Türkiye'de 2017'de bir önceki yıla göre yüzde 5,06 artışla 1 milyon 409 bin 314 konut satıldı.

Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), Türkiye gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde irdelediği ve Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırladığı GYODER Gösterge'nin 2017-4. Çeyrek Raporu'nu yayımladı.

Rapora göre, geçen yıl üçüncü çeyreğe kıyasla dördüncü çeyrekte ilk el satılan konutlarda yüzde 1,4 artış görüldü. Aynı dönemde ikinci el konut satışlarında yaklaşık yüzde 1,6 daralma yaşanırken, ipotekli satışlar yüzde 6,7 azaldı.

2017'nin tamamında ise 2016'ya göre, ilk el satılan konutlarda yüzde 4,4, ikinci el satılan konutlarda yüzde 5,6 artış yaşandı. 

Toplam konut satışları da 2017'de bir önceki yıla göre yüzde 5,06 artışla 1 milyon 409 bin 314 seviyesinde gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satışları yüzde 22,2 büyümeyle 22 bin 234'e ulaştı.

Konut fiyat endeksi yavaşladı

Rapora göre, geçen yılın dördüncü çeyreğinde 2016'nın aynı dönemine göre yüz ölçümü bazında yapı ruhsatı adedi yüzde 32, yapı kullanma izin belgesi adedi yüzde 3,3 geriledi. Daire sayılarına göre yapı ruhsatı miktarı aynı dönemde yüzde 40,1 düşerken, yapı izin belgesi miktarı yüzde 2,1 arttı. Yeni konut üretimi ve tamamlanan konutların arzı ise devam ediyor.

2017 yılı ikinci çeyreği ile birlikte konut fiyat endeksindeki artışın fark edilir şekilde yavaşlama trendine geçti ve üçüncü çeyrekte de bu durum artarak devam etti. Nisan ayında yüzde 13,13 olan konut fiyat endeksi yıllık artışı ekim ayında yüzde 11,7'ye kadar geriledi.

Markalı konut projelerinden konut satın alan tüketiciler, geçen yıl dördüncü çeyrekte peşinat, senet ve banka kredisi kullanımı seçeneklerinden en fazla senet kullanımını tercih etti. Son çeyrek dönemde stok erime hızı yüzde 3,5 gerçekleşirken, markalı konut projelerinde gerçekleştirilen satışların yüzde 3,7'si yabancı yatırımcılara yapıldı.

Geçen yıl yabancıların gayrimenkul yatırımlarında en çok tercih ettiği il İstanbul oldu. 2017'de 2016 yılına göre Almanya vatandaşları tarafından yapılan gayrimenkul yatırımlarında yüzde 100, kişi adedi olarak ise yüzde 26 artış yaşandı.

Toplam konut kredisi hacmi 186 milyar TL'yi aştı 

Kullanılan yeni konut kredisi miktarı, 2017'nin üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24 artarak 16,3 milyar TL'ye ulaştı.

Bununla birlikte 2017 yılı ilk çeyreğinde 18,8 milyar TL, ikinci çeyrekte 17,8 milyar TL olan kullanılan yeni konut kredisi miktarı, üçüncü çeyrekte de düşüş trendine devam etti. Toplam konut kredisi hacmi ise 2017 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla 186 milyar TL'yi aştı.

Konut kredilerinin bireysel krediler içindeki payı bir önceki yılın aynı dönemine göre artarak yüzde 38,1 oldu. Konut kredisi faiz oranlarında 2017'nin ikinci çeyreğinden itibaren yükselme görüldü. Aralık 2017 itibarıyla konut kredilerinde aylık faiz oranı yüzde 1,08, yıllık bileşik faiz ise yüzde 13,78 seviyesinde gerçekleşti.

2016'da 390 olan AVM sayısı 429'a ulaştı 

2017 dördüncü çeyreğinde toplam 331 bin 616 metrekare yeni ofis alanı tamamlanarak pazara girdi ve toplam arz, yıl sonu itibarıyla 5,8 milyon metrekareye yükseldi.

Son çeyrekte gerçekleşen kiralama işlemi 74 bin 52 metrekare olurken, böylece 2017 yılının toplam kiralama işlemi 300 bin 651 metrekareye çıktı. 2017 dördüncü çeyrekte ofis boşluk oranı yüzde 24,03 olarak gerçekleşti. 

Türkiye genelinde 2016 sonu itibarıyla 390 olan toplam AVM sayısı da 2017 sonunda 429'a ulaştı. En fazla AVM'ye sahip iller sırasıyla İstanbul (124), Ankara (36) ve İzmir (26) oldu. 2017 yılında açılacağı deklare edilen 57 AVM'den 39'unun açılışı gerçekleşebildi.

Geçen yıl sonu itibarıyla yaklaşık 12 milyon 611 bin metrekareyi bulan toplam kiralanabilir alan stokunun, 2018 yılında 15 milyon metrekareyi geçmesi bekleniyor.

Geçen yılın ilk 11 ayında Türkiye'ye gelen 30,7 milyon yabancı turistin yüzde 32'si İstanbul'a, yüzde 31'i Antalya'ya ve yüzde 7'si Muğla'ya geldi. Gelen turist sayılarında 2016 ile karşılaştırıldığında yüzde 20'nin üzerinde artış yaşandı.

Türkiye'de otellerin doluluk oranları yüzde 60,3 iken, İstanbul'daki bu oran yüzde 62,6 oldu. Türkiye genelinde ortalama oda fiyatı 67,6 avro, İstanbul'da ise 76,9 avro seviyesinde gerçekleşti.

Yılın ilk 9 ayında yabancı turistin yaptığı harcamalar kişi başı 614 dolar oldu. 2016 yılında bu rakamın 633 dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda, kişi başı harcamalarda düşüş yaşandığı görüldü. 

Değişen talepler yeni gelişen pazarların cazibesini artırıyor

Türkiye'nin birincil lojistik pazarları İstanbul-Kocaeli bölgesinde, 2017 sonu itibarıyla bir önceki yıla kıyasla kiralama işlem hacmi yüzde 73 arttı.

Anadolu yakasında Tuzla-Gebze hattı, Avrupa yakasında ise Esenyurt-Hadımköy-Kıraç üçgeni en yüksek talep gören ana pazarlar olmaya 2017 yılında da devam etti.

Yeni depo yatırımlarındaki en önemli kriterlerin başında, depo büyüklüğü ve verimli kullanım alanlarının yanı sıra operasyonu kolaylaştıracak lokasyon ve teknik özellikler geliyor.

Uluslararası standartlar paralelinde talep gören minimum 12-13 metre standart depolara ek olarak otomasyonlu depolarda 20-30 metre yüksekliklere çıkan talepleri beraberinde getiriyor. Bu kriterlere uygun yatırımlar için yeni gelişen alt pazarların cazibesi artıyor. 

Üçüncü çeyrek bazında açıklanan gayrimenkul yatırım ortaklığı (GYO) piyasa değeri verilerine göre, toplam 31 GYO'nun TL bazlı değeri 25,8 milyar TL, dolar bazlı değeri ise 7,2 milyar dolar seviyesinde oldu ve geçen yılın aynı çeyreğine göre düşüş gösterdi.