Rublenin dolar karşısında aşırı değer kaybı, Rusya ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeye çalışan Türkiye'de, turizm, inşaat ve ihracat sektörlerini olumsuz yönde etkiledi.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Yardımcısı ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Çetin Osman Budak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Rusya'dan gelen turist sayısının eylül ayından itibaren siyasi ve ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilendiğini ve bunun rakamlara da yansımaya başladığını söyledi.

Rusya pazarının Türkiye turizminin başkenti Antalya için önemli olduğuna işaret eden Budak, kasım ayı itibarıyla kentte ağırlanan 3 milyon 480 bin Rus turistin, toplam turist sayısı olan 11,3 milyon kişinin yüzde 30,8'ini oluşturduğunu kaydetti.

Budak, şöyle konuştu:

"Rus turist sayısının geçen yıla göre yüzde 14, ekim ve kasım aylarında yüzde 35'lik düşüş göstermesi Antalya'nın turizmdeki büyümesini de yüzde 4'ler düzeyine çekti. Bu sinyalleri iyi okumamız ve değerlendirmemiz gerekiyor. Rusya pazarında son aylarda yaşadığımız sert düşüşler ve rublenin değer kaybı, bu pazarda faaliyet gösteren firmalarımızın da sorunlar yaşamasına neden olmuştur. Bu durum Türkiye turizmini ve Antalya ekonomisini etkileyecek nitelikte olup konunun hükümet düzeyinde ele alınması gerektiğini düşünüyorum."

Ukrayna krizinin etkilerini turizm sektörünün doğrudan hissettiğini belirten Budak, "Antalya turizm sektörü, Ukrayna pazarında bu yıl önemli bir küçülme yaşadı. Ukrayna'dan gelen turist sayısı geçtiğimiz yıl kasım ayı itibarıyla Antalya'ya gelen toplam turist sayısı içinde yüzde 3,4'lük paya sahipken bu yıl oran yüzde 2,52’e düştü. Ağırladığımız turist sayısında kasım ayı itibarıyla geçen yıla göre yüzde 23,4'lük düşüş yaşadık ve rakam 283 bin 948 olarak gerçekleşti" dedi.

"Rus ekonomisi 2015'te ciddi bir daralmayla karşılaşacak"

Ruble/dolar ve TL/dolar paritelerindeki değişimlerin, Rusya'da enflasyonun artmasına, bu durumun da tüketim talebi ile turizmi etkileyeceğine işaret eden Budak, rublede yüzde 100'ü aşan değer kaybının kalıcı olması halinde bu etkilenmenin büyüyeceğini söyledi.

Rusya'nın 2015 yılında ciddi bir ekonomik daralmayla karşılaşacağının açık şekilde görüldüğünü ifade eden Budak, şunları kaydetti:

"Bu durum neredeyse 1998 ile karşılaştırılıyor. Türkiye ekonomisinin ise petrol fiyatlarının düşmesi ve 2014 yılında kredi yavaşlaması sonucunda 2015'e daha dirençli girdiğini söyleyebiliriz. Rusya'ya Türkiye'nin 2013 yılı ihracatı 7 milyar dolardı ve 4. pazarımızdı. Bu yıl 11 ayda ise 5,5 milyar dolarlık bir ihracatla şimdiden yüzde 15 civarında bir düşüş olduğunu görüyoruz. Sorunun ihracattan olduğu kadar Rusya'da yatırımı olan firmalarımız nedeniyle de büyüyeceğini ve asıl etkinin turizmde ortaya çıkacağını söyleyebiliriz. Antalya için Rusya pazarı 3,5 milyon turist anlamına geliyor ve bu pazarda yaşanacak bir düşüşün turizm gelirlerine ve turizmden etkilenen tüm sektörlere olumsuz etkisi olacaktır. Bu yüzden turizm sektörü mutlaka imaj ve tanıtım çalışmalarını artırmalı, kamu destekli önlem ve kampanyalara da ağırlık verilmelidir. Türkiye'nin fiyat avantajı İspanya ve Yunanistan gibi ülkelere giden Rus turisti Türkiye'ye çekmeye yardımcı olabilir."

"Birim alacaklarımızın yüzde 40'ı eridi"

Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Soylu, Rusya'da ruble/dolar paritesindeki gelişmelerin ihracatçıyı çok olumsuz etkilediğini belirtti.

Rus ithalatçıların büyük bölümünün küçük ölçekli firmalar olduğunu, Türkiye'deki ihracatçıların önemli bir kısmının ruble ile satış yaptıklarını ifade ederek, dolar/ruble paritesinin dün 72 seviyesine çıktığını ancak Rusya Merkez Bankasının müdahalesiyle bir miktar düştüğünü anımsatan Soylu, "Rusya açısından da ihracatçı açısından da büyük kayıp oldu. Bunun telafisi çok zor. Bize olan borçlarını ödemede çok zorlanacaklar. Krizden önce Noel nedeniyle yüklemeler yapılmış ve Rusya'ya ulaşmıştı. Bunların ödemelerini alamadık. Rubledeki bu kriz devam ederse yılbaşından sonra ihracatımız bıçak gibi kesilecek" diye konuştu.

Türkiye'nin yaş meyve sebze ihracatının büyük kısmının Rusya ve Ukrayna'ya yapıldığını belirten Soylu, ihracatçının son gönderdiği ürünlerin parasını alamayacağını söyledi. Son dönemde Ukrayna para biriminde de büyük bir kriz yaşandığını kaydeden Soylu, "Orada da ihracatçımız sorun yaşayacak, zorlanacak. Eğer kriz böyle devam ederse sadece narenciye değil, turfanda sebze meyve de etkilenecek. Sektörün birim alacaklarının yüzde 40'ı Rusya'daki son krizde eridi. Sektörümüz çok sıkıntıya girecek. Endişeliyiz'' dedi.

"İnşaat projelerinin toplam bedeli 55 milyar dolar"

Türkiye Müteahhitler Birliğinden konuya ilişkin yapılan değerlendirmede, sektörün ilk defa 1989 yılında giriş yaptığı Rusya'da üstlendiği bin 550'yi aşkın projenin toplam bedelinin yaklaşık 55 milyar dolar olduğu bildirildi.

Rusya Federasyonu'nun bu tutarla yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında yüzde 18,6'lık payla lider konumda bulunduğu belirtilerek, şunlar kaydedildi:

"Türk firmaları geçtiğimiz 3 yılda Rusya Federasyonu'nda toplam tutarı 10 milyar doları aşan 100'den fazla proje üstlenmişlerdir. Ayrıca Rusya, Türk yurt dışı müteahhitlik hizmetleri açısından olduğu kadar, firmaların üstlendikleri inşaat projelerinde gerçekleşen artış trendine bağlı olarak inşaat malzemeleri talebindeki yükseliş nedeniyle ülkemiz ihracatı açısından da önemli bir pazardır. Rusya'ya Batı dünyası tarafından uygulanan yaptırımlar, eş zamanlı olarak petrol fiyatlarındaki hızlı gerilemeye bağlı olarak Rusya ekonomisindeki gelişmeler ve rublenin hızlı değer kaybı tarafımızca yakından izlenmektedir.

Önümüzdeki dönemde Rusya ekonomisinde yaşanabilecek durgunluk, devam eden yatırım ve projelerde olası gecikmeler dikkate alındığında önemli tehdit oluşturmaktadır. Devam eden işlerde sözleşmelerin firmadan firmaya farklılık arz edecek şekilde kısmen ruble kısmen dolar üzerinden yapılmış olması ve rublenin hızlı düşüşü kaygı vericidir. Diğer taraftan rublede yüksek faiz artışıyla sağlanamayan istikrarın sermaye kontrolü getirilerek sağlanmaya çalışılacak olması olasılığı, bir başka risk unsuru olarak bazı piyasa uzmanlarınca dillendirilmektedir."

Sebzede Türkiye zirvede

Rusya'nın geçen yıl toplam 6,4 milyar dolarlık meyve ve sebze ithalatında Ekvador 950 milyon dolarla ilk sırayı alırken, Türkiye bu alanda 910 milyon dolarla ikinci sırada yer buldu. Rusya'nın sebze alanında gerçekleştirdiği 2,9 milyar dolarlık ithalatında Türkiye 571 milyon dolarla zirveye yerleşirken, Çin'den 386, Hollanda'dan 274, Polonya'dan 250, İsrail'den 240 milyon dolarlık ithalat yapıldı.

Geçen yıl Rusya'ya yaklaşık 7,09 milyar dolarlık ihracat yapan Türkiye'nin toplam gıda ve tarım ihracatı ise 1,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye'nin Rusya’ya ihraç ettiği ürünler arasında yaş meyve sebze, tütün, su ürünleri, şeker ve şeker mamulleri, hayvansal ve bitkisel katı sıvı yağ, yemeklik katı yağ, hububat, yağlı tohum, çeşitli gıda müstahzarları dikkati çekiyor.