Çinli yatırımcı ve şirketler likidite tuzağının pençesinde
Çin'in tüketiciler ve şirketler trilyonlarca yuanı bankalara uzun vadeli mevduat olarak yatırarak geniş bir para havuzunu dolaşımdan çekerken, 1990'larda Japonya ekonomisini sekteye uğratan türden bir likidite tuzağı riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Son resmi verilere göre finans kuruluşları bu yılın ilk çeyreğinde mevduat sertifikası (CD) olarak bilinen 5,5 trilyon yuan (766,12 milyar dolar) değerinde uzun vadeli mevduat ihraç etti. Bu, ürünün 2015'te piyasaya sürülmesinden bu yana üç ayda bir yapılan en büyük ihraç.
Yerli yatırımcılar, düzenleyici ve ekonomik sorunlar nedeniyle artık tehlikeli görünen her iki geleneksel yatırım seçeneği olan gayrimenkul ve borsadan çekilirken, umutsuz bir getiri arayışıyla geçtiğimiz yıl bu CD'lere hücum etti.
Şirketlerin de bu yıl bu mücadeleye katılması, hem işletmelerin hem de hane halklarının düşük faiz oranlarına rağmen yatırım yapmak yerine nakit biriktirmesi anlamına geldiğinden Çin ekonomisi üzerindeki baskıyı artırıyor. 1990'lardan itibaren Japonya'yı yıllarca uğraştıran klasik bir likidite tuzağı.
Natixis'in Asya Pasifik baş ekonomisti Alicia Garcia Herrero, "Japonya'nın 1990'lardaki deneyimine dayanarak, Çin'in bilanço durgunluğu riskleri nedeniyle bir likidite tuzağına girme riski var" dedi.
Analistler bugünün Çinli hane halkı ve şirketlerinde, Japonya'nın 1990'larda boğuştuğu güven eksikliğinin aynısını görüyor. Ancak Çin'in durumunda önemli bir fark var; henüz ne deflasyonist bir tehdit var ne de bankalar kredi vermeyi durdurdu.
Önde gelen bir ekonomist ve merkez bankasının eski danışmanı olan Fan Gang, Haziran ayında katıldığı bir forumda Çin'in likidite tuzağıyla karşı karşıya olduğunu ancak Japonya tarzı bir deflasyonist bataklıkla karşı karşıya olmadığını söyledi.
Gang "Bu, paranın kara deliğe düşmesi gibi bir şey ve şu anda içinde bulunduğumuz durum da bu; şirketlerden ve hane halkından gelen talep canlı değil." dedi.
Çin'in politika yapıcıları pandemi sonrasında ekonomik büyümeyi canlandırmak için faiz oranlarını düşürdü ve bankaları daha fazla kredi vermeye teşvik etti.
Yine de yaklaşık 180 yerli A-hissesi şirketi, hisse senedi dosyalarında bu yıl CD'lere yatırım yaptıklarını belirtiyor.
Bir devlet kredi kuruluşunda bireysel hesaplarla ilgilenen bir bankacı, CD'lere normalden daha yüksek talep olduğunu söyledi ve "Çünkü geniş ortamın daha da kötüye gidip gitmeyeceğini kim bilebilir?" dedi.
Bazı müşterilerin acil kullanım için istenildiği zaman kullanılabilen nakit ürünlere yatırım yaparken, çoğunun erken para çekme cezası olan 3 yıllık CD'lere kaydolduğunu, bunun da paranın bir süre kilitli kalacağı anlamına geldiğini söyledi.
CD'ler ve diğer daha güvenli varlık yönetimi ürünlerine olan hücum, politika yapıcıların vergi indirimleri ve nispeten kısıtlı emlak destek önlemleri yoluyla talebi ve tüketimi artırma çabalarını baltalıyor.
ABD merkezli Indus Capital'in Pasifik Fırsatlar Fonu yöneticisi Byron Gill de Japonya'nın 'kayıp on yılı' sırasında yaşadığı bilanço daralmasıyla paralellikler kuruyor.
Gill, "Çin örneğinde söyleyebileceğimiz şey, ekonominin bir alt segmenti olan emlak sektörünün kesinlikle bir bilanço resesyonunun ortasında olduğudur" diyor ve ekliyor:
"Gayrimenkulün Çin ekonomik çıktısının dörtte birini oluşturduğu düşünüldüğünde, bu hiç de azımsanacak bir mesele değil."
Çin tasarruf oranlarının yüksek olduğu uzun bir geçmişe sahiptir - Dünya Bankası tahminlerine göre tasarrufların GSYH'ye oranı büyük ekonomiler arasında en yüksek.
Toplam hane halkı mevduatı Haziran ayı sonunda 132,2 trilyon yuan (18,41 trilyon $) gibi rekor bir seviyeye ulaşarak 30 aylık perakende satışlara denk geldi ve bu yılın ilk yarısında 12 trilyon yuan artarak son on yılın en büyük artışını kaydetti.
Mevduat sertifikaları (CD'ler) bankalar tarafından ihraç edilir ve en güvenli tasarruf seçeneklerinden biri olarak kabul edilir. 3 yıllık CDS'lerin getirileri genellikle %3 civarında seyrederek banka vadesiz mevduatlarından daha yüksek.
ANZ'de kıdemli Çin ekonomisti olan Betty Wang, "Emlak sektöründe toparlanmaya dair çok az işaret ve belirsiz bir iş görünümü varken, hane halkı mevduatlarının birikmesi hane halkı arasında yaygın bir karamsarlığa işaret ediyor" dedi.
Çinli enerji içeceği üreticisi Eastroc Beverage 18 Temmuz'da yaptığı açıklamada China Merchants Bank'ta 21 aylık CD'lere ve Bank of Ningbo'nun 17 aylık CD'lerine yatırım yaptığını belirtti.
Bu tür yatırımların sermaye kullanımının verimliliğini ve şirketin gelirini artırmayı amaçladığı kaydedildi.
Şanghay'da sadece Wu soyadını kullanmak isteyen bir perakende yatırımcı, 3 yıllık CD'lere yatırım yaptığını söyledi. "Şu anda çok fazla yatırım fırsatı görmüyorum. Hisse senedi yatırım fonu ürünlerim hala yaklaşık %20 düşüşte" dedi.
Brezilya'nın nüfusuna eşdeğer olan ve günlük hareketlerin en büyük itici gücü olan Çin'in 220 milyon perakende hisse senedi yatırımcısı bu yıl kenarda kaldı.
Gösterge Şanghay Bileşik endeksi ve mavi çipli CSI 300 Endeksi, bu yıl şimdiye kadar yaklaşık %25 yükselen komşu Japon borsasının hızının çok gerisinde kaldı.
İsmini John olarak vermek isteyen 50'li yaşlarındaki Şangay merkezli bir perakende yatırımcısı, bu yılın başlarında birikimlerinin çoğunu CD'lere yatırdığını söylüyor ve sözlerini şöyle tamamlıyor:
"Net bir yükseliş trendi görmeden borsaya para yatırmazdım"
(1$ = 7,1890 Çin yuanı)