Batı ülkeleri İran’ı adeta uluslararası sistemden çıkaran ambargoyu kaldırma kararı aldı. ABD ve AB, İran’a uygulanan yaptırımların kaldırıldığını bildirdi. Birleşmiş Milletler (BM), ABD ve AB’nin İran’a uyguladığı ambargoları kaldırmalarını ve ülkenin dünya bankalarında dondurulmuş 100 milyar doları aşan kaynağına yeniden erişiminin sağlanmasını öngörüyor. Ayrıca İran ile Batılı ülkeler arasında yapılan anlaşmayla ABD’nin kara listesinde yer alan çok sayıda İranlının da listeden çıkarılması söz konusu.

Milliyet'in haberine göre, İran’a 2012’de başlayan ağır uluslararası ambargodan en fazla etkilenen ülkelerden biri de Türkiye olmuştu. Türkiye’nin İran’la olan ticaret hacminde büyük bir azalma yaşanırken, bankacılık işlemleri de kesilmişti. Yeni süreçten Türkiye ekonomisinin olumlu etkilenmesi bekleniyor.

İran’a yönelik yaptırımların kaldırılması ve ülkenin dünya ticaretine daha güçlü katılması çeşitli sektörlerde orta ve uzun vadede jeopolitik riskleri azaltan ve küresel ekonomiye katkı yapacak bir gelişme olarak değerlendirildi. Bankacılık sektörü ise Türkiye’nin önemli komşularından biri olan İran’a ilişkin Batı’nın aldığı kararı, gayet olumlu ancak temkinli karşılıyor.

Jeopolitik tansiyon

3 bankanın CEO’su, Türkiye’ye kapanan İran pazarının yeniden açılmasını çok olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi.

Petrol fiyatlarında düşüş yönünde yaptığı etkiyi genelde olumlu bulan bankacılar, petrol üreten diğer önemli (Suudi Arabistan ve Rusya) ülkelerle ihracat ve ithalat ilişkileri olan ülkelerin olumsuz etkilenebileceğine de dikkat çekti.

İran’ı Türkiye ekonomisi açısından çok büyük potansiyeli olan bir pazar olarak gören banka CEO’ları, bankacılık sektöründeki kısa vadede hızlı gelişmeler beklemiyorlar.

Bölgenin jeopolitik tansiyonunun yüksek olmasına dikkat çeken CEO’lar, Türkiye’nin bankacılık sektörünün Irak’ta yaşadığı girişimlerin geldiği noktayı örnek gösterdi. Bankacılar, bankaların proje bazında İran’dan uzak durmayacağını ancak şube açma ve benzeri adımlarda hızlı olmayacağını belirttiler.

Olumlu bir adım bankalar tetikte / Hakan Ateş Denizbank Genel Müdürü

“İran petrol arzını artıracak, bu da fiyatları düşürecek. Dünyada hale bol likidite var. Ülkeler bozulan dış ticaret dengelerini korumaya çalışıyorlar. Türkiye de bunu yapacak. İran hem sınır komşumuz hem de iş yapma kabiliyetimiz yüksek olan bir ülke. Türkçe bilen Azeriler açısından ticaret ilişkilerimizin olduğu bir ülke. Yanı başımızda, açılan bir kapı. İşler ciddi hızlanabilir. Türkiye için olumsuz değil. Bankaların da İran’a yönelik girişimleri olacaktır.”

Ticaret ciddi oranda artacak /Fuat Erbil Garanti Bankası Genel Müdürü

“İran’a ambargonun kaldırılmasına ilişkin gelişmelerin netleşmesi lazım. Gidişatın ne kadar olumlu olacağını görmeliyiz. Kısa sürede ne olacağını bilmek şimdiden zor olabilir. Ancak, İran Türkiye’nin çok önemli bir ticaret partneri. Ambargolar nedeniyle İran ile ticaret hacmimiz çok azalmıştı. Şimdi ticaret hacmimizde yeniden çok ciddi artış olabilir. Kayıt dışı işlemler nedeniyle riskler söz konusuydu. Kayıt dışılık alanındaki düzenlemeler de önemli. Bu alanda yapılacak düzenlemeler olumlu etkiler yapacaktır. Elbette ticaretin olduğu yerde bankalar da olacaktır. Bu süreçte bankaların olmaması düşünülemez.”

Uzun vadede rekabet riski var / Hüseyin Özkaya Odeabank Genel Müdürü

“İlk etkisi global ekonomide olacak. Petrol fiyatına düşüş yönünde etki yapacak. İran’ın petrol arzını artırması Suudi Arabistan ve Rusya ekonomilerini, dolaylı olarak da bu ülkelerle iş yapan ülkeleri olumsuz etkileyecek. Türkiye ekonomisini, inşaat ve altyapı projelerini takip eden şirketler açısından olumlu etkileyebilir ama henüz bu yasakların nasıl kalkacağı konusu çok belli değil. Türkiye ekonomisi açısından çok büyük potansiyeli olan bir pazar. Ancak uzun vadede rekabet açısından olumsuz etkisi olabilir.”