Son yıllarda artan pahalılıktan dolayı temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanan yurttaş için kültürel harcamalar lüks haline geldi.

Mevcut asgari ücretin açlık sınırının altında kaldığı Türkiye’de bir tiyatro bileti 200 lirayı buluyor. Hal böyle olunca, pandemiden önceki dönem de dahil olmak üzere, sinema ve tiyatro biletlerinin fiyatları arttıkça seyirci sayısındaki azalma dikkat çekiyor.

Sinema biletlerine bir yılda yüzde 22,7 zam

Sözcü'den Gamze Bal'ın haberine göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2017’de ülke genelinde ortalama 15,8 TL olan sinema biletleri 2018’de 17,5 TL’ye, 2019’da 21 TL’ye ve 2020’de 21,6 TL’ye yükseldi. TÜİK’in dün açıkladığı enflasyon verilerine göre, sinema biletleri 2021 Kasım itibarıyla 26,5 TL’ye çıktı.

Aynı dönem aralığında seyirci sayısındaki değişime bakıldığında ise, sinema seyircisinin 2017'den 2018'e yüzde 5.4, 2018’den 2019’a yüzde 12.8 azaldığı görülüyor. Bu oran, pandeminin büyük darbe vurmasıyla 2019’dan 2020’ye yüzde 69.5 oldu.

Seyirci sayılarının 2020-2021 aralığında nasıl seyrettiğine ilişkin veri ise henüz açıklanmadı.

Tiyatro seyircisi yüzde 43,1 azaldı

TÜİK’e göre, tiyatro bilet fiyatları ise son 5 yılda 27,4 TL’den 67 TL’ye yükseldi. Ancak gerek sinema gerek tiyatro fiyatları TÜİK’in enflasyon madde sepetine eklediği ülke genelindeki ortalama fiyatlar… Halihazırda bir sinema bileti 50 lirayı, bir tiyatro bileti ise 200 lirayı aşabiliyor.

Tiyatro seyirci sayısına bakıldığında ise, 2019-2020 sezonundaki seyirci sayısının 2018-2019 sezonuna göre yüzde 43,1 azalarak 4 milyon 492 bin 293’e düştüğü görülüyor. Bu sayı, 2018-2019 sezonunda ise, 2017-2018 sezonuna göre yüzde 0,7 ile sınırlı bir artış kaydetmişti.

Bunun yanı sıra, mevcut veriler kültür ve eğlence enflasyonundaki artışın sürdüğünü ortaya koyuyor.

TÜİK’in 2021 Kasım TÜFE verilerine göre, eğlence ve kültür enflasyonundaki yıllık artış yüzde 14 ile haberleşme, giyim ve ayakkabı ile alkollü içeceklerdeki enflasyonu geride bıraktı.

Kültür harcaması tv ekipmanından ibaret

Yine TÜİK’in hafta ortasında açıkladığı ‘Kültür Ekonomisi ve Kültürel İstihdam İstatistikleri, 2020’ verilerine bakıldığında da, hanehalkının ‘kültür harcaması’ adı altında yaptığı harcamaların ‘televizyon ve ekipmanı’, ‘radyo, CD çalar ve diğer elektro akustik aletler’, ‘görsel ve işitsel fotoğraf ve veri işleme ile ilgili araçların onarımı’ndan ibaret kaldığı görülüyor.

Bu verilere göre ayrıca, hanehalkının yıllık kültürel harcamaları içinde sinema, tiyatro ve konserin payı 2019’da yüzde 6,2 iken, 2020’de 2’ye geriledi.

Pandemide sinemalardan 42 bin film eksildi

Öte yandan, salgın nedeniyle 2020 boyunca çok az açık kalabilen sinema ve tiyatrolar, ciddi şekilde kan kaybetmişti.

TÜİK’in Sinema, Tiyatro, Opera, Bale, Orkestra, Koro ve Topluluk İstatistikleri, 2020 verileri de  geçen yıl ortalama her 100 sinema salonundan yaklaşık 5’inin kapandığını ortaya koyuyor.

Bu kapsamda, sektör emekçileri ya günlüğü 47 TL’ye tekabül eden ücretsiz izne ayrıldı ya da işsiz kaldı. Sahne sayısı azaldı. Pandemi bitse de ülkedeki 2 bin 950 sinema salonunun ne kadarının ayakta kalabileceği büyük bir soru işareti oluşturdu.

TÜİK’in aynı verisinin detaylarına bakıldığında da şu veriler göze çarpıyor:

• Gösterilen film sayısı 2020’de 2019’e göre yüzde 62 azaldı. 2019’de 68 bin 386 olan film sayısı, 2020’de 25 bin 960’a indi.

• Aynı dönemde gösterilen yerli film sayısı yüzde 62,2 azalarak 10 bin 978 olurken, gösterilen yabancı film sayısı yüzde 61,9 azalarak 14 bin 982 oldu.

• Tiyatro salon sayısı 2019-2020 sezonunda, 2018-2019 sezonuna göre yüzde 20,1 azalırken, tiyatro salonu koltuk sayısı yüzde 24,5 azaldı. Buna göre; 2019-2020 sezonunda tiyatro salon sayısı 720 olurken, tiyatro salonu koltuk sayısı 267 bin 857 oldu.

• Opera ve bale seyirci sayısı 2019-20 sezonunda, bir önceki sezona göre yüzde 20,5 azalarak 256 bin 63 oldu.

• Orkestra seyirci sayısı geçen sezona göre yüzde 29,5 azalarak 100 bin 260’a, koro seyirci sayısı yüzde 48,5 azalarak 26 bin 96’ya, topluluk seyirci sayısı ise yüzde 59,3 azalarak 33 bin 613’e düştü.