Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Her iki ülkenin de terör örgütlerine karşı açık, net bir tavrı söz konusu değil." diyerek Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği başvurularına 'evet' demeyeceklerini açıklamasının ardından NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile telefon görüşmesi yaptı.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Stoltenberg, görüşmede Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğine başvurma kararlarının ele alındığını belirti; "Türkiye değerli bir müttefik ve güvenlik endişeleri giderilmeli." ifadesini kullandı.
Stoltenberg, "böyle tarihi bir zamanda" birlikte olunması gerektiğini de açıklamasına ekledi.
BBC Türkçe'nin haberine göre Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun'un ziyaretinin ardından ortak basın açıklaması yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir soru üzerine, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği konusunda "NATO'ya girmelerine biz 'evet' demeyiz" demişti.
"Her iki ülkenin de terör örgütlerine karşı açık, net bir tavrı söz konusu değil. Bu süreç içerisinde bu terör örgütlerine biz karşıyız deseler bile, teslim etmeleri gereken bazı teröristleri teslim etmeyeceklerine dair açıklamaları var."
"İsveç, terör örgütlerinin kuluçka merkezi. PKK yanlısı teröristler var parlamentolarında. Biz bunların neyine güveneceğiz?"
"Pazartesi günü Türkiye'ye geleceklermiş. Bizi ikna etmeye mi gelecekler? Kusura bakmasınlar, hiç yorulmasınlar."
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçen hafta da bu iki ülkenin NATO üyeliği konusunda "Olumlu bir düşünce içinde değiliz" açıklaması üzerine, İsveç Savunma Bakanı Peter Hultqvist, görüşmeler yapmak üzere Türkiye'ye bir heyet göndereceğini açıklamıştı.
İsveç Devlet Televizyonu SVT'ye konuşan Hultqvist, "(Sorunun) ne olduğunu ve nasıl çözülebileceğini anlamak üzere görüşmeler yapmak için Türkiye'ye diplomatlardan oluşan bir heyet göndereceğiz" demişti.
Erdoğan, Türkiye'nin savunma sanayine yönelik yaptırımlara da değinerek "Türkiye'ye yaptırım uygulayan ülkelerin, bir güvenlik örgütü olan NATO'ya girmelerine biz 'evet' demeyiz. Bir sokulduğumuz yerden bir daha sokulamayız, kusura bakmasınlar." dedi.
Türkiye'nin 2019'da Suriye'de Fırat Nehri'nin doğusunda başlattığı (Barış Pınarı Harekatı) operasyonun ardından, İsveç ve Finlandiya da dahil bazı Batılı ülkeler Ankara'ya silah satışını kısmen veya tamamen durdurmuştu.
İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğini de Rusya da tepki gösteriyor
Pazar günü Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto, resmi olarak NATO üyeliğine başvuracaklarını açıkladı.
İsveç Başbakanı Magdalena Andersson da, Pazartesi günü hükümetinin NATO üyeliği için resmi başvuruda bulunma kararı aldığını açıkladı.
Andersson, "İsveç ve İsveç halkı için en iyi şey NATO'ya katılmaktır" ifadesini kullandı, ancak ülkesinin topraklarında kalıcı NATO üsleri veya nükleer silahlar istemediğini söyledi.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminin en önemli sonuçlarından biri de askeri olarak tarafsız statüde olan bu iki İskandinav ülkesinin olası bir Rus saldırısına karşı NATO'ya katılmayı gündemlerine alması oldu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise ülkesinin Finlandiya ve İsveç ile herhangi bir sorunu olmadığını, bu ülkelerin NATO'ya katılmalarının kendi başına Rusya'ya doğrudan bir tehdit olmayacağını söyledi.
Vladimir Putin, askeri altyapının genişletilmesi halinde ise Rusya'nın tepki göstereceği uyarısında bulundu.
Putin, NATO'nun Rusya'nın güvenliğini tehdit edecek şekilde ABD tarafından yapay olarak genişletildiğini söylüyor.
Pazar günü Berlin'de yapılan NATO dışişleri bakanları toplantısı öncesinde Finlandiyalı mevkidaşı Sauli Niinistö ile telefonda görüşen Putin, "Finlandiya'nın tarafsızlığını kaybetmesinin hata olacağını" söylemiş, ancak alınacak tutumla ilgili detay vermemişti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı'ndan ise aynı gün, NATO birliklerinin ve silahlarının nereye konuşlandırılacağı ve kapsamına bağlı olarak savunma önlemleri alınacağı açıklaması gelmişti.
Çavuşoğlu ABD'ye gidiyor
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Erdoğan'ın açıklamalarının ardından Cuma günü gerçekleştirdiği basın toplantısında, Washington'ın "Türkiye'nin pozisyonunu netleştirmeye çalıştığını" söyledi.
Bu açıklamalarla aynı günlerde Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal da Washington'daydı. Önal, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman'la görüştü. ABD tarafından yapılan açıklamada Türkiye ile ABD'nin "stratejik ilişkisinin ve birçok alandaki işbirliğinin önemine vurgu yapıldığı" belirtildi. Sherman'ın Önal'a Türkiye'nin Ukrayna'ya verdiği destek için teşekkür ettiği de belirtilen açıklamada, "Rusya'nın Ukrayna saldırısı karşısında NATO müttefiklerinin birlikteliğine olan ihtiyacın konuşulduğu" bilgisine yer verildi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, "Uluslararası Göç Gözden Geçirme Forumu"na katılmak üzere New York'ta.
İki gün sürecek olan ziyaretinde Çavuşoğlu'nun ABD'li mevkidaşı Antony Blinken'la da "Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması" kapsamında görüşmesi planlanıyor.
Bu görüşmede Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine yaklaşımının da masaya yatırılması bekleniyor. İki bakan, cumartesi günü Berlin'de yapılan NATO dışişleri bakanları toplantısında bu konuyu görüşmüştü.