İstanbul Üniversitesi (İÜ) İktisat Fakültesi’nin yürüttüğü, İstanbul Kalkınma Ajansının desteklediği "Mahallem İstanbul Projesi"ne göre, yüksek eğitime sahip beyaz yakalılar yoğunlukta oldukları Kadıköy, Üsküdar, Fatih, Şişli, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz ve Beyoğlu gibi ilçeler yerine son yıllarda Ümraniye, Pendik, Küçükçekmece, Maltepe, Esenyurt, Başakşehir, Sancaktepe ve Çekmeköy'ü tercih etmeye başladı.

Mahallem İstanbul Projesi'nin sonuçlarına göre, son yıllardaki veriler incelendiğinde İstanbul’da nüfusu giderek artan mahallelerin başında Beylikdüzü’nden Adnan Kahveci ve Yakuplu, Küçükçekmece’den Atakent, Başakşehir’den Kayabaşı, Başakşehir Merkez ve Bahçeşehir 1. Kısım, Sancaktepe’den Fatih ve Abdurrahmangazi, Esenyurt’tan Yeşilkent ve Tuzla’dan Aydınlı mahalleleri geliyor.

İstanbul'un en kalabalık mahallesi

Küçükçekmece Atakent mahallesinde son bir yıldaki nüfus artışı 7 bin kişi olarak gerçekleşti. Atakent, 2016 yılında 88 bin 956 nüfusuyla yıllardır İstanbul’un en kalabalık mahallesi olan Bahçelievler Zafer Mahallesi'ni geçerek İstanbul'un en kalabalık mahallesi oldu.

Dumlupınar'da nüfus azalıyor

İstanbul’da nüfus azalışının en yüksek düzeyde olduğu mahalleler ise Kadıköy’den Dumlupınar, Bostancı ve Merdivenköy, Bağcılar’dan Evren, Esenler’den Oruçreis, Üsküdar’dan Kuleli ve Altunizade, Bahçelievler’den Siyavuşpaşa olarak sıralandı.

Nüfus azalışı ve artışının en yüksek düzeylerde seyrettiği mahalleler, İstanbul’un nüfus hareketliliğinin yoğunlaştığı mahalleler olarak kabul edilirken, giderek merkezden çevre ilçelere doğru bir hareketliliğin gözlendiği ortaya çıktı.

Beyaz yakalıların tercihi değişiyor

Son 5 yılın verileri incelendiğinde, yüksek lisans ve doktora mezunu olan yüksek eğitimli nüfusun en fazla arttığı ilçeler Ümraniye, Pendik, Küçükçekmece, Maltepe, Esenyurt, Başakşehir, Sancaktepe ve Çekmeköy olurken, yüksek eğitimli nüfusu kaybetmeye başlayan ilçelerin başında Kadıköy, Üsküdar, Fatih, Şişli, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz ve Beyoğlu geliyor.

Yüksek eğitime sahip beyaz yakalıların, yoğunlukta olduğu Kadıköy, Üsküdar, Fatih, Şişli, Bakırköy, Beşiktaş, Beykoz ve Beyoğlu gibi ilçeler yerine son yıllarda Ümraniye, Pendik, Küçükçekmece, Maltepe, Esenyurt, Başakşehir, Sancaktepe ve Çekmeköy’ü tercih ettiği gözleniyor.

Mahalleler açısından incelendiğinde ise Maltepe’den Zümrütevler, Cevizli, Başıbüyük, Küçükçekmece’den Atakent, Beylikdüzü’den Adnan Kahveci, Başakşehir’den Başakşehir Merkez, Sancaktepe’den Emek ve Ümraniye’den Tatlısu yüksek eğitimli nüfusun tercihinin yoğunlaştığı mahalleler oldu.

Kadıköy beyaz yakalıları kaybediyor

Yüksek eğitimli nüfusunu kaybetmeye başlayan mahallelerin başında ise Kadıköy’den Erenköy, Göztepe, Suadiye, Fenerbahçe, Şişli’den Fulya ve Teşvikiye, Beşiktaş’tan Etiler, Konaklar, Ulus, Bakırköy’den Ataköy 2-5-6. Kısım ve Yeşilköy, Üsküdar’dan Altunizade geliyor.

"İstanbul'da merkezden çevreye doğru genişleme ve hareketlilik var"

Projeyi yürüten İÜ İktisat Fakültesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Şeker, İstanbul’da mahalle ölçeğinde geniş bir veri tabanı ve harita tabanlı bir bilgi edinme sistemi kurgulamaya başladıklarını, sisteme yakın zamanda online ve mobil ortamda tüm kullanıcıların erişebileceğini söyledi.

İstanbul gibi metropol bir kentte, kent içi nüfus hareketliliği ve demografik değişimin önemine dikkati çeken Şeker, proje ekibi olarak 960 mahalleyi incelediklerini bildirdi.

Şeker, periyodik olarak proje bulgularının kamuoyu ile paylaşılacağını ifade ederek, projenin hem İstanbullulara hem yerel yönetimlere hem de yatırımcılara rehber olacağını kaydetti.

Nüfus hareketliliğine genel olarak bakıldığında, İstanbul’da merkezden çevre ilçe ve mahallelere doğru bir genişleme ve hareketlilik olduğuna işaret eden Şeker, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Nüfus hareketliliğinde artışın olduğu bölgelerin daha çok yeni yerleşim alanları olduğu göze çarpıyor. İstanbul’un yeni sayılabilecek ilçeleri olan bu bölgeler, her ne kadar şehir merkezine uzak görünse de özellikle metro, metrobüs, Marmaray hatlarının yaygınlaşması ve entegrasyonuyla bu olumsuz etki nispeten ortadan kaldırılıyor. Öte yandan aynı özelliklerde bir konutun Kadıköy’deki satılık ve kiralık bedeli ile Beylikdüzü ya da Sancaktepe’deki bedeli arasında önemli farklar söz konusu. Dolayısıyla özellikle yüksek eğitimli nüfus başta olmak üzere, genel olarak hem ekonomik sebepler nedeniyle hem de altyapı sorunlarının göreceli olarak daha az olduğu bu yeni yerleşim alanlarına rağbet giderek artıyor. Ayrıca, şehir merkezi diyebileceğimiz ilçelerin bir kısmında yaşanan kentsel dönüşüm de bu durumu tetikliyor. İstanbul’daki en önemli sorun olan ulaşım alanındaki iyileştirmeler devam ettikçe şehir dışa doğru genişleyecek."

Şeker, projeyi geniş bir ekiple yürüttüklerini ve mahalle ölçeğinde 100 değişkenden oluşan bir veri tabanı hedeflediklerini bildirdi.

İÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Halis Yunus Ersöz ve İÜ İktisat Fakültesi İşletme Bölümü Başkanı Prof. Dr. Halim Kazan danışman olarak destek verdiği projede, Doç. Dr. Sema Akman, Yrd. Doç. Dr. Arif Saldanlı, Yrd. Doç. Dr. Hakan Bektaş, Dr. Elçin Şişmanoğlu, araştırma görevlileri Yiğit Yurder ve Sümeyra Uzun yer aldı.