TOBB ETÜ SPM, “Ekonomik Zorluk Analizi (EZA) Bülteni”ni yeniden yayınlamaya karar verdi. Bundan böyle her ay yayınlanacak EZA bültenlerinde “Genişletilmiş Sefalet Endeksi” (GSE) adı verilen yeni gösterge de paylaşılıyor.

Uluslararası tanımlar çerçevesinde işsiz kategorisi dışında kalmakla beraber, emek gelirine ihtiyaç duyduğu halde bu gelirden yoksun olma yönüyle işsizlerle aynı mağduriyeti yaşayan kırılgan grupları da hesaba katmak üzere geliştiren  “Genişletilmiş Sefalet Endeksi” (GSE) göstergesi, tüketici enflasyonu (TÜFE) oranı ile “işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı”nın toplamından oluşuyor.

İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı, TÜİK’in tanımına göre, işsizlerle potansiyel işgücü toplamının işgücü ile potansiyel işgücünün toplamına bölünmesi yoluyla hesaplanıyor. Burada potansiyel işgücü, referans haftasında ne istihdamda ne de işsiz olan çalışma çağındaki kişilerden;

1) iş arayan fakat kısa süre içerisinde işbaşı yapabilecek durumda olmayanlar ile

2) iş aramadığı halde çalışma isteği olan ve kısa süre içerisinde işbaşı yapabilecek durumda olanların toplamını tarif ediyor.   

Böyle tanımladığımız Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE) göstergesi, 2019 Ocak ayı değeri 100 alınmak suretiyle hesaplandığında, Nisan 2022 itibarıyla 118,8 olarak gerçekleşti. Mart 2022 dönemine göre 4,7 puan artış ifade eden bu değer, bir önceki yılın aynı dönemine göre de 11,2 puan daha yüksek. 

Geleneksel Sefalet Endeksi (SE) ile SPM’nin genişletilmiş endeksi GSE arasında COVID-19 pandemisinin başladığı Mart 2020’den sonra açılan fark, her iki göstergenin de büyük bir sıçrama yaptığı Aralık 2021’den Şubat 2022’ye geçen dönemde bir miktar daralsa da, o zamandan bu yana tekrar açılmış ve iki endeks de yüksek değerlerde seyretmeye devam ediyor.

GSE, enflasyonda patlama yaşanan 2021 Aralık ayında aynı yılın başına kıyasla 33,9 puanlık bir sıçrama gösterdikten sonra, Ocak 2022’de yüz kırklı seviyelerde seyrediyor ve akabinde baz etkisinin de yardımıyla bir miktar daha düşüyor. Ancak düşmüş haliyle bile pandeminin işsizlik ve işgücünden ayrılma etkilerinin yoğun olduğu dönemlerde gözlediğimiz istisnai yükseklikteki değerler seviyesinde seyrediyor.   

Geleneksel Sefalet Endeksinin arkasındaki kavramlaştırmayı genişleterek her ay hesaplayacağımız ve SPM Ekonomik Zorluk Analizi Bülteni aracılığıyla düzenli olarak duyuracağımız Genişletilmiş Sefalet Endeksinin (GSE) hem toplumun yaşadığı ekonomik zorlukların hem de işgücü piyasasındaki iş bulma sorunlarının seyrini daha yakından ve gerçekçi biçimde izleme imkanı verdiğini düşünüyoruz.  Bu ayın ardından Temmuz 2022’de de GSE verilerini paylaşacağız. GSE’nin yanı sıra EZA endekslerini de paylaşacağımız toplu üç aylık bültenimiz ise EZA endekslerini de hesaplamamıza izin verecek verilerin açıklanacağı Ağustos ayında çıkacak.