Diplomatların tekrar hayata geçirmeye çalıştığı nükleer anlaşmada taraflar arasında kritik konular üzerindeki anlaşmazlık sürerken bu durumun küresel ekonomi için belirsizliği daha da derinleştireceği ve Körfez bölgesini yeni güvenlik krizlerine sürükleyeceği düşünülüyor.

Müzakerelerin tıkandığı noktalardan birinin İran temsilcilerinin Uluslarası Atom Enerji Ajansı tarafından İran’ın geçmişteki nükleer faaliyetleriyle ilgili denetlemelerininin sona erdirilmesini talep etmesi fakat Batılı diplomatların kurum bağımsızlığına vurgu yaparak buna karşı çıkması olduğu belirtiliyor.

“Nükleer silahsızlanma sisteminin temelinde emniyet tedbirleri yatıyor ve bu ayrı bir konu” diyen İngiliz müzakereci Stephanie Al-Qaq, “UAEA’nın bağımsızlığını tehlikeye atan her denemeyi reddedeceğiz” ifadelerini kullandı.

Ukrayna işgali İran'ı cesaretlendirdi

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin de İran’ın diplomatik kozlarını yükselterek müzakerecilerin pozisyonlarını korumak konusunda cesaretlendirdiği belirtiliyor. Dünyanın ikinci en büyük doğalgaz ve dördüncü en büyük petrol rezervlerine sahip olan İran ile yapılacak bir anlaşmanın 110 dolara ulaşan petrol fiyatlarını dizginleyebileceği düşünülüyor.

11 aydır süren görüşmelerin Avrupa ve ABD’li uzmanların anlaşmaya ulaşılması için birkaç gün kaldığı uyarılarıyla kritik bir noktaya ulaştı. UAEA’nın 7 Mart’ta yapacağı yönetim kurulu toplantısında yapılan denetlemelerde kayıtsız tesislerde tespit edilen uranyum parçacıkları nedeniyle İran’a karşı diplomatik kısıtlamalar çıkabileceği belirtiliyor.

İran ABD'nin tekrar çekilmeyeceğine dair garanti istiyor

UAEA soruşturmasının yanında tarafların çıkmaza düştüğü konulardan bir diğeri de İran’ın ABD’den daha önce yaptığı gibi nükleer anlaşmadan çekilmeyeceğine dair garantiler istemesi.

“Eğer taraflar aradaki uçurumu kapatamazlarsa en iyi seçenek gerginliğin vahim derecede artmasını engelleyecek bir moratoryum olur” diyen International Crisis Group İran Araştırmaları Direktörü Ali Vaez, “İran, yaptırımların bir kısmının kaldırılması karşısında en fazla endişeye yol açan aktivitelerini dondurabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Trump yönetimi dört yıl önce anlaşmadan çekilmiş, İran yönetimi de bomba yapımı için gerekli seviyelere yakın zenginlikte uranyum üreterek cevap vermişti.