CHP'li yetkililer, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk'ün gelirlerini Türk Tarih Kurumu (TTK) ve Türk Dil Kurumu'na tahsis edilmek üzere temsilini CHP’ye devrettiği İş Bankası'ndaki hisselerin Hazine’ye devri konusundaki ısrarının arkasında, bankayı Türkiye Varlık Fonu'na (TVF) devretme amacı olduğu görüşünde.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerinin Hazine’ye devri için önümüzdeki günlerde Meclis’ten kanun çıkaracaklarını yineledi. Erdoğan CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerinin kamuya devrini ilk olarak 17 Eylül'de gündeme getirmişti. Erdoğan son olarak haftasonunda "İş Bankası'nda yüzde 28'e yakın hisse olayı var ya. Bunu Gazi Mustafa Kemal Atatürk CHP alsın kullansın diye yapmadı, hazineye gitsin diye yaptı. Meclis'e bu konuyu getiriyoruz. MHP de destekleyeceğini açıkladı. Bu hissenin hazineye devrini sağlamış olacağız" açıklamasını yaptı.

CHP'yi beş yıl süreyle banka Yönetim Kurulu'nda temsil eden Mustafa Özyürek, Erdoğan’ın İş Bankası’ndaki CHP hisselerini almak konusundaki ısrarının nedenini DW Türkçe’ye şöyle yorumladı:

“Bu hisseleri Hazine’nin uhdesine aldığında, İş Bankası’nı da Varlık Fonu’na devredebilecek. İş Bankası, Anadolu Sigorta'dan Şişecam’a kadar birçok iştiraki olan büyük bir imparatorluk. Bütün bu şirketlere, iktidar hiçbir zaman ulaşamadı. Bu alana bu yolla girerek, etrafına kaynak aktarmak istiyor."

THY örneği

Özyürek, Türk Hava Yolları’nın hisselerinin büyük bölümünün halka açık olmasına rağmen Varlık Fonu’na geçtiğini hatırlatarak, “Varlık Fonu vasıtasıyla, zaman içinde bütün banka yönetimine hakim olacak. İsterse o hisseleri de satabilecek” diyerek şöyle devam etti:

"Ziraat Bankası ve Halkbankası’nda yaptığı gibi, İş Bankası’nda kendi yandaşlarını yönetime atayacak. Erdoğan şu ana kadar yönetim açısından hiçbir şekilde etkin olamadığı İş Bankası’na iştirakleriyle birlikte hakim olacak. Yeter ki oraya ayağını bir atsın.”

CHP'nin İş Bankası'ndaki dört temsilcisinden biri olan Murat Karayalçın ise, "Konu hukuki olarak çok net" diyerek, “Bu ısrarın nedeninin hukuki gerekçesi yok. Ne kanunla ne idari hukukla… İş Bankası hisselerine hiçbir şekilde el konamaz. Bu ısrarın siyasi, ticari ve iktisadi gerekçeleri olabilir” dedi.

"Yandaşlara yeni kaynak"

Banka’nın eski yönetim kurulu üyelerinden ve eski CHP’li vekil Adnan Keskin, "AKP’nin Cumhuriyet’in 90 yıllık birikimlerini yandaşa hovardaca peşkeş çektiğini" söyleyerek, “Türk Telekom bunun en iyi örneğidir. Gayrimenkullerini, hurdalarını sattılar, kârını yurtdışına transfer edip içini boşaltarak bankaların kucağına bıraktılar” ifadelerini kullandı.

Ekonominin iflas sinyalleri verdiğini belirten Keskin, “İş Bankası’ndan gelecek 3-5 kuruşla yandaşlara yeni kaynaklar yaratmaya çalışıyorlar” yorumunu yaptı.

Osmanlı’dan kalan vakıfların vasiyet sahibinin iradesine göre yönetildiğini vurgulayan Keskin, “Mustafa Kemal’in iradesini değiştirme hakkını nereden buluyorlar? Bu haksız, hukuksuz tasarrufa karşı CHP isyan bayrağını açmalıdır” diye konuştu.

İsmini açıklamak istemeyen bir banka yöneticisi de DW Türkçe’ye, CHP’nin dört üyesinin bankada yapılan her türlü işlemi gördüğünü ve imza attığını hatırlatarak, “Bu üyelerin yerine kendilerine yakın isimleri atayacaklar. Banka iktisadi bir işletme olduğu için hükümetle kavga etmek istemeyecektir, uzlaşarak sonuç almaya çalışacaktır. Zamanla kredileri istediği gibi kullandıracaklardır” yorumunu yaptı.

Hisselere iki kez el kondu

İş Bankası’ndaki CHP hisseleri iktidarların her zaman hedefinde oldu. Cumhuriyet tarihinde ilki 1950’lerde Menderes döneminde, ikincisi 12 Eylül darbesi olmak üzere iki defa CHP’nin bankadaki hisselerine el kondu. Her iki durumda da CHP, hukuk yoluyla hisselerini geri aldı. Son olarak CHP, 1992’de yeniden faaliyete geçtiğinde, hisseleri geri alabilmek için dava açtı. Yargıtay Genel Hukuk Kurulu’nun, "vasiyet hakkının miras hukuku gereğince hiçbir şekilde değiştirilemez olduğu" yönündeki kararıyla hisseler yeniden CHP'ye geçti.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Ziraat Bankası’ndan sonra Türkiye'nin en büyük ikinci bankası olan İş Bankası’nın yüzde 40’ı çalışanların kurduğu sandığa, yüzde 28’i CHP’ye ait, yüzde 32’si de geçtiğimiz yıllarda halka arz edildi. CHP’nin yönettiği kısma ait temettü gelirleri vasiyet gereği, Türk Dil ve Tarih kurumlarına aktarılıyor. Anadolu Hayat, Şişecam, Paşabahçe, Trakya Cam, Türkiye Sınai ve Kalkınma Bankası, Milli Reasürans gibi dev holdingler İş Bankası’nın iştirakleri arasında yer alıyor.