Kamu kurumları 2016'da şimdiye kadar görülmemiş oranda kâr etti. Kamunun kârı toplam 2.7 milyardan 17.4 milyar liraya çıktı. Hasılat 112 milyardan 94 milyar liraya düşmüş olmasına rağmen yükselen kâr ile kâr marjı yüzde 18.4'e çıktı.

BOTAŞ’ın 2016’da 8.9 milyar lira kâr edip 1.9 milyar lira ile gizli kurumlar vergisi şampiyonu olması, gözleri kamu kurumlarının kârına çevirirken kamudaki toplam kârın Botaş’tan geri kalmadığı görüldü. Habertürk'ten Rahim Ak'ın haberine göre Türk Hava Yolları ile kamu bankaları ve Merkez Bankası hariç 25 kamu kurumunun 2016 yılı kârı 17.4 milyar lira ile tarihi en yüksek düzeye ulaştı.

Öyle ki bu rakam daha önce kurumların ulaştığı 6.8 milyarlık yıllık kârı bile 3’e katlamış oldu. 2015’e göre ise ise kâr artışı yüzde 535’lik bir tırmanışa işaret ediyor. 2015’te kamu kurumlarının kârı 2.7 milyar liraydı. Kaldı ki kurumlar 1991, 1992, 1993, 1994, 2000, 2008 ve 2014’te bırakın kârı zarar etmişti. 2014’teki zarar 1.9 milyar lirayı bulmuştu. Tabii ki 2016’daki kâr rakamının yüksek olmasında Botaş’ın yüksek kârının etkisi var ancak içinde TCDD, TKİ, TİGEM gibi görev zararı çıkaran kurumlar olduğu halde kârın bu kadar yükselmesi diğer kamu kurumlarının kârlarının da önemli ölçüde arttığını ortaya koyuyor.

49 ŞİRKET 3.9, 25 ŞİRKET 4.9 MİLYAR DOLAR

Kamu kurumları rekor kârı Tüpraş, Erdemir gibi önemli kamu kurumlarının satılmasına rağmen sağladı. Örneğin 2003 yılında aralarında Tüpraş, Petkim ve Tekel’in de bulunduğu toplam 49 şirketin kârı 5.1 milyar lira olmuştu. Dolar bazında 3.9 milyar dolara denk gelen kamu kârı 2016’da şirket sayısı 25’e indiği halde 4.9 milyar dolara çıktı. 2015’te 112 milyar lirayken 2016’da 94 milyar liraya inen kamu kurumlarının hasılatının düşmesine diğer gelirler kaleminin 17.9 milyardan 895 milyon inmesi etkili oldu. 17 milyar liralık tutarın, 2015’te Özelleştirme İdaresi’ne devredilen Tekel’in eski gayrimenkullerinin toplandığı Gayrimenkul AŞ ’nin rakamının 2016’da artık var olmamasının sağladığı tahmin ediliyor.

KÂRI HANGİ KURUMLAR GETİRDİ?

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu,  Eti Maden , TTK, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş.,  Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş, Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş., Türkiye Petrol leri Anonim Ortaklığı, Boru Hatları ile Petrol  Taşıma A.Ş., Toprak Mahsülleri Ofisi Yurtiçi Pazarlama Şefliği, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü,  Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Et ve Süt Kurumu, Devlet Malzeme Ofisi, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları, Türkiye Vagon Sanayi A.Ş., Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş, Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş., Devlet Hava Meydanları İşletmesi, KEGM, Sümer Holding AŞ, Türkiye Denizcilik İşletmeleri, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş., TÜRKŞEKER

OLAĞAN ÜSTÜ GELİRLER

Kâr rakamının artmasında 1.1 milyardan 5.6 milyar liraya çıkan olağanüstü gelir ve kârlar kaleminin büyük etkisi oldu.

KAMUNUN ÖZKAYNAK KÂRLILIĞI % 14.5’E ÇIKTI, BANKALARI GEÇTİ

25 kamu şirketinin 17.4 milyar liralık kârı toplam 120 milyar liralık özkaynak ile oranlandığında 2016’da yüzde 14.5’e çıkmış oldu. Böylece kamu kurumlarının özkaynak kârı da çok tartışılan bankaların kârını bile geride bıraktı. Bankaların 2016 yılı özkaynak kârı da yüzde 14 olarak açıklanmıştı. Kamu kurumlarının özkaynak kârı daha önce 2009’da yüzde 10.9 ve 2010’da yüzde 10.1 ile en yüksek düzeyine ulaşmıştı. 2015’te ise özkaynak kârı yüzde 2.8’e kadar inmişti.

DEVLET 15.9 MİLYAR LİRA KÂR PAYI ALDI

Devlet 25 kamu kurumunun elde ettiği bu kârın yanı sıra Merkez Bankası ve kamu bankaları ile yine bu kurumlar ve diğer iştiraklerinden toplam 15.9 milyar lira temettü yani kâr payı elde etti. Bu temettünün 9.8 milyar lirası bankalardan geldi. Bankalar içinde Merkez’in payı ise 9.5 milyar lira. Ayrıca diğer kamu kurumlarından da 2 milyar 550 milyon lira kâr payı alındı. KİT’lerden elde edilen hasılat payı ise 672 milyon lira oldu. Devletin kamu kurumlarından elde ettiği kâr payı 2015’te 11.5 milyar lirayı buluyordu.