Rusya’dan yola çıkan ham yağ yüklü gemilerin Türkiye’ye gelmeye başlamasının, ayçiçek yağı fiyatlarını nasıl etkileyeceği merak edilmeye başlandı.
Sözcü'nün haberine göre Rusya’nın Ukrayna'yı işgali sonrası yağ yüklü gemiler Türkiye'ye gelememiş, yurt içinde de bir iki aylık stok kaldığının öğrenilmesi üzerine yağ fiyatları ciddi şekilde artmıştı.
Vatandaşın marketlere panik alışverişine koşması üzerine yaşanan talep patlaması, ayçiçek yağının iki gün içinde yüzde 25 zamlanmasına yol açmıştı.
Peki şimdi ithal ham yağların Türkiye’ye gelmeye başlaması ve önce Çukurova sonra Trakya’da hasadın yaklaşıyor olması fiyatlarda gerileme yaşatır mı?
Konuştuğumuz bitkisel yağ üreticileri ve perakendecilerine göre, şu an fiyatı yüksek bulunan market raflarındaki bitkisel yağlar, eski maliyetlerle üretilen ürünler. Savaştan sonra tüm ham madde fiyatlarındaki ciddi artışların yeni ürünlerin fiyatına yansıması ve mevcut pahalılığı daha da artırması bekleniyor.
Fiyatlardaki artış hızını bir miktar da olsa yavaşlatmak için ise Çukurova ve Trakya’da yapılacak hasat bekleniyor.
İstanbul Perakendeciler Derneği (PERDER İstanbul) Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Güzeldere’nin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye göre, bir ay önce 1400-1500 dolar bandında olan ham yağ fiyatları, savaş nedeniyle 2 bin 300 dolar seviyesine kadar çıktı.
Nihai ürünlerin ambalajlandığı tenekelerin ve ürünlerin marketlere geldiği kolilerin de artan ham madde fiyatlarının etkisiyle ciddi şekilde zamlandığı bilgisini veren Güzeldere,
“Petrol fiyatlarındaki artış sadece nakliyeyi değil, ambalajı da etkiliyor. Karton koli ve teneke fiyatları adeta uçtu. Geçen yıl 6 liradan aldığımız boş bir karton koli, bu yıl 17 liraya çıktı. Benzer şekilde boş bir teneke ise 5-6 liradan 17-18 liraya çıkmış durumda. Maliyetlerdeki tüm bu artışlar ister istemez nihai ürün fiyatlarını etkiliyor” diye konuştu.
Güzeldere, “Arz konusunda sıkıntı yaşamayız. Rusya’dan gelen gemilerden sonra, önce Çukurova sonra Trakya Bölgesi’nde başlayacak hasatla birlikte elimiz daha da rahatlayacaktır. Ancak fiyatlar nasıl olur, onu kestirmek çok güç. Dünya borsalarındaki ham yağ fiyatları belli. Artan maliyetlerden sonra yurt içinde özel sektörün fiyat düşüşü yapacağını tahmin etmiyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’de üretilen ayçiçeğinin yılda ortalama yüzde 30-50’sini satın alan ve 40 bin ortağıyla faaliyet gösteren bir kooperatiften aldığımız bilgiye göre, maliyetler son dönemde yüzde 70’in üzerinde arttı.
Şu an market raflarında satılan bitkisel yağların eski maliyetlerden üretilen yağlar olduğunu söyleyen yetkili, ham yağ fiyatlarının geldiği seviyeden dolayı bugün market raflarında satılan bir litre yağın fiyatının 50 TL olması gerektiğine dikkat çekti.
Yetkili, “Ham yağ ithal edildikten sonra rafine ediliyor. Bunun ayrı bir maliyeti var. Sonra ambalajlanıyor ve satış noktalarına giderken nakliye bedeli oluşuyor. Bunlara üretici, toptancı ve market karını da eklediğinizde yani maliyetlerle bir litre yağın raftaki fiyatının 50 lira olması lazım” değerlendirmesinde bulundu.
Yaz aylarında yapılacak hasattan sonra yeni ürünlerin yeni maliyetlerle satılacağına, bu yüzden de fiyatlarda yeni bir artış yaşanacağına işaret eden yetkili, “Ancak ülke genelinde üretimimiz nasıl olur, görmek lazım. Ürün bol olursa fiyatlar bir miktar geri çekilebilir” diye konuştu.
Öte yandan, konuştuğumuz üreticilerin ve sanayicilerin dikkat çektiği bir diğer nokta da, Rusya’dan yola çıkan ve Türkiye’ye gelmeye başlayan yağ yüklü gemilerin devamının da gelip gelmeyeceği…
Bir üretici, “3-4 geminin geldiği belirtiliyor. Bu, 15-20 günlük yağ demek. Arkası gelir mi, fiyatlarda bu da önemli bir etken” ifadelerine yer verdi.