TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 2022 yılı bütçe görüşmeleri dün tamamlandı.

Hazırlanan bütçeye göre, gelecek yıl yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisi miktarı yükseltilecek, nükleer enerji alanındaki çalışmalar hızlandırılacak ve denizlerde hidrokarbon arama faaliyetleri artırılacak.

Bütçe ve hedeflerin büyüdüğü enerji sektöründe, arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla yerli kaynak kullanımının artırılmasına yönelik çalışmalara hız verilecek.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, enerjinin çeşitli alanlarında yatırım ve projeleri artırmak için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili diğer kurumların da içinde bulunduğu sektöre verilen bütçe, bu yıl için 5 milyar 61 milyon 810 bin lira olarak kayıtlara geçmişti. Bütçe görüşmeleri sonucunda 2022 yılı için sektöre ayrılan bütçe yüzde 52,2 artarak 7 milyar 707 milyon 842 bin liraya yükseldi.

Yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içindeki payı yüzde 53'ü geçti

Santrallerde üretilen elektriğin tüketicilere sorunsuz ulaştırılması amacıyla dağıtım şirketleri tarafından, 2021 Eylül TÜFE'sine göre, 2006-2020 yılları arasında sektöre toplam 87 milyar liralık yatırım yapıldı.

Geçen yıl 306 milyar kilovatsaatin üstüne çıkan elektrik tüketiminin, bu yıl sonu itibarıyla yaklaşık yüzde 8 artacağı öngörülüyor. Bu kapsamda dağıtım şirketlerinin 2021-2025 yıllarını kapsayan dördüncü uygulama döneminde sektöre 78 milyar lira yatırım yapması planlanıyor.

Türkiye'nin yenilenebilir enerjide üretim ve teknoloji merkezi haline gelmesi hedefiyle sürdürülen çalışmalarda da önemli yol kat edildi. 2000'li yıllarda çok düşük yenilenebilir enerji kapasitesine sahip olan Türkiye, bu alanda yaptığı yatırımlarla toplam yenilenebilir enerji kurulu gücü bakımından Avrupa'da 5'inci, dünyada 12'nci sırada yer alıyor.

Geçen yıl ve bu yıl ocak-eylül dönemi dahil, devreye giren elektrik santrallerinin neredeyse tamamı yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştu. Eylül sonu itibarıyla 52 bin 669 megavata çıkan yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içindeki payı yüzde 53'ü geçti. Bu dönemde rüzgarda kurulu güç 10 bin 167 megavata, güneşte ise 7 bin 534 megavata yükseldi.

Söz konusu dönemde üretilen toplam elektriğin yaklaşık yüzde 52'si ise yerli ve yenilenebilir kaynaklardan karşılandı.

YEKA'da 4 bin 500 megavatlık kapasite ihale edilecek

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) modeliyle sektörde yatırımların artırılmasında önemli adımlar atıldı. Toplam 1000 megavat kapasiteye sahip YEKA GES-1'de, 401 megavatlık kısım devreye alındı. YEKA RES-1'de ise 6 adet proje için ön lisans verildi.

Yeni YEKA projeleri kapsamında 2 bin megavat rüzgar ve 2 bin 500 megavat güneş olmak üzere toplam 4 bin 500 megavat kapasitelik yarışma düzenlenecek.

Ayrıca, tüketicilerin kendi elektriklerini üretmelerini sağlayacak düzenlemeler hayata geçirilerek, çatı, cephe ve panel uygulamalarıyla elektrik üretiminin önü açıldı. Bu kapsamda bu yılın 9 ayında üretilen toplam elektriğin yüzde 3,9'u lisanssız santrallerden elde edildi.

Yerli kaynaklara verilen önemin artırılmasıyla, linyit rezervleri 19 yılda yüzde 135 artarak 19,5 milyar tona ulaştı. Taş kömürü dahil toplam kömür rezervleri ise 21 milyar tonun üzerine çıktı.

Geçen yıl 89 milyon ton yerli kömür üretimiyle ülke ekonomisine 7 milyar lira katkı sağlandı. Yerli kömür kaynaklı elektrik kurulu gücü eylül sonu itibarıyla 11 bin 336 megavata ulaştı.

Geçen yıl 4,27 milyar dolar olan maden ihracatı ise bu yılın eylül ayı itibarıyla 4,4 milyar dolara çıktı. Yıl sonunda maden ihracatının 6 milyar dolar olması bekleniyor.

Arz sıkıntısı yaşanmaması için doğal gaz projeleri çeşitlendirildi

Dünyadaki en büyük doğal gaz depolarından biri olan Tuz Gölü yer altı doğal gaz deposu ve Kuzey Marmara yer altı doğal gaz deposunda devam eden kapasite artırma çalışmalarının 2023'te tamamlanmasıyla, toplam tüketimin yüzde 20'si bu tesislerde depolanabilecek.

Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla 2 sismik araştırma ve 3 derin deniz sondaj gemisinden oluşan filo arama çalışmalarına aralıksız devam ediyor. Bugüne kadar deniz alanlarında 15 sondaj yapıldı. Kara alanlarında ise yılın 9 ayında 99 arama, üretim ve tespit kuyusu açılırken, yaklaşık 224 bin metrelik sondaj gerçekleştirildi.

Karadeniz'deki 540 milyar metreküplük doğal gaz keşfinin yanı sıra bu yıl kara alanlarında gerçekleştirilen 26 yeni keşifle yaklaşık 60 milyon varil petrol eşdeğeri rezerv açığa çıkarıldı.

Bütçe görüşmelerinde konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, tüm iller, 604 ilçe ve belde ile 171 organize sanayi bölgesinde doğal gaz kullanılırken, her vatandaşın doğal gaz rahatlığını yaşaması adına mümkün olan bütün yerleşim yerlerine doğal gaz ulaştırma hedefiyle 2021-2026 döneminde ilave 367 yerleşim yerine daha doğal gaz arzı sağlanacağını bildirdi.

Nükleer enerjide hedefe adım adım yaklaşılıyor

İklim değişikliğiyle mücadelede önemli adımlar atan Türkiye, temiz enerji kaynağı olarak bilinen nükleer enerji alanında da çalışmalarına hız verecek.

2023'te ilk nükleer santralini faaliyete geçirmek için inşaatı hız kesmeden devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) projesinin birinci, ikinci ve üçüncü ünitelerinin inşaatı sürüyor. Dördüncü üniteye yönelik inşaat lisansı ise geçen ay verildi.

Akkuyu NGS'de dört ünite devreye alındığında yılda yaklaşık 35 milyar kilovatsaat elektrik üretilecek ve yıllık 35 milyon ton karbondioksit salımı engellenecek. Santral, işletmeye girdiğinde Türkiye’nin yıllık elektrik talebinin yüzde 10'unu tek başına karşılayabilecek.

Akkuyu dışında kurulması planlanan iki NGS'ye yönelik çalışmalar devam ediyor.