Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mart 2023 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, şubat ayında 50,1 olan manşet PMI martta 50,9’a yükselerek imalat sektörünün faaliyet koşullarında bir önceki aya göre ılımlı bir iyileşmeye işaret etti. Faaliyet koşullarındaki güçlenme, Aralık 2021’den beri en yüksek oranda gerçekleşti.

Mart ayında üretim ve yeni siparişlerin yeniden büyümeye geçmesi sektörün genel durumundaki iyileşmede belirleyici oldu. İmalat sanayi üretimi son 16 ayda ilk kez artış kaydetti. Bazı anket katılımcıları şubat depremi nedeniyle aksaklıklarla karşılaşmaya devam ederken diğerleri üretime yeniden başladıklarını bildirdi. Öte yandan, etkilenen bölgelerdeki yeniden inşa çalışmaları bazı firmalarda üretimin artmasını sağladı.

Yeni siparişlerde 1,5 yıl sonra bir ilk

Yeni siparişler mart ayında güçlü bir toparlanma ile son bir buçuk yıllık dönemde ilk kez büyümeye geçti. Benzer bir gelişme, son bir yıldır ilk kez artış gösteren yeni ihracat siparişlerinde de gözlendi. Üretim gereksinimlerindeki artışa rağmen, hem depremin hem de yeni devreye giren erken emeklilik yasasının etkisiyle, istihdam son beş ayda ilk kez düşüş kaydetti. İmalatçılar, yeni sipariş akışını yönetme ve birikmiş işler üzerinde çalışma becerisini sürdürdü. Ancak birikmiş işlerdeki düşüşün son 13 ayın en düşük oranında gerçekleşmesi, sektörde kapasite baskılarının ortaya çıkmaya başladığı yönünde sinyal verdi.

Mart'ta ham madde maliyetleri, ücretlerdeki yükseliş ve kur gelişmelerine bağlı olarak hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatları keskin bir şekilde artmaya devam etti. Ancak her ikisinde de enflasyon oranları şubat ayına göre düşük gerçekleşti. Aynı dönemde tedarik zinciri aksamalarında da hafifleme belirtileri gözlendi. Teslimat süreleri üst üste üçüncü ay artış kaydetti, ancak deprem kaynaklı gecikmelerin azalmasına bağlı olarak tedarikçi performansındaki bozulma çok daha ılımlı seyretti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:
Depremin şubat ayında gözlenen belirgin etkilerinin ardından martta Türk imalat sanayi üretiminin yeniden büyümeye geçmesi memnuniyet verici bir gelişme oldu. Deprem firmalar üzerinde halen etkili olsa da yeniden inşa çalışmalarının başlaması genel olarak büyümeye geçişi destekledi. Yeni siparişlerin de toparlanmasıyla birlikte firmaların yaklaşık bir yıldır karşı karşıya olduğu görece zayıf koşulların sona erdiğini umuyoruz.”

Takip edilen 10 sektörden beşi yeniden büyümeye geçti

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mart ayı raporuna göre, anket kapsamında takip edilen 10 sektörün altısı üretimini artırırken, beş sektör de şubattaki yavaşlamanın ardından yeniden büyümeye geçti. Bu beş sektör, tekstil, ağaç ve kağıt ürünleri, makine ve metal ürünler, elektrikli ve elektronik ürünler ile kara ve deniz taşıtları sektörleri oldu. En güçlü artış̧ ise son üç aydır ilk kez büyüme kaydeden tekstil sektöründe yaşandı. Öte yandan, üretimin yavaşlamaya devam ettiği sektörlerde dahi düşüşler bir önceki anket dönemine göre hız kesti. En belirgin azalma gıda ürünleri sektöründe gerçekleşti.

Mart ayında 10 sektörden sadece dördünde yeni siparişlerin artması, talepteki gelişmelerin üretimdeki kadar pozitif olmadığına işaret etti. Yeni siparişlerde en hızlı iyileşme kara ve deniz taşıtları sektöründe gerçekleşti. Ağustos 2021’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşen bu yükseliş aynı zamanda üretim, istihdam, satın alma faaliyetleri ve stoklarda da artışa yol açtı.
Yeni siparişlerdeki en keskin yavaşlama ise son dört ayda ilk kez düşüş yaşanan kimyasal, plastik ve kauçuk ürünler sektöründe kaydedildi.

Kara ve deniz taşıtları sektöründe talepteki iyileşmenin sağladığı fiyatlama gücünün etkisiyle nihai ürünlerde son yedi ayın en sert fiyat artışı gerçekleşti. Kara ve deniz taşıtları dışında nihai ürün fiyatları enflasyonunun hızlandığı tek sektör giyim ve deri ürünleri oldu.

Mart'ta sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri enflasyonu yavaşladı. Girdi fiyatlarındaki en belirgin artış makine ve metal ürünlerinde yaşanırken en ılımlı artış ise kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe kaydedildi. Tedarik zincirlerinin iyileşme işaretleri gösterdiği geçen ay ana metal ve tekstil sektörlerinin teslimat süreleri kısalırken diğer birçok sektörde de gecikmeler şubata göre daha hafif seyretti.