AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic, Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, AB ve Birleşik Krallık arasındaki Brexit Ayrılık Anlaşması'nın bir parçası olarak imzalanan Kuzey İrlanda Protokolü'nün bazı unsurlarının değiştirilmesini içeren tekliflerini açıkladı.

Değişiklik teklifinin Kuzey İrlanda halkının Brexit nedeniyle yaşadığı sıkıntıları gidermek üzere hazırlandığını belirten Sefcovic, "Protokolün uygulanmasına yönelik alternatif bir model öneriyoruz." diye konuştu.

Sefcovic, teklife göre "halk, bitki ve hayvan sağlığı ile hijyen alanındaki ticarette basitleştirilmiş onay süreci uygulanacağını" aktaran Sefcovic, "Basitleştirilmiş onay süreci gerekli kontrollerin yaklaşık yüzde 80 oranında azaltılmasını sağlayacak." ifadesini kullandı.

Değişiklikle daha önce gerekli kimlik ve fiziksel kontrollerin büyük çoğunluğunun kalkacağına işaret eden Sefcovic, "Büyük Britanya'dan Kuzey İrlanda'ya gıda tedarik süreci önemli ölçüde kolaylaşacak." değerlendirmesinde bulundu.

Süt ürünleri, et, balık, meyve ve sebze gibi farklı gıda ürünlerini Büyük Britanya'dan Kuzey İrlanda'daki süpermarketlere taşıyan bir kamyonun artık sadece AB mevzuatının gerekliliklerini karşıladığına yönelik "tek bir sertifikaya" ihtiyacı olacağına dikkati çeken Sefkovic, İngiltere'den Kuzey İrlanda'ya kesintisiz ilaç tedariki sağlanabileceğini anlattı.

Sefcovic, ürünler için bugün gerekli gümrük formalitelerini ve süreçlerini yarıya indirmeyi önerdiklerini ifade etti.

Süreç hakkında

İrlanda Adası'nda Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren "Hayırlı Cuma Anlaşması" gereği, İrlanda ve Kuzey İrlanda arasında fiziki bir kara sınırı oluşturulamıyor.

Brexit Ayrılık Anlaşması'nın bir parçası olarak imzalanan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticari ilişkileri düzenliyor.

Protokole göre, Brexit'e rağmen Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük kurallarına tabi olmaya devam ediyor. AB kuralları gereği Tek Pazar'a, dolayısıyla Kuzey İrlanda'ya İngiltere gibi artık AB üyesi olmayan bir ülkeden bazı ürünlerin doğrudan gönderimi sona eriyor.

Bu nedenle resmi olarak Birleşik Krallık egemenliğinde yer alan Kuzey İrlanda'nın İngiltere ile ticareti, limanlarda gümrüğe tabi tutuluyor.

Özellikle, Birleşik Krallık'tan Kuzey İrlanda'ya sosis, salam ve kıyma gibi gıda ürünlerinin gidemeyecek olması İngiltere tarafında büyük rahatsızlığa neden oluyor.

Londra, AB'den İrlanda protokolünün değiştirilmesini talep ediyor. Bu çerçevede Birleşik Krallık, Kuzey İrlanda'ya ürün ihracatında denetleme yapılmamasını istiyor. Karşılıklı gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi de İngiltere'nin istekleri arasında bulunuyor.

Ayrıca, Birleşik Krallık, protokolün uygulanmasında yaşanacak uzlaşmazlıkların Avrupa Adalet Divanı'na taşınmasına ilişkin maddenin de değiştirilmesini talep ediyor. AB ise mevcut protokolün geliştirilmesini daha uygun buluyor.

Bu aşamada iki taraf arasında Kuzey İrlanda Protokolü müzakereleri yapılması planlanıyor.

İngiltere, Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya'dan oluşan Birleşik Krallık'ta, Haziran 2016'da yapılan AB referandumunda yüzde 48'e karşı yüzde 52 ile Brexit kararı alınmıştı. Birleşik Krallık AB'den resmen 31 Ocak 2020'de ayrılmıştı. Taraflar 31 Aralık 2020 tarihine kadar geçiş süreci uygulamış bu sürede Birleşik Krallık AB kurallarına bağlı kalmayı sürdürmüştü.