Rusya'nın bu yasağını pek çok analist geçici olmasını beklerken, diğerleri bunu Ukrayna işgali 20. ayına girerken Moskova'nın enerji ihracatını silahlandırmasının bir başka örneği olarak görüyor.
Hükümet kararnamesine göre, kısıtlama yaz, kış ve Arktik karışımları dahil olmak üzere tüm dizel türlerinin yanı sıra gaz yağları dahil olmak üzere ağır damıtılmış ürünleri de kapsıyor. Kararname 21 Eylül'de yürürlüğe girdi ancak nihai bir tarihi bulunmuyor.
Rusya küresel dizel piyasasında önemli bir rol oynuyor. Bloomberg tarafından derlenen Vortexa verilerine göre, bu yıl şimdiye kadar ülke, ABD'nin az farkla önünde yer alarak dünyanın deniz yoluyla en büyük dizel tipi yakıt ihracatçısı oldu. Ocak ayından Eylül ortasına kadar günde 1 milyon varilden fazla sevkiyat gerçekleştirdi.
Görünüşe bakılırsa yasağın, Rus birliklerinin Şubat 2022'de sınırı geçmesinin ardından Ukrayna'yı desteklemek için sıraya giren Batılı ülkeler üzerinde büyük bir etkisi olmayacak. Avrupa'daki geleneksel alıcılar saldırının ardından Rusya'dan alım yapmayı bıraktı. Bu durum ticaretin başka ülkelere kaymasına neden olurken, Türkiye, Brezilya ve Suudi Arabistan önemli varış noktaları olarak öne çıkıyor.
Ancak petrol piyasaları küresel bir kapsama sahip ve böylesine büyük bir arz kaynağının uzun süre kaybedilmesi düşünülemez. Rusya da muhtemelen ihracatını uzun süre durdurmayı göze alamayacak.
Suudi Arabistan ve Türkiye'ye gönderilen Rus varilleri, bu ülkelerin kendi rafinerilerinde üretilen dizeli serbest bıraktı. Bu da şimdi Rusya'nın Avrupa'daki eski alıcılarına ihraç ediliyor. Bu verimli bir ticaret değil ama herkesin ihtiyacı olan yakıtı almasını sağlıyor. Rusya'nın bu "dost" ülkelere yaptığı sevkiyatı durdurmak, Türkiye ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin ihracatını kısarak ve fiyatları yükselterek batıdaki "dost olmayan" ülkeleri de etkileme riski taşıyor.
Silahlanma argümanı, yaz mevsiminin sona ermesi ve Avrupalı tüketicilerin kışlık yakıta odaklanmaya başlamasıyla birlikte duraklamanın zamanlamasına dayanıyor. Gaz yağı, başta Almanya olmak üzere Avrupa'nın bazı bölgelerinde önemli bir ısınma yakıtı. Dizel ise malların karayoluyla taşınmasında kullanılan başlıca yakıtt ve tedarik zincirlerinde hayati önem taşıyor.
Rusya, başta Suudi Arabistan olmak üzere OPEC+ petrol üreticileri grubunun diğer üyeleriyle birlikte ham petrol ihracatını azaltarak küresel dizel piyasalarının sıkılaşmasında önemli bir rol oynadı. Bu kesintiler rafinerileri dizel yakıt açısından zengin ham petrolden mahrum bıraktı. ABD'nin şeyl yataklarından üretilen petroller gibi ikame petroller nispeten daha az verim sağlıyor.
Ancak, Avrupa'daki alıcıları vurmadan önce Rusya'nın rafinaj sektörüne zarar verebilecek bir ihracat yasağı için acil iç nedenler var.
Rusya, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in hükümete bu artışları frenleme talimatı vermesine rağmen, enflasyonu artırmaya yardımcı olan yerel yakıt fiyatlarındaki artışla mücadele ediyor.
İç talep muhtemelen şu anda kesilmesi ve toplanması gereken bol hasat nedeniyle artıyor. Ukrayna'daki savaş ve işgal altındaki bölgelere verilen destek de tüketimi artırıyor. Talebe olan ekstra talebin ölçeğini belirlemek zor.
Buna karşılık, Rus rafinerilerindeki normal mevsimsel bakım nedeniyle yakıt arzı azaldı. Bloomberg tarafından yapılan hesaplamalara göre, bu ayın ilk yarısında günlük rafineri çalışmaları ortalama 5,44 milyon varil ile Ağustos ayının büyük bir kısmındaki ortalamaya göre günde yaklaşık 108.000 varil azaldı.
Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkiliye göre, resmi belirsizliğe rağmen, Rus hükümetinde sınırlamaların kısa ömürlü olacağına dair bir anlayış var. Bir başka yetkili ise bu tedbirin sadece yurtiçi yakıt tedarikini düzenleyecek yeni bir piyasa mekanizması kurulana kadar süreceğini söyledi.