Irak hükümetinin kontrolü yitirdiği Kuzey Irak'ta Kürt Bölgesel Yönetimi'ne bağlı silahlı güçler, ordunun mevzilerini terk etmesinin ardından Kerkük kentini denetimlerine alırken, radikal İslamcı militanlar başkent Bağdat'a doğru ilerliyor.

Özerk Kürt yönetimi silahlı kuvvetlerinin sözcüsü Cabbar Yawar, "Kerkük'ün tamamı peşmergenin eline geçti. Kerkük'te Irak ordusu kalmadı" dedi.

Kerkük'ü tarihi başkentleri olarak gören Iraklı Kürtler, özerk yönetimin sınırlarının hemen dışında kalan ve zengin petrol yataklarına sahip kenti almayı uzun zamandır hayal ediyorlardı.

Düzenli silahlı kuvvetleri olan Iraklı Kürtlerin hızla Kerkük'te kontrolü ele geçirmesi, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) militanlarının geçen hafta başlattığı taarruzun Irak'ta sınırları nasıl değiştirdiğini gösteriyor.

Irak'ın ikinci büyük kenti Musul ve eski diktatör Saddam Hüseyin'in doğduğu Tikrit kenti Salı gününden bu yana IŞİD militanlarının elinde bulunuyor. Ülkenin kuzeyindeki diğer kentleri de ele geçiren IŞİD, taarruzunu sürdürerek başkent Bağdat'ın bir saat uzağındaki kasabalara kadar ilerledi.

Bağdat'taki Şii hükümete bağlı ordu ise taarruza karşı koymadan dağılarak askeri tesislerle silahları militanlara terk etti.

Güvenlik ve polis kaynakları Bağdat'ın 90 kilometre kuzeyindeki Udhaim kasabasının kısmen militanların eline geçtiğini, ordunun ise mevzilerini terk ederek yakınlardaki Khalis kentine çekildiğini bildirdi.

Udhaim'de bulunan bir polis memuru, "Destek kuvvetlerini bekliyoruz. Kontrolü ele almalarına izin vermemeye kararlıyız. Teröristlerin Bağdat'ı kuzeye bağlayan karayolunu kesmeye çalışacaklarından endişe ediyoruz" dedi.

Tikrit sakinleri ise militanların ele geçirdikleri kentleri yönetmek için askeri konseyler kurduklarını söyledi.

Tikrit'in kuzeyindeki Alam kentinde önde gelen bir aşiret mensubu, "Kentimize yüzlerce (militan) geldi, buraya kan dökmek veya öç almak için değil reform ve adalet getirmeyi istediklerini söylediler. Kentin yönetimine emekli bir generali getirdiler. Militanların lideri şunu tekrarlıyordu: 'Nihai hedefimiz Bağdat, asıl savaş orada olacak'" dedi.

Sünni militanların kente ulaşmasına engel olmak için başkent Bağdat'ta güvenlik artırıldı. Sünni ve Şii nüfusun bulunduğu başkentte ABD işgali sırasında 2006-2007 yıllarında şiddetli mezhep çatışmaları yaşanmıştı.

Irak'ın kuzeyini birkaç gün içinde ele geçiren IŞİD'in taarruzu, ABD ordusunun 2011'de çekilmesinden bu yana Irak'ın toprak bütünlüğüne yönelik en büyük tehdidi oluşturuyor.

IRAK ORDUSUNDA MORAL ZAYIF

ABD'nin eğitimi için neredeyse 25 milyar dolar harcadığı 1 milyon askeri bulunan Irak ordusunda moral zayıf. Sünni nüfus, Şii hükümetinin çıkarlarını temsil ettiğini düşündüğü orduya güvenmiyor.

Irak parlamentosu bugün Başbakan Nuri el Maliki'nin yetkilerini artıracak olan olağanüstü hal ilan edilmesi teklifini görüşmek üzere olağanüstü toplanacak.

Yaklaşık 2 milyon kişinin yaşadığı Musul kenti ve kentin bulunduğu Ninova vilayetinden 500,000 kişinin daha güvenli özerk Kürt yönetimine bağlı bölgelere kaçtığı bildirildi.

Kerkük'ün Kürtlerin eline geçmesi ise Saddam Hüseyin'in devrilmesinden bu yana ülkeyi bir arada tutan kırılgan güç dengesinin kaybolduğuna işaret ediyor.

İçişlerinde 2003 yılından bu yana bağımsız olan özerk Kürt yönetimi, ülkenin petrol gelirlerinden sabit bir pay alıyor. Kürtler'in zengin Kerkük petrol yataklarını almaları tek başlarına petrolden daha fazla gelir elde etmeleri ve sorunlarla boğuşan bir Irak'ın parçası olmaya devam etmeleri için özendirici bir ekten kalmadığı anlamına gelebilir.

Maliki'nin ordusu başkentin batısında kalan Fırat vadisinin kontrolünü geçen yıl IŞİD'e kaptırdı. Kuzeydeki Dicle vadisinin bu haftaki kaybedilmesi, hükümetin sadece başkent Bağdat ve ülkenin güneyini elinde tutabildiğini gösteriyor.

IŞİD bu haftaki taarruz ile Irak-Suriye arasında sınırı oluşturan geniş çöl bölgesini ele geçirirken ve bölgede katı İslami prensiplere göre yönetilen bir devlet oluşturma hedefine bir adım daha yaklaştı.

Maliki, Musul'un düşmesini "komplo" olarak niteleyerek üslerini terk eden güvenlik güçlerinin cezalandırılacağını söyledi. Maliki bazı vilayetlerde sivillerin orduya gönüllü olarak IŞİD'e karşı savaşa katıldıklarını söyledi.

Militanların ele geçirdikleri bazı kentlerde asker ve polisleri infaz ettiklerine dair haberler de bulunuyor.

El Kaide'nin lideri Eymen el Zevahiri ile ters düşerek örgütle bağlarını koparan IŞİD, Ebu Bekir el Bağdadi tarafından yönetiliyor. IŞİD, Suriye'de el Kaide ile bağlantılı silahlı gruplarla da çatışıyor.

IŞİD Irak'ta Şii sivilleri hedef alan sayısız bombalı saldırı düzenleyerek her ay yüzlerce kişiyi öldürdü.