Dünya Ticaret Örgütü, Ukrayna savaşının pandemi sonrası toparlanmaya başlayan küresel ekonomiyi yavaşlatacağını, ürün ticaretini azaltacağını ve küresel ticarette potansiyel sorunlara yol açacağını belirtti.

Cenevre merkezli kurum mal ticaretinde büyüme tahminini yüzde 4,7’den yüzde 3’e düşürdü. Örgüt 2023 yılı ticari büyüme tahminini de yüzde 3,4 olarak açıklarken değerlendirmesini gıda güvenliği ve koronavirüsün tekrardan yayılması ihtimali gibi aşağı yönlü risklere dayandırdı.

“Tarih bize dünya ekonomisini rakip bloklara bölmenin ya da en fakir ülkelere sırtımızı dönmenin refaha ya da barışa yol açmayacağını öğretti” diyen DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, “DTÖ ülkelerin kaba kuvvete başvurmadan farklılılarını tartışabilecekleri bir oturum yapılması için öncü bir rol oynayabilir ve bu bağlamda desteklenmeyi hak ediyor” değerlendirmesinde bulundu.

2023 ile birlikte tarihi normal seviyelere dönülecek

DTÖ bu yıl küresel ekonominin yüzde 2,8 büyüyeceğini öngördü. Bu rakam daha önceki tahminde yüzde 4,1 olarak gerçekleşmişti. Örgüte göre büyüme 2023’te hızlanarak yüzde 3,2’e ulaşacak ve son on yılın ortalaması olan yüzde 3’ün üzerine çıkacak.

Ukrayna savaşı ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar küresel büyüme üzerinde hissedilir etkilere neden olurken ticaret akışının yavaş yavaş eski tarihi eğrisine oturmaya başladığı görülüyor.

Geçtiğimizi iki yılda sınır ötesi ticaret, özellikle ABD’nin Asya’dan yaptığı mal ithalatı, şaşırtıcı şekilde küresel ekonomi için itici bir güç haline gelmişti.

Yine de DTÖ'nün tahminlerinin tutması durumunda bu, küresel finansal kriz sonrası on yıl boyunca yüzde 1-3 arasında kalıcı olan ticaret büyümesinin yine aynı seviyelere çekileceği anlamına geliyor.

Böylesi bir trende dönüş DTÖ yetkilileri için ideal olmasa da, 2020 yılında yapılan ve pandeminin ikinci dünya savaşı sonrası en büyük çöküşe yol açabileceği yönünden yapılan ilk felaket tahminlerinden çok daha iyi bir seçenek olarak öne çıkıyor.

Felaket tahminini önlemek adına ülkeler devasa mali harcama paketleri açıkladılar ve destekleyici para politikaları uyguladılar.

Küresel ticaret 2020 yılında DTÖ’nün ilk tahmini olan yüzde 32’den çok daha düşük bir rakam olan yüzde 5 gerilemiş ve 2021 yılında da yüzde 9,8’lik bir toparlama gerçekleştirmişti.

Virüsün yeniden yayılması ve Ukrayna savaşının etkileri

Önceki yıl uygulanan parasal genişleme kaynaklı tüketim ithalatın güçlü şekilde toparlanmasına neden olmuş fakat tedarik zincirindeki bozulmalar ve virüsün yeniden ortaya çıkmasıyla geri gelen kapanmalar ekonomilerin eski hızına yetişmesine engel olmuştu.

Bu yıl Rusya’nın Ukrayna işgalinin petrol, çelik, alüminyum, gübre ve tahıl gibi kritik emtia piyasalarında bozulmalara neden olmasıyla ticaretteki bozulmalar üretim için bir engel olmaya devam edecek.

“Gıda için azalan arz ve yükselen fiyatlar dünyadaki fakirlerin gıdaya ulaşımını engelleyebilir” diyen DTÖ’nün başındaki isim, “Bunun olmasına izin verilmemeli” ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte Pekin’in koronavirüse karşı uyguladığı sıfır tolerans politikası büyümeyi ve ülkeden yapılan ihracatın yavaşlamasına neden olmaya devam ediyor.

“Kovid-19’un yayılmasını önlemek için uygulanan Çin’deki kapanmalar tedarik zincirindeki baskıların gevşediği bir ortamda deniz aşırı ticaretin bozulmasına neden oluyor” açıklamasında bulunan WTÖ, “Bu durum üretim girdilerinde yeni arz sorunlarına ve enflasyonun yükselmesine neden olabilir” ifadelerini kullandı.