Ukrayna savaşının başlamasından bu yana yaklaşık bin altın sevkiyatının ayrıntılarını içeren kayıtlar, Körfez ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri'nin 2021 yılında sadece 1,3 tondan 4,3 milyar dolar değerinde 75,7 ton Rus altını ithal ettiğini gösteriyor.

Çin ve Türkiye, 24 Şubat 2022 ile 3 Mart 2023 tarihleri arasında yaklaşık 20'şer tonluk ithalatla bir sonraki en büyük varış noktaları oldu. BAE ile birlikte bu üç ülke, bu döneme ait gümrük verilerindeki Rus altın ihracatının %99,8'ini oluşturuyor.

Ukrayna'daki çatışmaların başlamasını takip eden günlerde birçok çok uluslu banka, lojistik sağlayıcı ve değerli metal rafinerisi, genellikle altın ticareti ve depolama merkezi olan Londra'ya sevk edilen Rus altınını işlemeyi bıraktı.

Londra Külçe Piyasası Birliği, 7 Mart 2022'den itibaren üretilen Rus külçelerini yasakladı ve Ağustos ayı sonuna kadar İngiltere, Avrupa Birliği, İsviçre, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Japonya Rus külçelerinin ithalatını yasakladı.

Ancak ihracat kayıtları, Rus altın üreticilerinin BAE, Türkiye ve Çin gibi Moskova'ya yaptırım uygulamayan ülkelerde hızla yeni pazarlar bulduğunu gösteriyor.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nde altın tedarik uzmanı olan Louis Marechal, Rus altınının eritilip yeniden işlenerek ABD ve Avrupa piyasalarına menşei gizlenmiş olarak geri dönme riski bulunduğunu söyledi.

Marechal şu sözleri kaydetti: "Eğer Rus altını gelir, yerel bir rafineri tarafından yeniden işlenir, yerel bir banka veya tüccar tarafından tedarik edilir ve daha sonra piyasaya satılırsa, işte o zaman bir risk söz konusudur. Bu nedenle durum tespiti yapmak, yaptırım rejimlerine saygı gösterdiklerinden emin olmak isteyen son alıcılar için çok önemlidir."

BAE hükümetinin Külçe Altın Komitesi, devletin yasadışı mallar, kara para aklama ve yaptırım uygulanan kuruluşlara karşı açık ve sağlam süreçlerle işlediğini söyledi.

Komite tarafından ayrıca "BAE, Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen tüm mevcut uluslararası normlara uygun olarak uluslararası ortaklarıyla açık ve dürüst bir şekilde ticaret yapmaya devam edecektir." denildi.

Rusya'yı daha da izole etmek isteyen Washington, aralarında BAE ve Türkiye'nin de bulunduğu ülkeleri, ABD yaptırımlarına tabi kuruluşlarla iş yapmaları halinde G7 pazarlarına erişimlerini kaybedebilecekleri konusunda uyardı.

Reuters tarafından incelenen veriler, bu ülkeler tarafından ABD yaptırımlarının ihlal edildiğini göstermiyor.

Yaptırımları uygulayan Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi olan ABD Hazinesi yorum taleplerine yanıt vermedi.

Reuters'e ticari bir sağlayıcı tarafından sağlanan gümrük verilerindeki sevkiyatlar, 24 Şubat 2022 ile bu yıl 3 Mart arasında 116,3 tonluk ihracatı gösteriyor, ancak danışman Metals Focus, Rusya'nın 2022'de 325 ton altın ürettiğini tahmin ediyor.

Rusya'da çıkarılan altının geri kalanı muhtemelen ya ülkede kaldı ya da kayıtlarda yer almayan işlemlerle ihraç edildi. Reuters, Rusya'nın toplam altın ihracatının ne kadarının veriler kapsamında olduğunu belirleyemedi.

Rusya'nın Çin'e yaptığı altın sevkiyatının çoğu Hong Kong'a gitti. Çin Dışişleri Bakanlığı, ülkenin Rusya ile işbirliğinin "herhangi bir üçüncü tarafın kesinti ya da zorlamasından uzak olması gerektiğini" söyledi.

Türkiye'nin maliye bakanlığı yorum taleplerine yanıt vermedi. Rus hükümeti, gümrük idaresi ve merkez bankası altın ihracatıyla ilgili yorum taleplerine yanıt vermedi.

Rusya'nın ihracatının Londra'dan uzaklaşması, merkez Rusya'ya bağımlı olmadığı için büyük bir darbe olarak görülmüyor. Örneğin İngiliz ticaret verilerine göre 2021'de Rusya'dan gelen altın Londra'nın ithalatının %29'unu oluştururken 2018'de sadece %2'sini oluşturdu.

Bu arada BAE uzun zamandır gelişen bir altın endüstrisine sahip. Ticaret verileri, 2016-2021 yılları arasında yılda ortalama 750 ton saf altın ithal ettiğini gösteriyor; bu da Rus kayıtlarındaki sevkiyatların ithalatının yalnızca %10'unu oluşturacağı anlamına geliyor.

BAE önemli bir külçe ve mücevherat ihracatçısı olarak biliniyor.

BAE'ye büyük miktarlarda Rus altını sevk eden bir şirketin yöneticisi Reuters'a yaptığı açıklamada, Rus firmalarının külçeleri burada küresel gösterge fiyatlarına göre yaklaşık %1 indirimle sattığını ve bunun da ticaret için bir teşvik sunduğunu söyledi.

Adının açıklanmaması koşuluyla konuşan yönetici, firmasının BAE'ye gönderdiği altının çoğunun rafinerilere gittiğini ve burada eritilip yeniden işleneceğini söyledi.

Reuters, Rusya'nın en büyük dört altın madencisinden yorum istedi. Nordgold ve Norilsk Nickel yorum yapmayı reddetti. Polyus ve Polymetal ise yanıt vermedi.

Çoğu durumda, gümrük kayıtları, rafinerici, kuyumcu veya yatırımcı olabilecek nihai alıcıyı değil, yalnızca işlemlere dahil olan nakliyecileri veya tüccarları göstermektedir.

Kayıtlara göre BAE'ye ihraç edilen Rus altınının en büyük taşıyıcısı, Nisan 2022'den 3 Mart'a kadar 863 milyon dolar değerinde 15,6 tonluk sevkiyatta yer alan Fransız lojistik firması Temis Luxury'nin Dubai'deki iştiraki Temis Luxury Middle East oldu.

Temis Luxury Group'un uyum sorumlusu Broca Houy, şirketin "Birleşik Arap Emirlikleri'nin nakliye işleri ile ilgili yasa ve yönetmeliklerine tamamen uyduğunu" söyledi.

Temis'in Rus altını satın almadığını ve yalnızca ABD yaptırımlarına tabi olmayan operatörlerden nakliye siparişleri kabul ettiğini söyledi.

Sevkiyatlarla ilgili bir soru üzerine Fransa Maliye Bakanlığı, münferit vakalar hakkında yorum yapmayacağını ancak yaptırımların uygulanması konusunda son derece kararlı olduklarını söyledi.

Londra'daki Reed Smith'te yaptırım avukatı olan Tan Albayrak, Avrupa yaptırımlarının genellikle denizaşırı iştirakler için geçerli olmadığını, dolayısıyla iştirakleri BAE, Türkiye ya da Hong Kong'a Rus altını sevkiyatına karışan Avrupalı firmaların herhangi bir yasayı ihlal etmiş olmayacağını söyledi.

BAE'de Rus külçelerinin en büyük ikinci taşıyıcısı, 820 milyon dolar değerinde 14,6 tonluk sevkiyatla, Körfez devletinin varlık fonuna ait havayolu-otel şirketi Emirates Group'un bir parçası olan lojistik firması Transguard oldu.

Emirates, herhangi bir Rus altını satın almadığını, yürürlükteki yasalara tam uyum içinde faaliyet gösterdiğini ve artık taşımayı durdurduğunu söyledi ve "Son yasal gelişmeler nedeniyle Transguard artık Rusya'ya veya Rusya'dan altın sevkiyatına ilişkin lojistik hizmetleri sağlamamaktadır." denildi.

Hong Kong'da Rus altın sevkiyatlarının çoğu Çinli bir lojistik şirketi olan Vpower Finance Security Hong Kong Ltd tarafından gerçekleştirildi. Kayıtlara göre bu şirket 2022 Mayıs ve 3 Mart tarihleri arasında 1.2 milyar dolar değerinde 20.5 ton altının ithalatında yer aldı.