Konut satışlarında azalış trendi sürerken veriler konuta erişilebilirliğin gün geçtikçe zorlaştığını gösteriyor. Uzmanlara göre, yabancıya satış oranlarında yaşanan düşüş fiyat artışlarının etkisinin genele yayıldığını gösterirken, bir diğer etken olarak ise vatandaşlık şartlarına gelen yeni düzenleme gösteriliyor.

Konut sektörü, yüksek enflasyon, alım gücündeki düşüş, artan maliyetler, finansman sıkıntısı, jeopolitik riskler ve resesyon beklentileriyle dolu bir yılı geride bırakmaya hazırlanıyor. Veriler ise sektördeki kırılganlığa işaret ediyor.

TÜİK Ekim ayı verilerine göre, konut satışlarında yıllık yüzde 25,3’lük ve ipotekli konut satışlarında ise yüzde 52,7 bir azalış var. Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22 azalırken, ikinci el konut satışlarının da yüzde 26,7 oranında azaldığı gözleniyor.

Verilere göre, ülke uyruklarına göre en çok konut satışı Rusya vatandaşlarına yapılırken, sektördeki savaş etkisi hissedildi. Ekim ayında Rusya vatandaşları Türkiye'den 2 bin 23 konut satın aldı. Rusya vatandaşlarını sırasıyla 498 konut ile İran, 310 konut ile Irak ve 216 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.

Öte yandan verilerde yabancıya yapılan konut satışlarının seyri ise dikkat çekici. TÜİK’in 2021-2022 yılı yabancıya konut satışları karşılaştırıldığında, özellikle yılın ikinci yarısından sonraki düşüş ivmesi göze çarpıyor. Peki, uzmanlar bu düşüşü nasıl değerlendiriyor? 

Fiyatlardaki artış yabancılar için de motivasyon kaybına yol açıyor

TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, “Konut fiyatları çok arttı, 1 yıllık zaman zarfında 3 kat artış yaşandı. Bu ister istemez yabancılar için de bir artış. Konut fiyatlarındaki artış yabancılar için de bir motivasyon kaybına yol açıyor olabilir” açıklamasında bulundu.

Yönel Maya ayrıca vatandaşlık başvurusunda alınacak gayrimenkulün değerinin 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltilmesinin de bu durum üzerinde etkili olabileceğine dikkat çekiyor ve buradaki havuzun kısıtlandığını belirtti.

Rusya etkisi olmasa durum kötüleşebilir

Konut satışlarında Rusya etkisinin gözlenmesi ise adetlerin daha düşük seviyelerde kalmaması adına önemli bir etken.

Rusya etkisi olmasa tablonun daha vahim olabileceğini söyleyen Yönel Maya, “Rusya’nın geçen yıllardaki satış ortalamalarına bakıldığında, 800 adetlerden 2023 adetlere çıkan bir satış yapılmış. Rusya etkisi ile 5 bin 400 bandına çıkmak bir başarı çünkü toplam içindeki payı yüzde 5’lere gelmiş durumda” diyor. 

Konutta yoğun talep dönemi bitti

Rusların eskiden de ilgisinin olduğuna değinen İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa ise savaşın etkisinin en çok kiralıklarda görüldüğünü belirtiyor.

Son dönemde geneldeki bütün satışlarda bir düşüş olduğunu söyleyen Aşa, fiyatların alım gücünün üzerinde olduğunu belirtiyor. Bu durum talepte de azalmaya yol açıyor. Yoğun talep döneminin bittiğine işaret eden Aşa, “Satışları adet bazında ele almak lazım. Yüzdesel olarak bakmak yanıltıcı olabiliyor” diyor.

Yabancılar ülkeler arası fiyat kıyasına başladı

Rakamların yüksekliği, yabancı yatırımcılar için ülkeler arası kıyaslamaları da doğuruyor. Yönel Maya, yabancı konut satışlarında son zamanlardaki en hareketli bölgeleri ise Portekiz, İspanya, Yunanistan olarak sıralıyor.