İş davalarına zorunlu arabuluculuk öngören İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı, Meclis’e sevk edildi. Artık işe iade, tazminat, alacak davalarında önce zorunlu olarak arabulucuya başvurulacak, arabulucu 3 haftada başvuruyu sonuçlandıracak. Ancak, işçi konfederasyonları tasarıyı işverenler lehine karar çıkacağı endişesiyle eleştiriyor.

İŞ davalarında zorunlu arabuluculuk getiren 14 milyon işçiyi ilgilendiren İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Meclis’e sevk edildi. Tasarıyla feshe bağlı kıdem, ihbar, kötü niyet ve ayrımcılık tazminatları ile yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı süresi 10 yıldan 5 yıla indiriliyor. Adalet Bakanlığı’nca hazırlanan tasarı özetle şöyle:

- Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade davalarında arabulucuya başvuru dava şartı oldu. Davacı, arabuluculuda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslı veya arabulucu tarafından onaylanmış örneğini dilekçesine eklemek zorunda olacak.

- Arabulucuya başvuru zorunluluğuna uyulmaması halinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde sunulması aksi takdirde davanın usulden reddedileceğini içeren davetiye gönderilecek. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilecek. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığı anlaşılırsa herhangi bir işlem yapılmaksızın dava usulden reddedilecek.

- İş kazası veya meslek hastalığı kaynaklı maddi-manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davaları hakkında arabulucuya gitme zorunluluğu olmayacak.

- Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandıracak. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilecek.

- Arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Ücret Tarifesi’nin İkinci Kısmına göre aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanacak.

- Arabuluculuk Bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı duracak ve hak düşürücü süre işlemeyecek. Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilecek.

- İş sözleşmesi feshedilen işçilere, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurma şartı getirildi.  Arabulucuya rağmen anlaşmaya varılamaması halinde iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması zorunluluğu öngörüldü.

- Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat, kötü niyet tazminatı ve iş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminatlardaki zamanaşımı süresi ise 10 yıldan 5 yıla indiriliyor.    

- İş mahkemelerinin, HSK’nın olumlu görüşü alınarak, tek hakimli ve asliye mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığı’nca lüzum görülen yerlerde kurulacak. İş mahkemelerinin birden fazla dairesi olabilecek. İş mahkemesi olmayan yerlerde dava ve işlere aynı yerdeki asliye hukuk mahkemesince bakılacak.

TÜRK-İŞ’İN KAYGISI PAZARLIK

Türk-İş Başkanı Ergun Atalay ise, sistemin getireceği olumsuzluklara dikkat çekti. Atalay, “Taraflar arasında zorunlu arabuluculuk sistemi, yargıya gidilerek uyuşmazlık yaratılmadan önce taraflar arasında tamamen serbest pazarlığa dayanan bir sistemi öngörüyor. İşçilik hakları nihayetinde pazarlık konusu oluyor. Yoksulluk içinde bulunan ya da ekonomik olarak zorda, darda kalan işçilerin bir an önce haklarını alabilmek için bu hakların önemli bir kısmından vazgeçmeleri riski bulunuyor” dedi. Öte yandan denizciler ve gazeteciler de arabuluculuk kapsamına alındılar. (Hürriyet)