Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizleri ile bankaların kredi faizleri ters yönde hareket ediyor.

TCMB’nin politika faizi indirimleri, döviz kurları ve enflasyonla birlikte ticari kredi faizlerini de hızla yükseltmiş oldu. Böylece kredi faizlerinde hükümetin hedefinin tam tersi gerçekleşti.

Sözcü'nün haberine göre Ağustos 2021’de yüzde 19,25 olan TÜİK’in yıllık tüketici enflasyonu, Aralık 2021’de yüzde 36,08’e yükselirken, rakamın önümüzdeki aylarda yüzde 50’yi aşması bekleniyor.

Eylül başında 8,30 seviyelerinde olan dolar/TL kuru, 20 Aralık’ta 18,36’yı gördükten sonra kur korumalı mevduat uygulaması ve TCMB’nin örtülü rezerv satışıyla düşse de bugün 13,50 ile eylül ayı seviyesinin yüzde 63 üzerinde bulunuyor.

Kredi faizi artışı 9 puana yaklaştı

TCMB 2021 yılının eylül-aralık döneminde politika faizini 500 baz puan indirimle 19’dan yüzde 14’e çekerken, bankaların ortalama ihtiyaç kredisi faizi bu dönemde 859 baz puan arttı.

23 Eylül’de başlayan faiz indirimleri öncesinde 17 Eylül’de yüzde 23,10 olan ortalama ihtiyaç kredisi faizi, 7 Ocak’ta yüzde 31,69’a yükseldi.

Böylece 11 Ocak 2019’da görülen yüzde 32,75’lik oran sonrasındaki sonrasındaki üç yılın zirvesi görülmüştü.

TCMB verileri ortalama oranları verirken, birçok özel bankada vatandaşların yüzde 40’lara varan faizlerle karşılaştığı biliniyor.

Taşıt kredisi faizi 2.5 yılın zirvesinde

Söz konusu eylül-aralık döneminde ortalama taşı kredisi faizleri de 21,28’den yüzde 29,57’ye yükseldi.

Ortalama taşıt kredisi faizinde de 7 Haziran 2019’da görülen yüzde 30,81’lik seviye sonrasındaki zirve 7 Ocak 2022’de görülmüş oldu.

Konut kredisi faizi de yükseldi

Eylül-aralık döneminde konut kredisi faizleri de yüzde 17,89’dan yüzde 18,58’e yükseldi. Kamu bankalarının düşük faizli kredi vermesi, ortalamayı düşürse de TCMB’nin faiz indirimleri sonrasında konut kredisi faizlerinde de yükseliş kaydedilmiş oldu.

Konut kredisi faizlerinin ve TL mevduat faizinin enflasyonun çok altında kalması, konutun da getirisi yüksek bir yatırım aracı olarak görülmesiyle aralıkta Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 113,7 artarak 226 bin 503 adet oldu.

Ticari faizler de arttı

Eylül-aralık döneminde ortalama ticari kredi faizleri, yüzde 21,26’dan yüzde 25,77’ye yükseldi. Bu oran, 5 Temmuz 2019’da görülen yüzde 26,26’lık oran sonrasındaki iki buçuk yılın zirvesi oldu.

Ticari kredilerin önemli bir bölümü gecelik faize endeksli faizler ve efektif vadesi çok kısa. Bu nedenle bankalar mevduat faizindeki düşüşü ticari kredilere yansıtabiliyor. Ancak buna rağmen ticari kredi faizlerinde de son dönemde piyasada yüzde 40’lara varan oranlarla karşılaşılıyor.

Öte yandan, 7 Eylül 2021’de yüzde 17,67 faizle borçlanan Hazine, 10 Ocak 2022’de yüzde 26,34 faizle borçlanmıştı. TCMB 500 baz puan faiz indirirken, Hazine’nin borçlanma faizi yaklaşık 900 baz puan arttı. Merkez’den yüzde 14 faizle borçlanan bankalar, Hazine’ye yüzde 26,34 faizle borç verdi.

Mevduat faizi yüzde 19'larda

TCMB’nin faiz indirimleriyle yüzde 19’lardan yüzde 15’lere kadar gerileyen TL mevduat faizleri, enflasyonun artışı ve TL mevduata azalan ilgiyle birlikte 2021 sonunda yüzde 20’lere kadar yükselmişti.

31 Ocak 2021 tarihinde ortalama TL mevduata faizi, 3 aya kadar vadelide yüzde 20,77’yi görmüştü ancak 7 Ocak 2022’de oran yüzde 19,82’ye geriledi. Bu oran da yaklaşık iki buçuk yıllık dönemin zirvesine işaret ediyor.