Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi  performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) mart  ayında 48,1’e gerileyerek son üç ayda ilk kez eşik değer 50,0’nin  altında kaydedildi. Sektördeki zorlukların büyük ölçüde COVID-19  salgınından kaynaklandığı belirtildi. Salgın, üretim ve yeni  siparişlerin yavaşlamasına yol açtı.

İstanbul Sanayi Odası’nın 1 Nisan 2020 tarihi itibariyle ilk kez  açıklamaya başladığı Türkiye Sektörel PMI verilerine göre ise COVID-19  nedeniyle mart ayında sektörlerin çoğunda faaliyet koşulları yavaşlama  gösterdi. Metalik olmayan mineral ürünler sektörü yavaşlamada ilk  sırada yer alırken, gıda ürünleri ile kara ve deniz taşıtları olmak  üzere sadece iki sektör faaliyet koşullarında iyileşme kaydetti. Takip  edilen 10 sektörün yedisinde çalışan sayıları artış gösterdi. En hızlı  istihdam artışı ise kimyasal, plastik ve kauçuk sektörlerinde oldu.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi  performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mart 2020 dönemi sonuçları açıklandı. 

Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde  iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, şubatta 52,4 olarak  ölçülen PMI mart ayında 48,1’e gerileyerek son üç ayda ilk kez eşik  değer 50,0’nin altında kaydedildi. Sektördeki zorlukların büyük ölçüde  küresel koronavirüs (COVID-19) salgınından kaynaklandığı belirtildi.
Salgın, üretim ve yeni siparişlerin yavaşlamasına yol açtı. Üretim,  son beş ayda ilk kez hız kaybederken, yeni siparişler iki aylık  genişleme sürecinin ardından düşüş gösterdi. Salgının küresel  boyutunun yansıması olarak yeni ihracat siparişleri de büyük ölçüde  yavaşladı. Yeni ihracat siparişlerindeki gerileme, toplam yeni  siparişlerdekinden daha yüksek oranda gerçekleşti. İş yüklerindeki  yavaşlamaya rağmen, Türk imalatçıları mart ayında ek personel almaya  devam etti. İstihdam böylece üst üste üçüncü ay arttı. Bazı firmalar,  istihdam artışının önceki aylarda yeni sipariş alımlarında görülen  iyileşmeden kaynaklandığını belirtti.
   
    Salgın, Türk imalatının güçlü büyüme ivmesi yakaladığı dönemde  geldi

    Diğer yandan, firmalar satın alma faaliyetlerini geçen yılın ekim  ayından beri ilk kez azalttı. Firmaların mevcut belirsizlik nedeniyle  stok tutma konusunda isteksiz oldukları gözlendi. Buna bağlı olarak  hem nihai ürün stoklarında hem de girdi stoklarında azalma  gerçekleşti. Satın alınan ürünlerin teslimatı da COVID-19 salgınından  ağır bir şekilde etkilendi ve tedarikçilerin teslimat sürelerinde  anketin başladığı Haziran 2005’den beri ikinci en belirgin bozulma  yaşandı. Mart ayında girdi maliyetleri enflasyonu yüksek seviyelerini  korudu. Girdi fiyatlarındaki yükselişin ardındaki temel faktörün para  birimindeki değer kaybı olduğu kaydedildi. Bazı arz eksiklikleri de  maliyet yüklerindeki artışta etkili oldu. Girdi maliyetlerindeki  belirgin artışın sonucu olarak, imalatçılar nihai ürün fiyatlarını da  yükseltti. Nihai ürün fiyatları enflasyonundaki artış, bir buçuk yıla  yakın bir dönemin en yüksek oranında gerçekleşti.
    IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:  “COVID-19 salgını, Türk imalat sektörünün güçlü büyüme ivmesi  yakaladığı bir dönemde geldi ve bu nedenle firmalar için ağır bir şok  yarattı. Üretim ve yeni siparişler belirgin bir şekilde yavaşlarken  salgının küresel boyutu da ihracat ve tedarik zincirlerini olumsuz  etkiledi. Anketin olumlu gelişmesi istihdamın artmaya devam etmesi  olurken bu durum muhtemelen firmaların, yaşanan aksamaların kısa  süreli olacağını umut etmesinden kaynaklandı.”

    Sektörlerin çoğunda yavaşlama oldu

    İstanbul Sanayi Odası’nın 1 Nisan 2020 tarihi itibariyle ilk kez  açıklamaya başladığı Türkiye Sektörel PMI verilerine göre ise COVID-19  salgını, mart ayında Türk imalat sektörlerinde aksamalara yol açtı ve  sektörlerin çoğunda faaliyet koşullarının rekor düzeyde yavaşlamasına  neden oldu. Bu durum, çoğu sektörün büyüme bölgesinde olduğu şubat ayı  ile zıtlık oluşturdu. Gıda ürünleri ile kara ve deniz taşıtları  sektörleri olmak üzere sadece iki sektör faaliyet koşullarında  iyileşme kaydetti. COVID-19 endişelerinin gıda talebinde yol açtığı  artışa bağlı olarak gıda ürünleri sektörünün üretimi, veri serisinin  başladığı Ocak 2016’dan beri en yüksek artışı sergiledi.
    Buna karşılık, gıda ürünleri dışında tüm sektörlerde üretimin  yavaşladığı gözlendi. İvme kaybının en sert yaşandığı sektörler ise  ağaç ve kağıt ürünleri ile metalik olmayan mineral ürünler oldu.
Üretimdeki yavaşlamalar, genel olarak COVID-19 salgınının yeni  siparişlerde yol açtığı zayıflıklardan kaynaklandı. Giyim ve deri  ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri, siparişlerde en belirgin  düşüşlerin yaşandığı sektörler oldu. İş yüklerindeki hafiflemeye  rağmen bazı sektörlerde firmalar mart ayında da istihdam yaratmayı  sürdürdü. Takip edilen 10 sektörün yedisinde, çalışan sayıları artış  gösterirken, istihdam artışının en hızlı gerçekleştiği sektör  kimyasal, plastik ve kauçuk sektörü oldu. Satın alma faaliyetleri gıda  ürünleri ile elektrikli ve elektronik ürünler sektörlerinde artarken,  diğer tüm sektörlerde azalma kaydetti. Maliyet enflasyonundaki artış,  mart ayının öne çıkan gelişmeleri arasında yer aldı. Kur artışı ve  hammadde eksikliklerine bağlı olarak, takip edilen 10 sektörün tamamı  girdi fiyatlarının daha yüksek oranda arttığını bildirdi. Maliyet  enflasyonundaki hızlanma genel olarak nihai ürün fiyatlarında da daha  belirgin artışlara yol açtı. Yine tedarik zincirlerindeki aksamalar  artarken, ilk çeyreğin sonunda, takip edilen tüm sektörlerde  tedarikçilerin teslimat süreleri uzadı.
    IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:  “COVID-19 salgını, talebin düşmesine, tedarik zincirlerinin  bozulmasına ve enflasyonist baskıların güçlenmesine neden oldu ve  bunlara bağlı olarak mart ayında Türk imalat sektörlerinde aksamalara  yol açtı. Salgından zarar görmeyen tek imalat sektörü gıda ürünleri  oldu. Girdi maliyetleri enflasyonunun yeniden artması, imalatçıların  satışlarını güvence altına almaya çalıştıkları kötü bir döneme denk  geldi. Geleceğe ilişkin yüksek düzeyde belirsizlik devam ederken, COVID-19 salgınının küresel ölçekte yaşanıyor olması, sektörlerin  tamamı için olmasa bile çoğunluğu için önümüzdeki ayların zor  geçebileceğine işaret ediyor.”