Kampanya grubu Global Witness'ın analizine göre Shell, 2022 yılında Rusya'nın gemi yoluyla gaz ihracatının yaklaşık sekizde birini gerçekleştirdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky'nin danışmanı Oleg Ustenko, Shell'i "kan parası" kabul etmekle suçladı.
Shell, işlemlerin "uzun vadeli sözleşme taahhütlerinin" sonucu olduğunu ve yasaları ya da yaptırımları ihlal etmediğini söyledi.
9 Mayıs gibi kısa bir süre önce, 160.000 metreküpten fazla sıkıştırılmış sıvı gaz - sıvılaştırılmış doğal gaz ya da LNG - taşıma kapasitesine sahip büyük bir tanker Rusya'nın uzak kuzeyindeki Yamal yarımadasında bulunan Sabetta limanından ayrıldı.
Bu kargo, nihai varış noktası olan Hong Kong'a doğru yola çıkmadan önce Shell tarafından satın alındı.
Global Witness tarafından analiz edilen Kpler veri tabanındaki verilere göre, Shell'in bu yıl Yamal'dan satın aldığı sekiz LNG kargosundan biri.
Global Witness'ın hesaplamalarına göre Shell geçen yıl Rusya'nın deniz yoluyla yapılan LNG ticaretinin %12'sini gerçekleştirdi ve o yıl Rus menşeli LNG'nin en büyük beş tüccarı arasında yer aldı.
Mart 2022'de, Ukrayna'nın işgalini takip eden haftalarda Shell, bir kargo Rus petrolü satın aldığı için özür diledi ve Rus petrol ve gazından çekilme niyetinde olduğunu söyledi.
Rus petrolü alımını durduracağını, Rusya'daki servis istasyonlarını ve diğer işletmelerini satacağını ve "Rus petrol ürünleri, boru hattı gazı ve LNG'den aşamalı olarak çekilmeye" başlayacağını söyledi. Ancak bunun "karmaşık bir mücadele" olacağı konusunda uyardı.
O zamandan bu yana, biri Yamal'da diğeri de uzak doğudaki Sakhalin'de bulunan iki Rus limanından LNG kargoları almaya devam etti.
Shell eskiden Sakhalin gaz projesinde azınlık yatırımcısıydı, ancak Rus hükümetinin hisselerini yerel bir şirkete devretmesinin ardından geçen yıl Eylül ayında bu iddiasından vazgeçti ve o zamandan beri Sakhalin'den gaz almadı.
Ancak Reuters haber ajansına göre, Rus LNG şirketi Novatek ile yaptığı ve 2030'lara kadar Yamal'dan yılda 900.000 ton satın almasını öngören sözleşmeye sadık kalıyor.
Novatek Rusya'nın en büyük ikinci gaz şirketi ve ödediği vergiler Rus hükümetinin bütçesine önemli bir katkı sağlıyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı danışmanı Oleg Ustenko şunları söyledi: "Çok basit: Shell, Rus gazının ticaretini yapmaya devam ederek Putin'in cebine para koyuyor ve Rusya'nın Ukrayna halkına yönelik acımasız saldırganlığını finanse etmeye yardımcı oluyor. Shell'in ve tüm petrol endüstrisinin Rusya'da kazandığı büyük meblağlar, hissedarlarının ceplerini doldurmak yerine Ukrayna'nın yeniden inşasını finanse etmek için kullanılmalıdır."
Shell'den bir sözcü şunları söyledi: "Shell spot piyasadan Rus LNG'si alımını durdurdu, ancak hala bazı uzun vadeli sözleşme taahhütleri var. Bu, yaptırımlara, yürürlükteki yasalara ve faaliyet gösterdiğimiz ülkelerin yönetmeliklerine tamamen uygundur. Ukrayna'daki zulmü nedeniyle Rus hükümetine baskı yapmak ile istikrarlı ve güvenli enerji arzı sağlamak arasında bir ikilem var. Yapılması gereken son derece zor ödünleşimlere karar vermek hükümetlerin görevidir."
Avrupa yaptırımlarına tabi olmayan LNG'nin dünyadaki en büyük tüccarı olan Shell, geçtiğimiz yıl petrol ve gaz ticaretinden milyarlarca dolar kâr elde etti.
Rusya geçen yıl boru hattıyla gaz sevkiyatını büyük ölçüde azalttı, ancak Avrupa da dahil olmak üzere gemiyle tedarik ettiği gaz miktarını arttırdı.
Birleşik Krallık bir yılı aşkın süredir Rus gazı ithal etmezken, AB'li politikacılar bloğun ithal ettiği Rus LNG miktarını azaltmaya çalışıyor. Mart ayında AB Enerji Komiseri Kadri Simson, ülkeleri ve firmaları Rus gazı alımını durdurmaya ve yeni sözleşmeler imzalamamaya çağırdı.
Global Witness kıdemli kampanya sorumlusu Jonathan Noronha-Gant "Rus LNG ticaretine Rus petrol ticareti ile aynı tiksintiyle bakılması için çok geç kalındı. Putin'in enerji gelirlerini hedef almak sembolik önlemlerle sınırlı kalmamalı, onun gücünü pekiştiren devasa fosil yakıt meblağlarına somut bir şekilde son verilmelidir" şeklinde konuştu.
Global Witness'ın analizine göre Fransa merkezli enerji şirketi TotalEnergies Yamal projesinin azınlık hissedarlarından biri ve aynı zamanda Rus LNG'sinin önemli bir tüccarı.