Güney Afrika'nın en büyük şirketlerinden, teknoloji yatırımcısı Naspers, Hollanda'da halka arza hazırlanıyor. Konuya ilişkin duyuru Pazartesi günü yapılırken, izin süreçleri düşünüldüğünde işlemin yılın ikinci yarısından önce gerçekleşmesi beklenmiyor.
Hali hazırda Güney Afrika borsasının (JSE) işlem hacmi bakımından en büyüğü olan Naspers, Hollanda borsasında listelenmek üzere yeni bir şirket kuracak. İsmi henüz açıklanmayan şirket şu aşamada "NewCo" olarak adlandırılıyor.
Naspers portföyünde; ödeme kuruluşu PayU, Rus e-posta servisi Mail.ru, ikinci el ürün satış sitesi Letgo, Alman gıda dağıtım şirketi Delivery Hero, Güney Afrikalı medya şirketi Media24, Çinli Tencent ve ABD'li online kurs platformu Udemy gibi çok sayıda firma yer alıyor. Ancak Güney Afrika merkezli işler halka arz kapsamı dışında bırakılacak.
Naspers, NewCo'nun yüzde 75'ini elinde tutacak ve kalan yüzde 25'ini borsaya açacak. Satış sonrası 100 milyar dolarlık bir hacim bekleyen uzmanlar, NewCo'nun Avrupa'nın en büyük teknoloji şirketi olabileceğini ayrıca, Hollanda borsasında ilk 3'de yer alabileceğini ifade ettiler.
Duyurunun ardından Naspers hisseleri çok hafif düşüşle 45 dolardan işlem gördü.
İnternet devi Tencent'in hissedarı
Naspers, Çinli internet devi Tencent'in yüzde 31 hissedarı konumunda ve gücünü bu ortaklığa borçlu. 2001 yılındaki ilk yatırımın ardından Tencent bugün Çin'in en büyük sosyal medya ağı olmasının yanında dev bir oyun platformu. Ayrıca popüler mesajlaşma uygulaması WeChat'in de sahibi. Bugün Tencent yaklaşık 430 milyar dolarlık piyasa değerine sahip. Bunun yanında Naspers'in değeri ise 100 milyar doların hemen altında bulunuyor.
Tabi Avrupalı yatırımcılar için Tencent zor bir seçenek olabilir. Çünkü bu şirket sıklıkla Çin hükümeti adına kullanıcılarını izlemek ve elde ettiği tüm verileri devletle paylaşmaktan geri durmamakla suçlanıyor. Daha önce sadece Çin'in problemi olarak görülen bu durum şirketin büyüyen oyun platformu ve WeChat gibi uygulamalarıyla artık ABD ve Avrupa da dahil olmak üzere tüm dünyayı ilgilendiriyor.
Yeni şirketin sahip olacağı ürün ve hizmetler halihazırda dünya nüfusunun beşte biri tarafından kullanılıyor. Naspers CEO'su Bob van Dijk daha önce hedeflerinin dünyanın yarısına erişmek olduğunu söylemişti.
Afrika borsası olumsuz etkilenebilir
Söz konusu hamle ile küresel yatırımcılar Naspers'in portföyüne daha kolay erişme imkanı bulacaklar; Güney Afrika'ya gelmeyen fonların şirketi Hollanda'da bulması daha kolay. Daha önce Naspers'a yatırım yapan yabancılar da şimdi yerel şirketi atlayarak NewCo'ya yönelebilirler. Bu adım yatırımcılar açısından kur riski düşünüldüğünde avantajlı bir durum, çünkü artık rand yerine euro ile işlem yapabilecekler.
Ancak Naspers'in tek başına JSE'nin işlem hacminin yaklaşık yüzde 25'ini oluşturduğu düşünüldüğünde bunun borsadaki likidite ve hatta rand üzerinde etkisinin olması muhtemel.
Van Dijk bir röportajında, NewCo operasyonu tamamlandığında Naspers'in değerinin yaklaşık dörtte birinin JSE'den taşınacağını ifade etmişti. Öte yandan JSE, Naspers'ın bu planından rahatsızlık duymadıklarını açıkladı.
Neden Hollanda'yı tercih ettiklerine yanıt olarak ise CEO Bob van Dijk, Hollanda borsasının Güney Afrika'dakine benzer giriş koşulları olduğuna işaret etti. Kendisinin Hollandalı olduğu da unutulmamalı elbette. Diğer taraftan analistler, Brexit krizi nedeniyle şirketlerin Londra borsasına şüpheyle yaklaştığına dikkati çekiyorlar. Bu arada Güney Afrika'ya göre daha düşük vergi fırsatları sunan Hollanda olası pay satışlarında Naspers'e bu yönde de bir fayda sağlayabilir.
*Yeni bir şirkete nihai isim verilmeden önce NewCo olarak adlandırılması sıkça başvurulan bir yöntem. Nadiren şirketin adı gerçekten de NewCo şeklinde belirlenebiliyor. (Muhammed Kafadar/Dünya)