Tüketici kredilerindeki artış hızını düşürmek ve tasarrufları artırmak amacıyla bankacılık alanında 2013 yılından itibaren hayata geçirilen düzenlemeler olumlu sonuç verdi. Düzenlemelerin etkisiyle kredi artış hızı yüzde 28'den yüzde 14 seviyelerine gerilerken, kredi kartıyla yapılan peşin alışverişlerin tutarı taksitli alışverişleri geride bıraktı.
Söz konusu düzenlemelerden en önemlilerinden biri kredi kartı ile yapılan alışverişlerde taksit sayısını 9 ile sınırlandıran düzenleme oldu. 1 Şubat 2014'te yürürlüğe giren düzenlemenin ardından kredi kartıyla yapılan taksitli alışverişlerin tutarı azalırken, peşin olarak tanımlanabilecek taksitsiz alışverişlerin tutarı ise artış gösterdi.
Buna göre, 2013 sonu itibarıyla 47 milyar 479 milyon lira olan bankaların taksitli kredi kartı alacak tutarı, bu yılın ağustos ayında yüzde 27,2 gerileyerek 34 milyar 540 milyon liraya geriledi. Aynı dönemde taksitsiz kart alacak tutarı ise yüzde 16,2 artarak 42 milyar 220 milyon liraya ulaştı.
Tüketici kredilerindeki artış yavaşladı
Kredi genişleme hızını yavaşlatmak adına geçen yıl yürürlüğe konulan tedbirlerden biri de taşıt, konut ve ihtiyaç kredilerini kapsayan tüketici kredilerine yönelik vade sınırlaması oldu.
Geçen yılın başından itibaren yürürlüğe giren düzenleme çerçevesinde ihtiyaç kredilerinin vadesi 36 ay ile sınırlı tutulurken, 50 bin lira ve altındaki binek taşıtlar ile konut kredileri için verilecek kredilerin toplam konut ve taşıt bedelinin yüzde 75'ini aşamayacağı hükme bağlandı.
Düzenlemenin etkisiyle 2012-2013 döneminde yüzde 28 olan tüketici kredilerinin artış hızı, 2014-2015 yıllarının ocak-ağustos dönemleri kıyaslandığında yüzde 14 olarak hesaplandı.
Mevduat hesaplarının vadeleri uzadı
Tasarruf oranlarını artırmak ve özellikle birikimlerin uzun vadeli mevduatlarda tutulmasını sağlamak adına yapılan düzenlemelerden bir diğeri de Türk lirası mevduatın faiz getirisi ve katılım hesaplarına ödenen kar payları üzerinden alınan yüzde 15'lik stopaj oranının 6 ay-1 yıl arası vadede yüzde 12'ye, 1 yılın üstündeki vadede yüzde 10'a çekilmesi oldu.
Düzenleme kapsamında döviz mevduatına yürütülen faizler ve döviz katılma hesaplarına ödenen kar paylarından alınan stopajın oranı ise 6 aya kadar vade için yüzde 18'e çıkarılırken, 6 ay-1 yıl arası için yüzde 15, bir yılın üzerindeki vadeliler için yüzde 13 olarak belirlendi.
Söz konusu düzenleme, birikimlerin uzun vadeli mevduat hesaplarına yönelmesi açısından etkili oldu.
Buna göre, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2013'ten itibaren yaşanan gelişmelere bakıldığında 6-12 ay arası vadeli hesaplarda tutulan döviz tevdiat hesapları dahil olmak üzere mevduat miktarı 2013-2015 Ağustos döneminde yüzde 179 artarak 16,9 milyar liradan 47,3 milyar liraya yükseldi. Bu, diğer vade sürelerindeki mevduatlardaki artışa kıyasla en hızlı artış oranı olarak dikkati çekti. 1 yıl ve üzerindeki vadeli hesaplarda tutulan mevduat tutarı da yüzde 50 artarak 35 milyar liradan 52,5 milyar liraya ulaştı.