Çin'in Ciciang eyaletinin Hangcou kentinde bir teknoloji şirketinin "Ma" adlı yöneticisinin, ulusal güvenliği tehlikeye atan faaliyetlerde bulunduğu gerekçesiyle gözaltına alındığına dair haber borsa yatırımcıları için kafa karışıklığına yol açtı.

Devlet Televizyonu CCTV, Hangcou Kamu Güvenliği Bürosuna dayandırdığı haberinde, "Ma" adlı yönetici hakkında "devlet iktidarını yıkma ve ülkeyi bölmeye teşebbüs" suçlamasıyla soruşturma yürütüldüğü bildirdi.

Haberde yalnızca soy ismi verilen "Ma" adlı şahsın, merkezi Hangcou'da bulunan, Çin'in en büyük internet ve teknoloji şirketlerinden Alibaba'nın kurucusu Jack Ma zannedilmesi nedeniyle şirketin Hong Kong Borsası'nda işlem gören hisseleri gün içinde yüzde 9,4 değer kaybetti.

CCTV'nin gözaltına alınan kişinin Jack Ma olmadığını açıklamasının ardından hisselerin değeri yeniden toparlandı.

Ülkeyi yöneten Komünist Partinin yayın organı olan Global Times gazetesi de daha sonra yayımladığı haberde Jack Ma'nın adını anmadan, "gözaltına alınan kişinin isminin iki kelimeden oluştuğuna dair söylentilerin yanlış olduğunu, şüphelinin adının üç kelimeden oluştuğunu" belirtti.

Haberde "Ma" adlı şüphelinin iletişim teknolojisi alanında çalışan bir şirketin araştırma ve geliştirme biriminin direktörü olduğu ve hakkında, devleti yıkmak ve ülkeyi bölmek amacıyla dış güçlerle iş birliği yaptığı şüphesiyle adli soruşturma yürütüldüğü kaydedildi.

Ma'nın "Çin karşıtı güçler tarafından beyninin yıkandığı" iddia edilen haberde, "Çin-karşıtı figürün kışkırtmasıyla, Mart 2022'den bu yana, internette anonim bir grup kurarak dış güçlerin ajanı rolünü üstlenmiş, dedikodu ve dezenformasyon yayarak ve sözde bağımsızlık bildirisi yayınlayarak ülkeyi bölmeye ve devleti yıkamaya teşebbüs etmiştir." ifadelerine yer verildi.

Haberde, "Ma'nın yasa dışı örgütlenmeler ve siyasi programlarla devletin iktidarını yıkmaya çalışmanın yanında, genç insanları ve üniversite öğrencilerini ülkeyi ve halkı tahkir etmeye yönelik faaliyetlerine katılmaya teşvik ettiği" ileri sürüldü.

Çin'de Ceza Kanunu'nda hangi faaliyetlerin ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu belirtilmiyor fakat "devleti yıkmaya ve ülkeyi bölmeye teşebbüs" suçlaması genellikle ömür boyu hapisle cezalandırılıyor.

Çinli internet şirketi Alibaba'nın kurucusu, iş adamı Jack Ma, Ekim 2020'de Çin'deki piyasa düzenleyici kurumları ve kamu bankalarını eleştiren bir konuşma yapmasının ardından gizemli şekilde ortadan kaybolmuş ve uzun zaman kamuoyunun önüne çıkmamıştı.

Öte yandan, Hangcou şehrinin eski Komünist Parti Sekteri Cou Ciangyong, Ağustos 2021'de "rüşvet" ve "sermayenin düzensiz genişlemesine destek" suçlamalarıyla gözaltına alınmıştı. Cou'nun yüksek profilli davasındaki suçlamaların Alibaba veya şehirdeki diğer şirketlerle bağlantıları olup olmadığına dair sorular ortaya atılmıştı.

İnternet şirketleri üzerindeki denetim baskısı

Çin'de merkezi hükümet, internet şirketlerine yönelik denetim ve düzenleyici müdahalelerini 2020 sonundan itibaren artırmıştı.

Alibaba’nın internet ödeme hizmeti Alipay'i ve bağlantılı varlıklarını aynı çatıda toplayan Ant Grup’un Ekim 2020’de Hong Kong ve Şanghay borsalarında yapmayı planladığı ikili halka arz hükümet tarafından durdurulmuştu.

Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu (CSRC) büyük miktarda kullanıcı verisine hükmeden internet şirketlerinin yurt dışında halka arz edilmek için güvenlik soruşturmasından geçmesi şartı getirmişti.

Çin Devlet Piyasa Düzenleme Kurumu (SAMR), tekelcilik karşıtı yasaya aykırılık gerekçesiyle başlattığı soruşturmalarda Alibaba, Meituan, Baidu ve Didi gibi ülkenin büyük internet şirketlerini hedef almıştı.