Kripto para piyasasında Bitcoin ile başlangıç aşamasında olunduğunu belirten Dünya Gazetesi yazarı Atılım Murat'a göre kripto para dünyasının Google’ı, Amazon’u, Yahoo’su, Facebook’u henüz ortaya çıkmadı

Dijital paralarda son dönemde yaşanan yükselişleri 90'larda internetin yaygınlaşması ile birlikte piyasalarda yaşanan coşkuya benzeten Murat'ın bugünkü yazısı şöyle:

"Global piyasalardaki fiyat hareketlerinin anlamsızlaştığı bir döneme girdik. Yatırımcılar, ne olduğunu anlamadıkları Bitcoin gibi kripto paralara çılgınlar gibi saldırıyorlar. Hisse senedi yatırımcıları günlük yaşıyorlar. Gelişen ülkelerin finansal varlıkları, teknoloji hisseleri ve riskli finansal varlıklar bu sene iyi performans gösterdiler. Altın gibi güvenli limanlar zayıf kaldılar. Spekülatör grubu altında hala net alım pozisyonunda olsa da, bu pozisyonların sayısında son dönemde ciddi bir azalma oldu.

Aslında riskli finansal varlıklardaki alımlar biraz da treni kaçırma korkusuyla yapılıyor. Borsa endeksleri 2009’dan beri yükseliyorlar. Doksanlı yıllarda internet bulunduktan sonra piyasalarda yaşanan coşkunun benzeri dijital paralarda yaşanıyor.

Hiçbir yatırımcı arkada kalmak istemiyor. Para kazanmanın çok kolay olduğu algısı pekişiyor.

Yeni jenerasyonun altını olan kripto paralarda olumlu veya olumsuz ideolojik görüşler oluşturmanın bir manası yok. Bu işin nereye varacağını kimse bilmiyor. Bu paraların değerlerinin ne olacağını düşünmekten ziyade, gelecekteki olası uygulama alanlarına kafa yormanın mantıklı olacağı kanısındayım. Bugünkü tartışmalar 1995 senesindekileri anımsatıyor. Artık esamesi bile okunmayan Netscape, web tarayıcılarının lideriydi. Google’dan, Amazon’dan, hatta Yahoo’dan önce Netscape vardı. İnternet hisselerindeki balonu başlatan bu şirketin halka arzı olmuştu. İlk işlem gününe 28 dolardan başlayan Netscape hisseleri, gün içinde 75 dolara kadar yükseldi. 1995’de Netscape’in değeriyle ilgili dile getirilen derin felsefi görüşler, bugün Bitcoin tartışmalarında kendini gösteriyor.

Bitcoin üzerine yazdığım önceki yazıda, kripto paraların toplumsal faydasının mevcut haliyle zayıf olacağını belirtmiştim. Kripto paralar üzerinden yapılacak merkezi olmayan karşılıklı işlemler, aracıları ve komisyonları ortadan kaldıracağı için avantajlı olur. Ancak bu tarz işlemlerde vergilendirme zor olacağı için toplumsal yapıda sıkıntı doğar. Kolluk kuvvetleri için, ordu için, otoyollar ve köprüler için bir devletin vergilendirme yapması gerekir. Bunun için de merkezi bir sistem elzemdir. Bitcoin bir çeşit paradır. Bir para birimi de modern toplumun çıkarlarıyla uyumlu olmalıdır. Bununla birlikte, her paranın bir nominal değerinin olması gerekir.

Örneğin merkezi bir sistemi olduğu için, Amerikan Doları her şeye karşı bir denge değer bulur.

Kripto paranın nominal değerinin olmaması belki de en büyük eksikliğidir. Bir merkezden yönetilmediği için, nominal değeri de olmadığı için, Bitcoin’in değerinde sert düşüşler yaşandığında paranın faydası azalıyor. Bitcoin madencileri bile dengeli bir parayı ödeme aracı olarak kabul ediyorlar. Açık artırma usulüne sahip dünyanın en büyük alıveriş sitesi eBay’in, Bitcoin ile ödeme kabul edip etmeyeceği konuşuluyor. İki-üç saat içinde yüzde 15 inip çıkan bir parayla kim ödeme yapılmasını ister? Alıcılar da, satıcılar da bu kadar oynak bir parayla işlem yapmak istemez. Dolara veya başka bir rezerv paraya sabitlenmemiş bir kripto paranın yayılma olasılığı düşüktür. Bitcoin bu haliyle fütüristlerin yani gelecekçilerin aradığı şey olamaz.

Kripto paranın yaygın biçimde kullanılacağı alternatif bir finans sisteminin oluşacağını düşünüyorum. Tabii dengeli, bir rezerv paraya sabitlenmiş kripto paradan bahsediyorum. Böyle bir sistemde devletler de olayın içine girebilirler. Bitcoin ile başlangıç aşamasındayız. Kripto para dünyasının Google’ı, Amazon’u, Yahoo’su, Facebook’u henüz ortaya çıkmadı.