Çin'de koronavirüs salgınında vakaların artması ülkede yeni tedbirlerin uygulanmasına yol açarken, küresel piyasalarda da yeni önlemlere ilişkin haber akışı baskı yarattı.

Bloomberg'in haberine göre vakalar 17 milyon nüfuslu Shenzhen’de kapanma tedbirlerini devreye soktu, kent Çin’de teknolojinin kalbi durumunda. Başta Huawei olmak üzere çok sayıda dev teknoloji şirketinin merkezine, araştırma geliştirme merkezine veya üretim tesisine ev sahipliği yapıyor.

Nitekim o tesislerden biri de Foxconn’a ait. Apple’ın en büyük üreticisi konumundaki şirket Shenzhen’deki iki üssünde üretimi durdurduğunu açıkladı. Analistler, ilk etapta iPhone üretiminde ciddi aksaklık beklemiyor. Tayvan merkezli imalat devinin ayrıca Chengdu ve Zhenzhou üslerinde devasa üretim kapasitesi bulunuyor.

Buna rağmen Apple tedarik zincirinde yer alan şirket hisseleri Tokyo, Şanghay, Seul ve Hong Kong’ta belirgin düşüşler gösterdi.

Öte yandan Shenzhen’in kapanması bitişiğinde yer alan Hong Kong’ta halka açık teknoloji hisselerinde tarihi kayıplara yol açtı. Hang Seng teknoloji endeksi günü yüzde 11 düşüşle tamamladı. Çin merkezli devlerin yer aldığı endeks 2008 finansal krizinden bu yana bu kadar büyük düşüş görmemişti.

Yabancı yatırımcılar Çin teknoloji devlerine itimadını gün geçtikçe yitiriyor. Hisselerin çilesi Pekin yönetiminin regülasyon taarruzuyla 2020 yılı sonunda başladı. Washington’un Çinli şirketlere yönelik yaptırım önlemleriyle devam etti. Son dönemde parasal sıkılaşmanın yaklaşmasıyla satışlar hızlanmıştı. Güven kırılması Ukrayna’daki savaş ve arkasından Rusya üzerine inen demir perdeyle bunalıma dönüştü.

Hang Seng Teknoloji Endeksi 2021 yılının Şubat ayında gördüğü 11001.7 zirvesinden, bugünkü kapanış sonunda 3778.60 puana düştü. Bir seneden biraz uzun zamandaki kaybı yüzde 70’e yakın.

Teknoloji şirketlerine yönelik yeni hamleler

Bunalımda son üç dört günde Didi ve Tencent’e karşı atılan bazı adımlar da etkili oldu. Cuma gününden beri önce Çinli otoriteler Didi’nin Hong Kong’ta halka arz başvurusunu reddetti, ardından Tencent’in kara para aklamadan dolayı cezayla burun buruna olduğu haberleri düştü. WSJ kaynaklı haber nedeniyle Çin’in en değerli şirketi olan Tencent hisseleri Hong Kong’ta yüzde 9.79 düştü. Oyun, finansal teknoloji ve dijital ödemeler alanlarında büyük ağırlığı bulunan grubun Hong Kong Doları cinsinden hisse fiyatı bir senede 750’den 331’e geriledi. Buharlaşan piyasa değeri en az 400 milyar dolar.

Alibaba'da kan kaybı sürüyor

Diğer taraftan bir dönem yabancı yatırımcıların gözdesi konumundaki Alibaba’daki kan kaybı da durmak bilmiyor.

Grup hissesi bugün Hong Kong’ta yüzde 10,90 düşüşle halka arzdan beri en düşük seviyesini yineledi. Hisse fiyatı bir buçuk senede yine Hong Kong Doları cinsinden 309’dan 80,9’a düştü. Yüz milyarlarca dolarlık değer buharlaşmasına yol açan düşüş grubun kurucusu Jack Ma’nın 2020 yılı Kasım ayında Çin bankacılık sistemini eleştirmesiyle başlamıştı.

Çinli girişimciler nazarında fenomen olan Ma’yı yakan sözler, ‘Sistem değişmezse biz değiştireceğiz’ olmuştu. Parti yönetiminin bu sözlere tepkisi ağır oldu, o sözler rejime bir özel sektör tehdidi olarak da algılandı.

Jilin eyaleti için de karantina kararı çıktı

Öte yandan Shenzhen dışındaki kapanmalar da üretime darbe vuruyor. Kuzeydoğu kesiminde yer alan Jilin eyaletindeki Toyota fabrikası üretime ara vermek zorunda kaldı. 40 milyona yakın nüfuslu eyaletin ana merkezlerinden Changchun kenti hafta sonu kapanmıştı.

Ağır sanayi merkezi kent ve çevresinde Çin’in oto üretiminin yüzde 10 gerçekleştiriliyor. Sayı muazzam: En az 2 milyon adet anlamına geliyor.

Çin genelinde çoğunluğu Omikron varyantı kaynaklı vakaların yayılma riski gün geçtikçe artıyor. Pekin yönetiminin bu güne kadar uyguladığı sıfır tolerans politikasını gevşetmesi mümkün görünse de, son derece sıkı önlemlerden vazgeçmesi hemen hemen olanaksız.

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi geçen sene 18 trilyon dolara yakın gayrı safi yurtiçi hasıla yaratmıştı. Bu seneki büyüme hedefi yüzde 5,5, büyümede her 1 puanlık kayıp küresel hasıladan 180 milyar dolar götürebilir.