Pandemi, deprem, seçim, yüksek enflasyon derken bir de bu yıl günübirlik evlerin daha ucuza kiraya verilmesi otelcileri bir hayli zora soktu. Maliyetlerin yükselmesi, personel giderleri, otellerde kalış sürelerinin düşmesi otellerin nakit akışını bozarken bu durumu yönetemeyen oteller, kredi yoluna gitti. 2023 yılının ilk 6 ayında, otellerin bankalardan kullandığı nakdi kredi borçları ortalama 64 milyar TL arttı. Bu rakamın sadece 41 milyar TL’sinin Haziran ayında gerçekleşti. Kredi borçlarındaki artışın ise, bu yılsonuna kadar 100 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor.
Son 4-5 yılın en yüksel kredi oranı
Dünya'nın haberine göre Türkiye’de irili-ufaklı 10 bin otel olduğunu belirten Turizm Databank Kurucusu ve Ekonomist Erol Karabulut, BDDK verilerinden yaptığı analize göre, bankalara borçlanan otellerin yüksek kapasiteli büyük oteller olduğunu söyledi.
2023 yılının ilk 6 ayında, otellerin bankalardan kullandığı nakdi kredi borçlarının ortalama 64 milyar TL arttığını belirten Karabulut, bu rakamın sadece 41 milyar TL’sinin Haziran ayında gerçekleştiğine dikkat çekerek, “Böyle giderse kredi borçlarındaki artış bu yılsonuna kadar 100 milyar TL’ye dayanır” dedi. Aylık 6-8 milyar TL’ye denk gelen rakamın Haziran ayında çok arttığını belirten Karabulut, bunun ortalamada 5,5 katın üzerine çıktığını söyledi. Karabulut, “Son 4-5 yılın hiçbir ayında bu denli bir kredi artışı olmamıştı. Bu sektör için bir alarm mı? Bunu Ağustos-Eylül aylarında göreceğiz” dedi.
Sezondaki doluluklardaki düşüşün devam etmesi durumunda sene sonunda BDDK’nın da bu rakamları ister istemez göstermeye başlayacağını belirten Karabulut, “Eski sisteme döndüğü zaman batık oranlarını yüzde 5’ler, 10’lar, 15’ler seviyelerinde göreceğiz. Bir de geçen yıl oteller iyi ciro yaptığı için o ciroyu genel işleyiş içine yedirdi. Sorun yaşanmıyormuş gibi hissettiler. Ama 3-4 yıldır ödenmemiş borçlar var, biriken krediler var” açıklamasını yaptı.
Sermayeye ihtiyacı olan otellerin sayısı 800 civarında
Yatak hacimleri fazla olan ve büyük paralar çeviren, sermayeye ihtiyacı olan otellerin sayısının ise ortalama 700-800 civarlarında olduğuna işaret eden Karabulut, “Bu kredi borçlanmalarında bahsettiğimiz miktarlar büyük otellerin kullandığı paralar. Küçük çaplı otellerde 2-3 milyon TL, orta ölçeklilerde de ise bu rakam 50 milyon TL’yi geçmez. En fazla bu aralıklarda bir nakdi kredi borcu kullanımı olur.
Ticari sır olduğu için devlet açıklayamaz bunu. Ama bankalar biliyor” şeklinde konuştu. Şu anda Türkiye’deki birçok büyük zincir otel markalarının ücretsiz izin yöntemini denediklerini belirten Karabulut, sözlerine şöyle devam etti: “Nakit akışını doğru yönetemeyen büyük oteller çalışanlarının bir kısmını dönüşümlü olarak 15 gün veya 1 ay ücretsiz izne çıkartıyor.
Üstelik şu anda sezonun en yüksek olduğu noktadayız.” Yabancıların artık evlerde daha çok gecelemeyi tercih ettiğini söyleyen Karabulut, özellikle Antalya’da yılda 16-17 bin konut satıldığını ve bunun 10 yıla vurulması durumunda yaklaşık 200 bin konut satışına denk geldiğini ifade etti. Karabulut, “Bunları kiraya da veriyorlar. Bu sebeple de otele gitmesi gereken kişi otele gitmiyor. Bu da doluluğu olumsuz etkiliyor” dedi.
“İstediğimiz doluluk oranlarını bir türlü yakalayamadık”
Bütün sektörlerin şu anda nakit akışında zorluk yaşadığını belirten Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Asbaşkanı Hakan Saatçioğlu, enflasyon artışı paralelinde gelirde aksamalar olduğunu söyledi. Dövizin artsa da hemen nakite çevrilemediğine değinen Saatçioğlu, “Büyük bir otel grubu yatırım yapmışsa veya yapıyorsa ya da geçmiş yıllardan renovasyon çalışmaları başlatmışsa ihtiyaç duyduğu rakamı kredi çekmek durumunda kalabilir.
Çünkü elindeki sermayeyi de kullanabiliyorlar bu tarz operasyon için” dedi. Dolulukları istedikleri gibi yakalayamadıklarını belirten Saatçioğlu, "Geçen yıla göre turist sayısı yüzde 25 arttı ancak bu durum otellere yansımadı” dedi. Bunun sebeplerine değinen Saatçioğlu, “Turistlerin kendi ülkelerindeki ekonomik sıkıntıları da gelir düşüşünde etkili oldu" diye konuştu.
"Avrupa ülkelerinden pahalıyız"
Özellikle son bir yıldır nakit ve finansman sıkıntısı yaşandığını ve bu sorunun da hala devam ettiğini belirten Güney Marmara Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği Derneği (GÜMTOB) Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Artıç, şu anda büyük otellerin istedikleri kredilere ulaşabilecekleri dönem olmadığını söyledi.
Seçim öncesi bankaların kendilerini güvende tutmak için böyle bir politika izlediğini belirten GÜMTOB Başkanı, bankalarla yaptığı görüşmelerinde bankaların enflasyonist ortamı biraz da engellemek adına böyle bir stratejinin devam ettiğini savunduklarını söyledi. Artıç, “Hala nakite ulaşmada sıkıntı çekiyoruz. Krediye ulaşımda oteller sıkıntı çekiyor. Gıda ve enerjideki artışlar neredeyse yüzde 100’ü buldu. Bu doğrultuda da otellerin aşırı yüksek girdi maliyetleri olduğu için bu da fiyatlara yansıyor. Bazı Avrupa ülkelerinden bile daha pahalı durumdayız” dedi.