BirGün'ün haberine göre döviz kuru düştü ama market fiyatları artmaya devam ediyor. İktidar ve sözcüleri ise marketleri tehdit edercesine fiyatların indirilmesini söylüyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün yaptığı konuşmada, "Dolar yükselirken fiyatları yükseltenlerin kur düşerken de aynı hızda fiyatları indirmesini bekliyoruz. Fiyat indirimleri gerçekleşmezse, Hazine ve Maliye Bakanlığımız ile Ticaret Bakanlığımız bunun üzerine gidecekler" ifadelerini kullandı.

Fahiş fiyat denetimi

Ticaret Bakanlığı ekipleri ise döviz kurundaki düşüşün fiyatlara yansıtılmadığı şikayetleri üzerine, marketlerde temel gıda ve ihtiyaç ürünlerine yönelik fahiş fiyat ile etiket denetimi gerçekleştirdi.

Üreticiler ve satıcılar ise girdi maliyetlerinde azalma olmaması sebebiyle ürünlerde düşmenin olamayacağını söylüyor.

"Mallar bittiğinde ucuza satabilirim"

İzmir Karşıyaka’da bakkal dükkânı işleten Mevlüt Genel, dolar kuru yüksekken aldıkları malları şu an sattıklarını söyleyerek, “Ben kur yüksekken 5 TL’ye aldığım malı dolar düştü diye 3 TL’ye satarsam ben zarar ederim. Ben ne malı ne zaman 3 TL’ye satabilirim elimdeki mallar bittiğinde yeniden ucuza aldığımda yurttaşa o zaman ucuza satabilirim” dedi.

İzmir’de pazar esnaflığı yapan Murat Atış da, “Her zaman böyle oluyor. Kuru yükseltiyorlar sonra tekrar düşürüyorlar. Hükümetin politikası bu. Zenginler daha da zengin olurken yurttaş gün geçtikçe yoksullaşıyor. Pazarlara akşamüstü gelirseniz görürsünüz halk yerden meyve sebze topluyor. Bu kimin ayıbı hükûmetin ayıbı” dedi.

Doların düşmesi tezgâhtaki ürünün bir günde düşeceği anlamına gelmez

Doların düşmesi tezgâhtaki ürünün bir günde düşeceği anlamına gelmediğini söyleyen Atış sözlerine şöyle devam etti: “Bu domatesi çiftçinin üretirken kullandığı gübrenin fiyatı dolara bağlıydı. Gübrenin torba başı fiyatında kur yükseldiği dönemde 90 TL’lik bir oynama oldu. Çiftçi doğal olarak artan bu maliyeti malına yansıttı. Bizim işimiz mazotla. Biz daha önce bir nakliye arabasını 4 bin 500 TL’ye tutuyorduk. Şimdi ise 7 binden aşağı gelmiyor araç.”

Atış şunları dile getirdi: “Bir pazarcı en az günlük 7 kilo poşet alır. Geçen yıl kilosu 4,75TL’idi şimdi ise 17,50 TL 3-4 kat gibi bir artış oldu. Bizim işimiz poşetle. Hem de görünmez bir maliyet olarak duruyor yurttaşın gözünde ama aslında zincir marketler para ile satıyor. Biz bu maliyetleri fiyatlara yansıtmak zorundayız yoksa zarar ederiz. Dolar düştü ama bizim maliyetlerimiz düşmedi. ”

Zam yüzde 300, indirim yüzde 20

Dolar kurundaki çekilme nedeniyle bazı gübre firmaları fiyatlarında indirime gitti. Bunlardan biri de Gübretaş oldu. GÜBRETAŞ tarafından, bitki beslemede önemli yer tutan yavaş salınımlı gübreler ile damla sulama ve yaprak gübrelerinde ilkbahar sezonu öncesi ortalama yüzde 20 indirim yapıldığı bildirildi.

Manisa’da çiftçilik yapan Sinan Gençeli ise, “Kur düşmüş olabilir ancak gübrede, ilaçta, elektrikte hiçbir şeyde bir fiyat düşüşü söz konusu değil. Bu böyle devam ederse kimse toprağına, üzüm bağlarına gübre atamayacak gibi gözüküyor. Yanlış bilmiyorsam gübrede bir yüzde 20 gibi bir düşüş oldu ancak artışı yüzde 300’lere ulaşmıştı. 2021’in mart ayında 50 kiloluk gübrenin çuvalını 180TL’ye almıştım. Şu anda fiyatı bin 200 ile bin 300 arasında seyrediyor. Çiftçinin gübre alabilecek parası yok. Bunun yanında mazotta düşmedi. Devletin acilen bu fırsatçılara baskı yapması gerekiyor ama yapacak gibi de gözükmüyor. Bence büyük cezalar verilmeli ama göstermelik olarak ceza veriliyorlar bu yeterli değil. Ben ceza da verdiklerine inanmıyorum” ifadelerini kullandı.

Halk pazarlarında da durum farklı değil. Fiyatı düşen ürün yok, sebze fiyatlarında ise artış yaşandı. Sebze fiyatlarında yaşanan artışın nedeni olarak sera ürünü olmasını gösteren esnaf, meyve fiyatlarında bir değişim yaşanmadığını söyledi. Akaryakıt fiyatlarına gelen indirimin tüketiciye yansımadan ÖTV olarak alınması da esnafın yüzünü güldürmedi.

İstanbul Şişli’de şarküteri işleten bir esnaf “Ürünleri aldığımda dolar kuru 18’e gelmişti. Döviz kurlarındaki artışın ardından benzin fiyatlarına peş peşe zamlar geldi’’ diyerek etiket fiyatlarında değişim yaşanması için zaman istedi.