni bir anlaşma sağlanamaması durumunda tek taraflı kararlar almaya hazırlandıklarının sinyalini vermiş ve Brexit sonrası Kuzey İrlanda anlaşmasıyla ilgili tehditlerinin seviyesini artırmıştı.
Açıklamasında, “Çözüm bulunamaması durumunda hükümet Kuzey İrlanda’daki durumu istikrara kavuşturmak için gerekli adımları atmaktan kaçınmayacaktır” diyen Truss Avrupa Birliği ile yapılan ve aylarca süren görüşmelerin kendilerini geriye götürmekten başka bir işe yaramadığını söyleyerek yeni belge ve aksaklıklara karşı çıkacağını söyledi.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un sözcüsü Max Blain ise Çarşamba günü gazetecilere verdiği demeçte hükümetin nasıl bir yol izleyeceği konusunda kesin bir karar vermediğini açıkladı. Sözcü Kuzey İrlanda’daki durumu “çok ciddi” olarak tanımladı ve İngiltere’nin bölge için protokole eklenen Brexit sonrası anlaşmaların kesin bir çözüm olmadığı pozisyonunu yineledi.
İngiltere uzun süredir Kuzey İrlanda’ya yollanan malların kontrol edilmemesi gerektiğini ve devam edilmesi durumunda Brexit ticaret anlaşmasını oluşturan mekanizmanın bir parçası olan 16. Maddeyi çalıştırmakla tehdit ediyordu. İngiltere uygulanan protokolün, bölgede uzun yıllar boyunca devam eden şiddetin sona ermesini sağlayan “Good Friday” anlaşmasını riske atacağını savunuyor.
Diğer yandan Times of London gazetesi Truss’ın görüşmelere olan inancını kaybetmesi sonrası anlaşmanın büyük bir kısmını tek taraflı iptal etmek amacıyla yasa tasarısını geçirmek için harekete geçtiğini bildirdi. İngiltere’den gelebilecek böyle bir hamlenin AB’den daha şiddetli bir cevapla karşılaşabileceği düşünülüyor.
AB tarafından alınacak herhangi bir kararın 27 üye ülkenin desteğini alması gerektiği ve AB’nin anlaşmanın tamamını iptal edebileceği veya belli endüstrileri hedef alabileceği belirtiliyor.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic ise protokoloun uluslararası bir anlaşma olduğu ve üzerinden tekrar pazarlık etmenin mümkün olmadığı konusunda uyardı. Sefcovic’in bugün Truss ile görüşmesi bekleniyor.