Küresel piyasalarda ticaret savaşlarına ilişkin riskler ve ABD Merkez  Bankası'nın (Fed) faiz artışları gelişmekte olan ülke merkez bankalarının da sıkı  para politikası uygulamasını beraberinde getirdi.
 
Bu gelişmelerin yanı sıra yurt içinde enflasyonun yüzde 10'un üzerinde  kalması ve döviz kurlarındaki sert hareketler, Türkiye Cumhuriyet Merkez  Bankası'nın (TCMB) ilave sıkılaştırmaya gitmesine neden oldu.

 
TCMB, 23 Mayıs'ta borç verme faiz oranı 300 baz puan artırarak yüzde  13,5'ten yüzde 16,5'e yükseltirken, 28 Mayıs'ta da para politikası operasyonel  çerçevesine ilişkin sadeleşme sürecini tamamladı. Merkez Bankası, bu doğrultuda  bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını politika faizi olarak belirledi. Banka 7  Haziran'da politika faizini 125 baz puan artırarak yüzde 17,75'e yükseltti.
 
Artışta hem gelişmiş ülkelerde devam eden finansal koşulların  sıkılaşması hem emtia fiyatlarındaki artış hem de yurt içindeki gelişmeleri öne  çıkan faktörler olarak gösterildi.
 
Küresel piyasalarda Fed'in yılın geri kalanında iki kez daha faiz  artışı yapacağı tahmini ağırlığını korurken, yurt içinde de enflasyon  gelişmelerine bağlı olarak sıkı duruşun süreceği öngörülüyor.
 
KREDİLER 9,5 YILIN ZİRVESİNDE
 
AA muhabirinin TCMB verilerinden derlediği bilgiye göre kredi ve  mevduat faizlerinde son iki yıldan bu yana yükseliş trendi devam ederken,  özellikle Merkez Bankası'nın mayıs ve haziran ayındaki faiz artışları da kredi ve  mevduat faizlerine yansıdı.
 
2017 yıl sonunda yüzde 19,5 düzeyinde bulunan ortalama ihtiyaç kredi  faiz oranı haziran ayının ikinci haftası itibarıyla yaklaşık 470 baz puanlık  artışla yüzde 24,26'ya ulaştı. İhtiyaç kredi faiz oranı hazirandaki yüzde  24,26'lık değerle Ocak 2009'dan bu yana gördüğü en yüksek seviyesine çıktı.
 
Bankaların en fazla kullandırım yaptığı ticari kredi faiz oranı da bu  dönemde yaklaşık 510 baz puanlık artışla yüzde 17,65'ten yüzde 22,74'e yükseldi.  Böylece ticari kredi faiz oranı 9,5 yılın zirvesini gördü.
 
Son altı aylık dönemde kredi türlerinde en fazla artış taşıt  kredilerinde yaşandı. Geçen yıl sonunda yüzde 13,95 seviyesinde bulunan ortalama  taşıt kredi faiz oranı, haziran ayının ortasında 840 baz puan artış göstererek  yüzde 22,37'e ulaştı. Taşıt kredi faiz oranı Ocak 2009'dan bu yana en yüksek  seviyesine ulaştı.
 
Aylık ortalama kredi faizlerine bakıldığında ihtiyaç kredi faiz  oranının yüzde 2,02, taşıt kredi faiz oranının yüzde 1,86, ticari kredi faiz  oranının yüzde 1,90 seviyesine çıktığı görülüyor.
 
MEVDUAT FAİZLERİ YÜZDE 19'A YAKLAŞTI
 
Sektöründe kredi/mevduat oranının yüzde 120'leri aşması, yurt dışı fon  maliyetinin yükselmesi gibi faktörler bankaları fon toplama yarışına girmesine  neden oldu. Türk bankacılık sektörünün sendikasyon kredilerini yenileme oranı  yüzde 110'u üzerine çıktı. Yurt içinde de enflasyonun çift hanede olması ve döviz  kurundaki yüksek seviye tasarruf sahiplerini mevduata daha yüksek faiz talep  etmeye yöneltti.
  
Bankalar fon kullandırımı için hem yurt dışından hem de yurt içinden  kaynak temini konusunda yoğun çalışma içinde bulunuyor. Yurt içinde özellikle  bazı küçük ve orta ölçekli bankalar, fon bulma konusunda mevduat yarışına girdiği  görülüyor. Hoşgeldin faizi, bazı meslek gruplarına özel mevduat oranları gibi  kampanyalarla tasarruf sahiplerine yüksek mevduat faizi veriliyor.
 
Geçen yıl sonunda 1 ve 3 ay vadeli mevduata uygulanan ağırlıklı  ortalama faiz oranı sırasıyla yüzde 11,22 ve yüzde 13,85 seviyesinde bulunuyordu.  Son 6 aylık dönemde mevduat faiz oranları 1 ay vadeli mevduatta 300 baz puan  artarak 14,25'e yükseldi. Aynı dönemde 3 ay vadeli mevduat da 255 baz puanlık  artışla yüzde 16,40'a ulaştı.
 
Fon bulma yarışın nedeniyle sektörde mevduat faizlerinin bazı  bankalarda yüzde 19'a yaklaştığı görülüyor.
 
"PİYASALARDA BEKLE-GÖR POLİTİKASI HAKİM"
 
Turkey Macro View Consulting Yönetici Direktörü ve Ekonomist İnan  Sözer, enflasyonun yükselişinin sürmesi nedeniyle faizlerdeki yükselişin bir  müddet daha devamının beklenebileceğini söyledi.
 
Küresel çapta riskten kaçışa rağmen seçimden sonra Türkiye'de ekonomi  politikalarında rasyonaliteye dönüş ümidiyle "bekle-gör" politikasının hakim  olduğunu ifade eden Sözer, "Maliye politikasında sahip olunan manevra alanı  sürdürülebilir büyümeyi önceleyecek şekilde kullanılırsa, dış politikada  öngörülebilirlik artarsa TL cinsi varlıklar için daha olumlu beklentiler ve  faizlerde düşüşler gündeme gelebilir. Mevcut konjonktürde yatırımcı algısını  renove edecek politika aksiyonları gelene kadar, reel olarak 2001 sonbaharından  beri en zayıf seviyesine inmesine ve görece sıkı para politikasına rağmen, TL'de  ve kredi-mevduat faizlerinde anlamlı bir iyileşme beklemiyorum." diye konuştu.