Türkiye, Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkelere son 5 yılda 10.6 milyar dolar açık verdi
Türkiye, serbest ticaret anlaşması (STA) yaptığı ülkelerde dış ticaretinde açık veriyor. DÜNYA’nın belirlemelerine göre, STA kapsamında 20 ülke ve EFTA ülkeleriyle ticarette son beş yılda verilen açığın toplamı 10,5 milyar dolar oldu. Açığın büyük bölümü G. Kore ile ticaretten kaynaklanıyor. Geçen yılın 11 aylık döneminde bu ülkeyle ticarette 4 milyar dolarlık açık oluştu. STA ülkeleriyle ticarette istisna yılı 2019 oldu. İthalatın yüzde 9 azaldığı 2019 yılında ise STA ülkeleriyle ticarette fazla verildi. Brexit ardından İngiltere ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması (STA) onaylanmak üzere TBMM gündemine sunuldu. Bu anlaşmayla birlikte özel sektörün yatırımlarını kolaylaştıran, ikili ticarette gümrük vergilerini ve işlemlerini esnekleştiren STA’lar yeniden tartışılmaya başlandı. DÜNYA, halen toplam 5.3 trilyon dolar civarında ekonomik büyüklüğe sahip 20 ülke ve EFTA ile imzalanmış STA’ların ikili ticarete olan etkilerini mercek altına aldı. Türkiye, STA’ların yürürlükte olduğu ülkelerle 2016’dan bu yana yaptığı ticarette toplam 10.5 milyar dolar açık verdi.
Türkiye ilk STA’yı 1980’de ekonomide liberalleşme ve dışa açılma adımlarını attıktan 12 yıl sonra yürürlüğe soktu. 1992 yılında 7 EFTA ülkesiyle imzalanan STA kapsamındaki ülke sayısı, AB’ye giren ülkelerin çıkmasıyla bugün (Norveç, İsviçre, İzlanda ve Liechtenstein) 4’e düştü. İkinci anlaşma 5 yıl sonra İsrail ile yapılırken, bu kategoride en çok ticaret hacmine sahip olduğumuz Güney Kore ile yapılan anlaşma ise 2013’te yürürlüğe girdi.
3 anlaşma onay bekliyor
Türkiye, İngiltere, Lübnan, Sudan ve Katar ile STA müzakerelerini tamamladı. Bu anlaşmalar iç onay süreçleri tamamlandıktan sonra yürürlüğe girecek. Buna en yakın olanı ise İngiltere. İngiltere ile yapılan STA, onay için TBMM’ye sunuldu. Öte yandan daha önce Suriye ile imzalanan STA, 2011’de askıya alındı. 2011’de yürürlüğe giren Türkiye-Ürdün STA ise 22 Kasım 2018’de yürürlükten kaldırıldı. 16 ülke ile müzakereler sürüyor, 4 tanesinin kapsamında hizmet ticareti de var. Türkiye halen 16 ülke ile STA müzakerelerini yürütüyor. Bunlardan Japonya, Tayland, Endonezya ve Ukrayna ile olanlar ‘aktif müzakere’ sınıfında yer alıyor.
Müzakere sürecine devam…
Müzakere sürecindeki diğer ülke ve ülke grupları ise şunlar: Meksika, Peru, Kolombiya, MERCOSUR, Ekvador, Kamerun, Çad, Körfez İşbirliği Konseyi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Seyşeller, Cibuti ve Pakistan. STA müzakerelerinde, bazı ülkelerle mal ticareti yanı sıra hizmet ticareti ve yatırımlarla ilgili konular da ele alınıyor. Bunlardan Ukrayna ile hizmet, Peru ve Meksika ile hizmet ticareti ve yatırımlar, Japonya ile ise hizmet ticareti, yatırımlar ve kamu alımları konuları da kapsamda bulunuyor. Bu arada Türkiye, aralarında ABD, Hindistan ve Libya’nın da yer aldığı 9 ülke ve ülke grubuyla ise STA girişiminde bulunmuş durumda. STA girişiminde bulunulan diğer ülkeler ise Kanada, Vietnam, Orta Amerika ülkeleri, Afrika Karayip Pasifik Ülkeleri, Cezayir ve Güney Afrika Cumhuriyeti.