Borsa İstanbul Pay Piyasasında pazar kriterleri güncelleniyor. Mevcut Yıldız Pazar ve Ana Pazar yapısı Yıldız 1 ve Yıldız 2, Ana 1 ve Ana 2 şeklinde kendi içinde ikişer gruba ayrılıyor. Yine bu kapsamda Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı’nda yer alan Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları, Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları ve Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları da Yıldız ve Ana Pazara alınıyor. Bu şekilde Pay Piyasasının daha bütüncül bir yapıya ulaşması hedefleniyor.

Daha önce pazarlar oluşturulurken sadece halka açık piyasa değeri dikkate alınırken, yeni uygulamada Pazar/Grup seçiminde toplam piyasa değeri, halka açıklık oranı, bireysel yatırımcı sayısı, kurumsal fon yatırım tutarı ve likidite kriterlerine de bakılacak. Yeni uygulama ile benzer büyüklük, derinlik ve likidite seviyesindeki payların aynı 
pazar ve grup içinde yer alması hedefleniyor. Bu şekilde BİST en uygun işlem esaslarını genel kurallarla grup bazında belirleme esnekliğine kavuşuyor. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte SPK’nın paylara yönelik ABCD gruplandırma düzenlemesi yürürlükten kalkıyor.

Borsada Yıldız ve Ana pazarlarda işlem gören 352 şirketi kapsayan çalışmada Yıldız 1 grubunda halka açık piyasa değeri 750 milyon liradan büyük, uluslararası seviyede piyasa likiditesine sahip şirketler yer alıyor. Yıldız 2’de belirlenen tüm kriterlerde eşik değerlerin üstünde yer alan şirketler bulunuyor. Çalışma kapsamındaki şirketlerin 172’si Ana 1’de yer alarak Borsa İstanbul’un gövdesini oluşturuyor. Yıldız Pazarlar ve Ana Pazar 1 için gerekli kriterleri karşılayamayan şirketler ise Ana 2’de gruplanıyor.

Şirketlerin içinde bulundukları pazar grubunun tüm kriterlerini yerine getirmesi gerekiyor. Uygulamanın sadece 2 istisnası var: Fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri 500 milyon liranın üzerinde olan şirketler Yıldız Pazar Grup 1’de yer almıyorsa, diğer kriterlere bakılmaksızın büyüklük itibariyle Yıldız Pazar Grup 2’ye alınıyor. Ana Pazar Grup 2’de yer alan paylardan fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri 15 milyon liradan ve son 3 yıllık toplam net temettü getirisi yüzde 15’ten büyük olanlar Ana Pazar Grup 1’de sınıflanıyor. Hesaplamalarda son bir yıllık ortalama değerler kullanılıyor. Çalışma Aralık ayında endekslerle birlikte tekrar güncellenecek. Sonrasında da 
endeks dönemleriyle uyumlu şekilde güncellemeler yapılarak şirketlerin gruplar arası geçişlerine imkan tanınacak.

Borsa İstanbul Genel Müdür Vekili Mehmet Gönen, İstanbul Finans Merkezi hedefleri doğrultusunda daha derin ve likit piyasalar oluşturmak için yatırımcı sayısını ve çeşitliliğini artırmanın önemli olduğunu söyledi.

Gönen, “Yeni pazar düzenlemesinin şirketleri kendilerini yatırımcılara daha iyi anlatmaya teşvik etmesini bekliyoruz. Çalışma süresi boyunca SPK, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği ve Şirketler ile toplantılar yapılarak tüm paydaşların görüşlerini aldık. Daha fazla yatırımcının güvenini kazanmak hedefiyle çalışmalarımız devam edecek” dedi.

Yeni Pay Piyasası Pazar yapısı, ilişkili tüm işlem esasları ile birlikte 4 Kasım’da devreye alınacak.

Borsa İstanbul'ın internet sitesinde yer alan duyuruda şu ayrıntılara yer verildi:

"Borsa İstanbul A.Ş. Yönetim Kurulunun 27/09/2019 tarihli ve 2019/182 sayılı ve Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) 19/09/2019 tarihli ve 52 sayılı kararları çerçevesinde Pay Piyasası’nda Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da işlem gören şirket payları, getirilen yeni kriterler dikkate alınarak benzer büyüklük, derinlik ve likiditeye sahip paylar 
bir arada işlem görecek şekilde yeniden gruplandırılmıştır. Bu şekilde oluşturulan yeni pazar yapısında, grupların işlem esasları farklılaştırılarak farklı gruplarda yer alan paylara farklı işlem esasları uygulanacaktır.

Bu doğrultuda Kotasyon Yönergesinde ve Pay Piyasası Yönergesinde yapılan değişikliklerin yürürlüğe gireceği tarih itibarıyla SPK’nın paylara yönelik ABCD gruplandırma düzenlemesi yürürlükten kalkacaktır.

Yapılan yeni düzenlemede Yıldız Pazar ve Ana Pazar altında iki grup oluşturulacak ve yeni pazar düzeninde Ek-1’de yer alan işlem esasları uygulamaya alınacaktır.

Bu kapsamda Pay Piyasası yeni pazar yapısı:

Yıldız Pazar – Grup 1, Grup 2
Ana Pazar – Grup 1, Grup 2
Gelişen İşletmeler Pazarı (GİP)
Yakın İzleme Pazarı (YİP)
Piyasa Öncesi İşletim Platformu (POİP)
Yapılandırılmış Ürünler ve Fon Pazarı (YÜFP)
Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı (NİYİP)
    şeklinde olacaktır. 

Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı’nda işlem gören paylar (Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları, Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları ve Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları) bu pazar bünyesinden çıkarılarak, belirlenen kriterlere göre ilgili pazarın ilgili grubuna dahil edilecektir. Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı’nın ismi Yapılandırılmış Ürünler ve Fon Pazarı (YÜFP) olarak değiştirilecektir.

Diğer taraftan Borsada işlem görecek şirketler için aranan kota alma şartlarından halka arz edilen payların asgari piyasa değeri şartı, Yıldız Pazar için 100 milyon TL’den 150 milyon TL’ye, Ana Pazar için 25 milyon TL’den 30 milyon TL’ye yükseltilecektir.

Pazar ve grup ayrımında kullanılacak kriterler ve eşik değerler ile işlem esasları Ek-1’de yer almaktadır. Ek-1’de yer alan esaslar çerçevesinde yapılan değerlendirmeye göre payların yeni pazar ve grup dağılımı  Ek-3’te yer almaktadır.

Yeni pazar yapısı ve buna bağlı olarak Pay Piyasası’nda işlem gören paylarda uygulanacak işlem esaslarında yapılan değişiklikler ve ABCD gruplandırma düzenlemesinin yürürlükten kalkmasının sonucu olarak Pay Piyasası uygulamalarında bazı değişiklikler söz konusu olacaktır. Pay Piyasası uygulamalarında yapılacak değişiklikler detaylarıyla Pay Piyasası Prosedürü’nde yer alacak ve ilgili düzenleme uygulamanın devreye alınacağı tarihten önce güncellenerek duyurulacaktır. Uygulamanın devreye alınacağı tarihe kadar üyelerimizin hazırlıklarını yapmaları için dikkatlerine sunulması yararlı görülen hususlar aşağıda yer almaktadır.

- ABCD gruplandırma düzenlemesi yürürlükten kalkacak ve bu düzenlemeye bağlı olan işlem esasları yerine yeni pazar yapısına bağlı işlem esasları geçerli olacaktır.

- Paylar dışında kalan menkul kıymetlerin işlem esaslarında değişiklik olmayacaktır.

- Ek-1’de yer alan işlem esasları tablosundaki tek fiyat işlem yöntemi için belirlenen sayılara açılış seansı ve kapanış seansı fiyat belirleme seansları dahildir. 5 kez tek fiyat belirlenen YİP ve PÖİP için mevcut seans saatleri uygulanmaya devam edecektir. 10 kez tek fiyat belirlenecek olan GİP paylarında uygulanacak seans akış çizelgesi Ek-2’de yer almaktadır.

- Piyasa yapıcılık faaliyeti yalnızca Ana Pazar Grup 1 ve Grup 2’de yer alan paylarda isteğe bağlı olarak yapılabilecektir. Ek-3’te yer alan tabloya göre Ana Pazar’da yer alacak paylarda devam eden piyasa yapıcılık faaliyeti, 04/11/2019 tarihi itibarıyla isteğe bağlı olarak sürdürülebilecektir.

- GİP’te yer alan paylarda, tek fiyat işlem yöntemi kalıcı olarak belirlendiği için piyasa yapıcılık ve likidite sağlayıcılık faaliyeti yapılamayacaktır.

- Paylarda, piyasa yapıcılık ve likidite sağlayıcılık faaliyetleri  isteğe bağlı olarak yapılacaktır. Paylarda bu faaliyetlerin yürütülmesinin uygulanacak işlem yöntemine etkisi olmayacaktır.

- Özel işlem bildirimlerine ilişkin fiyat limitlerinde değişiklik yapılmayacaktır.

- Yeni pay alma hakkı sıralarının fiyat marjlarında değişiklik yapılmayacaktır.

- Mevcut uygulama sürdürülerek, T. İş Bankası A.Ş. (A), T. İş Bankası A.Ş. (B) ve T. İş Bankası A.Ş. (Kurucu) payları (ISATR, ISBTR, ISKUR) tek fiyat işlem yöntemi ile (5 kez tek fiyat) işlem görmeye devam edecektir. Bu paylarda kredili alım ve açığa satış işlemleri yapılmayacak, Açık Takas Pozisyonu / Özkaynak oranı %100, Özkaynak 
Oranı da %0 olarak uygulanacaktır. İş Bankası A.Ş. (Kurucu, ISKUR) paylarının işlem sırasında fiyat marjı %50 olarak uygulanmaya devam edecektir.

- İşlem esaslarıyla ilgili olarak yapılacak tanımlamalardan etkilenecek rapor formatları (Günlük Bülten, Marj dosyaları, vb) değiştirilecek, değiştirilen raporlar üyelerimizin sistemlerinde yapmaları gereken değişiklikler için teste açılacaktır. Rapor testleri sürecince bilgilendirmeler https://connect.borsaistanbul.com adresi üzerinden yapılacaktır.

Pay Piyasası yeni pazar yapısı ve yeni pazar yapısına bağlı olarak belirlenen işlem esasları Pay Piyasası Yönergesinde ve Kotasyon Yönergesinde yapılan değişiklikler ile birlikte 04/11/2019 tarihinde  yürürlüğe girecektir."