Kitap editörü Erin Yao, Çin'deki üç yıllık COVID-19 kısıtlamaları sırasında ertelediği sokak dansı derslerini almak ve seyahat etmek istiyor. Birçok ekonomistin Çin'in bu kısıtlamaları kaldırmasının ardından tüketicilerin yapmasını beklediği gibi bu tür hedeflerin peşinden gitmek yerine, temel ihtiyaç maddelerini stoklamak zorunda hissettiği pandemi sırasında olduğundan daha fazla maaş biriktiriyor.

Yao "Kendime beklenmedik bir hastalığın tedavisi için yeterli birikimim olup olmadığını sorarım. İşimi kaybedersem, yeni bir iş bulana kadar geçimimi sağlayacak kadar param var mı?" şeklinde konuştu. 

Yao'nun harcama konusundaki isteksizliği, 1980'lerden bu yana uygulanan ekonomik büyüme modelinin emlak, altyapı ve sanayi yatırımlarına çok fazla dayanması ve tüketicilerin daha fazla kazanması ve satın alması için yeterince güçlendirilmemesinin bir sonucu.

Ancak dünyanın iki numaralı ekonomisinde büyümenin duraklaması yeniden dengelemeye yeni bir aciliyet kazandırırken, ekonomik kaynakların hane halklarına aktarılması, yakın vadede daha da fazla acıya neden olacak zor kararlar gerektirecek.

Özellikle, hanehalkının milli gelirdeki payının artırılması, diğer sektörlerin, yani işletmelerin - özellikle Çin'in genişleyen endüstrilerinin - veya kamu sektörünün payının azalması anlamına gelecek.

Fathom Consulting'de Çin ekonomisti olan Juan Orts, "Resesyon kaçınılmaz görünüyor" dedi.

Çin'in, Tokyo'nun 1990'lardan bu yana ekonomik durgunlukla geçen "kayıp on yıllarına" atıfta bulunan ve "Japonlaşmaya" doğru gittiğini düşünen Orts, "Bunun Pekin'in ödemek istemeyeceği bir bedel olduğunu düşünüyoruz" dedi.

Teorik olarak Yao, istihdam sitesi Glassdoor'a göre ABD'de kitap editörlerinin kazandığının beşte birinden az olan 8.000 yuan (1.097 $) aylık maaşından daha fazla kazandıran bir iş bulsaydı daha fazla harcayabilirdi. Ancak Çin'in istihdam piyasası zayıf ve genç işsizliği %21'in üzerinde rekor seviyelere ulaştı.

Yeni kentsel istihdamın %80'inden sorumlu olan özel sektör, teknoloji ve diğer sektörlere yönelik düzenleyici baskıların yaralarını sarmaya devam ediyor. Politika yapıcılar firmalara verilen kredileri artırma sözü verdi, ancak işletmeler nihayetinde zayıf iç talep tarafından kısıtlanıyor.

Yao gibi insanların harcama yapmasını sağlamanın bir başka yolu da güvensizliklerini gidermek. Birçok ekonomist Çin'i ekonomiyi yeniden dengelemek için sosyal güvenlik ağını güçlendirmeye çağırdı.

Yao'nun yaşadığı Pekin'de, üç ila 24 aylık işsizlik yardımları ayda 2,233 yuan değerinde, yani 12 metrekarelik odası için ödediği kiradan biraz daha az.

Anne ve babası Çin'in kırsal kesimlerinde yaşıyor ve yakında emeklilik yaşına ulaşacaklar; bu yaştan sonra her biri yıllık 1.500 yuan kadar cüzi bir emekli maaşı alabilecek.

Yao babasının ilaçları için ayda 300 yuan harcıyor, bu da bir dans kursunun maliyetiyle aynı.

Yao, "Eğer kamu sağlık sigortası yaşlılar için daha fazla masrafı karşılasaydı, kendimi daha güvende hissederdim" dedi.

Yao, mali belirsizliğin de çocuk sahibi olma konusunda cesaretini kırdığını sözlerine ekledi. Çin'in nüfusu, özellikle de insanların genellikle yaşam boyu tüketimin zirvesine ulaştığı 20-40 yaş aralığında yaşlanıyor ve küçülüyor.

Geçtiğimiz ay boyunca çeşitli devlet daireleri, Komünist Parti'nin önemli bir liderlik toplantısından gelen çağrılara kulak vererek tüketimi artırmak için düzinelerce önlem açıkladı.

Bunlar arasında araba ve ev aletleri sübvansiyonları, restoranların çalışma saatlerinin uzatılması ve turizm ve eğlence faaliyetlerinin teşvik edilmesi yer alıyor.

Yao, Çin'deki bazı yerel yönetimlerin çıkardığı, ancak makro düzeyde önemli olmayacak kadar küçük miktarlardaki tüketici kuponlarını tercih etti.

İşletmeler de benzer şekilde heyecansız.

Çin'deki Avrupa Ticaret Odası Başkanı Jens Eskelund, "Talebi gerçekten artıracak bir şey görmedik. Bu, arz tarafını desteklemekten daha önemli olacaktır." dedi.

Çin'in Hainan adasında bir catering işletmesinin sahibi olan 45 yaşındaki Wang Jiliu, kısmen pandemiden bu yana insanların gelirlerinin fazla artmaması nedeniyle gelirin azaldığını söylüyor. Bu da kendi harcama alışkanlıklarını etkiliyor.

Ben de aynı şekilde düşünüyorum: Alışveriş yapma isteğimi de kontrol edeceğim" diyen Wang sözlerini şöyle sürdürdü: "Eskiden dışarıda yemek yer ve seyahat ederdik, ama artık bunu pek yapmıyoruz."

Ekonomistlerin talep yönlü tedbir önerileri arasında daha iyi ve daha yaygın kamu hizmetleri, daha yüksek sosyal yardımlar, işçilere daha fazla yasal pazarlık gücü verilmesi veya devlete ait şirketlerin hisse senetlerinin vatandaşlara dağıtılması yer alıyor.

Ama kim ödüyor? Örneğin daha yüksek sosyal yardım primleri yoluyla işletmeler üzerindeki ekstra yük, istihdam ve büyümeye vurulan bir başka darbe. Geriye bir de belediye borç kriziyle uğraşan kamu sektörü kalıyor.

Yerel yönetimler nakit fakiri olsa da varlık zengini. Finansal olmayan devlete ait firmaların net varlıkları 2021 yılında 76,6 trilyon yuana ulaştı.

Carnegie China'da kıdemli araştırmacı olan Michael Pettis, Pekin'in yerel yönetimleri GSYH'nin %1-1,5'ini hane halklarına aktarmaya zorlaması halinde Çin'in mevcut büyümesini sürdürebileceğini tahmin ediyor.

Pettis "Yerel yönetimlerin, iş dünyasının ve mali elitlerin zenginliği ve gücü genellikle bu varlıkların kontrolüne bağlıdır" dedi.

Pettis ayrıca "Gerçekten büyük çatışmalardan biri, çeşitli uyum maliyetlerinin nasıl paylaştırılacağı konusunda Pekin ile yerel yönetimler arasında yaşanacak gibi görünüyor. Bu, önümüzdeki iki yıl boyunca en çekişmeli siyasi konulardan biri olacak." şeklinde konuştu.