Eric Schauer geçen Temmuz ayında 55 yaşındayken işten çıkarıldığında, yeni bir iş bulma konusunda çok endişeli değildi. New York'ta üst düzey bir yönetici olan Schauer, kimya sektöründeki şirketinden aldığı cömert tazminat paketinin, sıkışık işgücü piyasasında yeni bir iş bulana kadar kendisini idare edeceğini düşündü. Yaklaşık bir yıl sonra, birkaç pozisyon için finalist oldu ancak henüz işe alınmadı. Schauer, suçlunun yaşı olabileceğinden şüpheleniyor.

Onun deneyimi pek de benzersiz değil. Araştırmacılar Beth Truesdale, Lisa Berkman ve Alexandra Mitukiewicz tarafından yakın zamanda yayınlanan Fazla Mesai adlı kitapta Sağlık ve Emeklilik Çalışması verilerinin analizine göre, Amerikalıların sadece yarısı 50'li yaşları boyunca sürekli çalışıyor. Yazarlara göre en önemli nedenler arasında işten çıkarılma ya da işten atılma, sağlık sorunları ve bakım sorumlulukları yer alıyor. Düşük gelirli çalışanların etkilenme olasılığı daha yüksek olsa da, sorun demografik özellikleri de kapsıyor.

Bunun mali sonuçları ise ciddi seviyede. Yaygın tavsiye, emeklilik tasarruflarınızı 50'li yaşlarınızda artırabileceğinizi varsayar. Bu yaşlarda, muhtemelen, İç Gelir Servisi'nin 50 yaş ve üzeri çalışanlar için izin verdiği ekstra katkıları yapmaya gücünüz yetebilir. Ancak çalışmayanlar için birikim yapmak imkansız hale gelmekle kalmıyor, bazıları tam tersini yapmak zorunda kalıyor - yaşam masraflarını karşılamak için emeklilik hesaplarını harcamak durumunda kalıyor.

Eğer 50'li yaşlarınızda sürekli bir işte çalışmıyorsanız, daha sonra çalışma olasılığınız daha düşüktür. Overtime'a göre, 50'li yaşlarında sürekli olarak çalışanların %80'i sonraki on yıllık yaşamlarında da çalışmaya devam ederken, bu oran aralıklı olarak çalışanlarda sadece %35'tir.

Popüler hayal gücüne göre, emekli olmaya karar verene kadar çalışırsınız. Ancak birçokları için gerçek daha az doğrusaldır.

Yaş ayrımcılığı ve ücretli aile izinlerinin yetersizliği gibi yaşlı çalışanların istihdamda kalmasını engelleyebilecek yapısal sorunları çözmek bireylerin elinde değil. Ancak beklenenden daha sarsıntılı geçebilecek bir on yıla hazırlanmak için atabileceğiniz bazı adımlar var. İşte yapmanız gerekenler:

Tasarruf etmek için beklemeyin

Öncelikle bu yazının ABD sınırları çerçevesinde yazıldığını hatırlatalım. Türkiye'deki emeklilik sistemi ve işgücü dengesi çok daha farklı bir konumda.

İdeal olan, çalışanların emeklilik hesaplarına başından beri katkıda bulunuyor olmaları ve böylece 50'li yaşlarında bu katkıları telafi etmek zorunda kalmamaları. Türkiye'de uygulanan Bireysel Emeklilik sisteminin benzeri bir sistem tercih edilebilir.

Emeklilik katkılarına erken başlamanın önemi genellikle bileşik faiz açısından çerçevelenir. MassMutual tarafından hazırlanan bir örneğe göre, 22 yaşında bir emeklilik hesabına ayda 475 dolar (Türkiye şartlarında çok daha cizi ödemeler yapılabilir) katkıda bulunmaya başlarsanız, 67 yaşına geldiğinizde 2,4 milyon dolarınız olurken, 32 yaşına kadar beklerseniz sadece 1,1 milyon dolarınız ve 42 yaşına kadar 10 yıl daha beklerseniz sadece 450.040 dolarınız olacaktır.

Bileşik faiz ne kadar önemli olsa da, risk yönetimi olarak erken katkıda bulunmayı da düşünmeye değer. 50'li yaşlarınızda arayı kapatacak durumda olmayabilirsiniz, bu nedenle beklemeyin. Sadece şirket eşleşmenizi almaya yetecek kadar olsa bile, şimdi yapabildiğiniz kadarını biriktirin. Ve telafi katkılarını, onlarca yıllık istikrarlı katkılardan sonra birikimlerinizi turbo şarj etmek için bir fırsat olarak düşünün.

Giderlerinizi azaltın

Lexington merkezli Street Smart Financial'ın başkanı Rand Spero, müşterileriyle sık sık iş güvenceleri ve işlerini kaybetmeleri halinde faturalarını nasıl ödeyecekleri hakkında konuşuyor. "'Yarın 10 iş bulabilirim'den 'Bu oldukça korkutucu'ya kadar çeşitli yanıtlar alıyorum" diyor.

Müşterilerine en az altı aylık harcamalarını likit bir acil durum fonunda tutmalarını tavsiye ediyor. İşsiz kalmaları halinde iş bulmakta zorlanacaklarını düşünenler daha da fazla birikim yapmak isteyebilir. Spero, eğer bu zor bir ihtimalse, ev kredisi almaya hak kazanan ev sahiplerinin hala çalışıyorken bir ev kredisi açmak isteyebileceklerini, böylece işlerini kaybetmeleri durumunda acil durum fonu gibi işlev görebileceğini söylüyor.

Acil durum fonu oluşturmanın yanı sıra, işlerinin güvencesiz olduğunu düşünen yaşlı çalışanlar harcamalarını kısmak isteyebilir. Spero, "50'li yaşlarda belli bir yaşam tarzınız var. Asıl soru, neyin sabit neyin isteğe bağlı olduğu?" diyor. Daha mütevazı bir tatile çıkmak ya da yeni bir araba için savurganlık yapmamaya karar vermek, gelecekteki finansal şoklara dayanmak için bir tampon oluşturmanıza yardımcı olabilir.

Beklentilerinizi kontrol edin

Hugh Taylor, 2009 yılında 44 yaşındayken IBM'den binlerce çalışanı etkileyen toplu bir işten çıkarma ile işten çıkarıldığında duvardaki yazıyı gördü. Kendini tekrar o pozisyonda bulmak istemiyordu, bu yüzden kendi işinin patronu olmaya karar verdi. Birkaç yılını bir start-up'ın pazarlama müdürü olarak geçirdikten sonra, son 12 yıldır istikrarlı bir şekilde serbest içerik yazarı olarak çalışıyor.

Şimdi 58 yaşında olan Taylor, bazı yaşıtlarının mücadelesini izlemiş. Harvard Business School'un 1992 mezunu olan Taylor, eski sınıf arkadaşlarının sağlık sorunları ya da değişen koşullara uyum sağlayamama gibi nedenlerle kenara itildiğini görmüş.

50'li yaşlarında işten çıkarılan insanlar genellikle yeni pozisyonlarında önceki pozisyonlarını ve maaşlarını tekrarlamaya çalışırlar. Her ne kadar anlaşılabilir olsa da, bu dürtü çoğu zaman onları geri tutar. 

Atlanta Fed'de yardımcı danışman ve IZA Çalışma Ekonomisi Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olan David Wiczer, 50'li yaşlardaki insanların bir süre işsiz kaldıktan sonra ayrıldıkları işten daha düşük bir maaş teklifi almalarının normal olduğunu söylüyor. Aslında, araştırması 56 yaş ve üzeri çalışanların en az bir ay işsiz kaldıktan sonra yeni işlerinde ortalama dörtte bir oranında daha az kazandıklarını ortaya koymuştur.

Peki ne yapılmalı? Daha düşük teklifi kabul edin. İşe girdikten sonra, daha iyi bir iş için manevra yapmaya çalışabilirsiniz. Wiczer, "Bulunduğunuz yere geri dönmenin en iyi yolu bir işte çalışıyor olmaktır" diyor.

Schauer ise maaş beklentilerinin muhtemel işverenleri kaçırıyor olabileceğinin farkına varmış. "Belki de çok seçici olamam" diyor.

Çok okuyor ve alanındaki gelişmeler konusunda kendini güncel tutuyor. Mülakatlarda duygusal zekasını bir avantaj olarak kullanmaya çalışıyor. İş arayışı moral bozucu olsa da pes etmiyor.

Schauer, "Hâlâ katkıda bulunacak bir şeylerim olduğunu hissediyorum" diyor.