Rusya, Moskova'nın Şubat 2022'de Ukrayna'da "özel askeri operasyon" olarak adlandırdığı operasyonu başlatmasının hemen ardından Batılı şirketlerin ülkeden ayrılmaya başlamasından bu yana çıkış koşullarını giderek sıkılaştırdı. Yöneticiler kurallara uymanın giderek zorlaştığını söylüyor.

Reuters'in şirket başvuruları ve açıklamaları üzerinde yaptığı bir analize göre, yabancı şirketler Rusya'daki faaliyetlerinden, zarar yazmalar ve gelir kayıpları nedeniyle 80 milyar dolardan fazla zarar etmiş durumda.

Hollandalı bira üreticisi Heineken Cuma günü yaptığı açıklamada, Rusya'daki faaliyetlerini sembolik bir Euro karşılığında Rus Arnest Group'a satarak Rusya'dan çıkışını tamamladığını duyurdu.

Moskova ayrıca kademeli olarak ek çıkış engelleri getirdi. Özellikle Danimarkalı bira üreticisi Carlsberg'in ve Fransız yoğurt üreticisi Danone'nin Rusya'daki varlıklarına Temmuz ayında el konulmasının ardından kamulaştırma tehdidi de baş gösterdi.

Halen çıkış görüşmeleri devam eden şirketler arasında telekom grubu Veon, Nasdaq'ta listelenen teknoloji grubu Yandex ve İtalyan kredi kuruluşu Intesa bulunuyor.

Moskova, Rus hükümeti tarafından seçilen danışmanların işi değerlendirmesinin ardından tüm yabancı anlaşmalarda %50 indirim talep ediyor.

Rusya ayrıca, Rusya bütçesine fiyatın en az %10'u oranında bir katkı yapılmasını şart koşuyor.

Ancak yabancı şirketlerin çıkış sürecine aşina olan üç kişi, bazı anlaşmaların hükümet yeşil ışık yakmadan önce ek indirim talepleriyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Rusya maliye bakanlığı nihai satış fiyatlarını düşürmeye zorlamadığını, ancak satış süreci sırasında değerlemeleri ayarlayabileceğini söyledi.

Ekonomi bakanlığı ve merkez bankasının da işletmelere değer biçtiği ve fiyatlarda "düzeltme" yapabileceği belirtildi.

Yabancı yatırımları denetleyen bir hükümet komisyonu, Ukrayna'daki eylemleri nedeniyle Rusya'ya yaptırım uygulayan ve "dost olmayan" olarak adlandırılan ülkelerden gelen şirketleri içeren anlaşmaları onaylamak zorunda. Bankalar ve enerji şirketleri de satış yapabilmek için Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kişisel onayına ihtiyaç duyuyor.

Rusya'dan ayrılmak isteyen şirketlerle çalışan bir finans piyasası kaynağı, komisyonun bazı anlaşmaları geri gönderdiğini ve değerlemenin %20-30 daha düşük olması gerektiğini söyledi. İsmini açıklamak istemeyen bu kişi, bunun "öngörülemez bir kara kutu" olduğunu belirtti.

Birleşme ve satın alma işlemlerinde ve yabancı şirketlerle çalışan bir başka kişi, 100 milyon doları aşan anlaşmaların özellikle reddedilme riski altında olduğunu söyledi.

Bu kaynak, fiyatlardaki son değişikliğin satışları durdurduğunu ve şirketleri alternatifleri değerlendirmeye zorladığını söyledi.

Rusya Merkez Bankası, Mart 2022 ile Mart 2023 arasında yabancı şirketlerin Rusya'da yaklaşık 200 varlık satışı gerçekleştirdiğini ve bunların yaklaşık %20'sinin değerinin 100 milyon doların üzerinde olduğunu bildirdi.

Merkez Bankası yılda iki kez yayınladığı finansal istikrar değerlendirmesinde, Rusya'dan ayrılma baskısı altındaki yabancı şirketlerin bunu "elverişsiz" koşullarda yaptıklarını söyledi.

Sekiz başarılı anlaşmaya danışmanlık yapan ve beş ila altı anlaşma için daha onay başvurusunda bulunmayı planlayan Rybalkin, Gortsunyan, Dyakin and Partners (RGD) hukuk firmasının ortağı ve kurucu ortağı Suren Gortsunyan, "Geçen yılki yabancı göçü, biraz daha az anlaşma olmasına rağmen devam ediyor. Giderek artan düzenleyici kısıtlamalar çıkış yapmayı zorlaştırıyor" dedi.

Veon'a ait Vimpelcom'un 2.1 milyar dolara yerel yönetime satılması da dahil olmak üzere onlarca anlaşmaya danışmanlık yapan Aspring Capital'in direktörü Alexey Kupriyanov, kurumsal göçün Rus girişimcilerin yanı sıra Batılı şirketlerin rakipleri ve eski iş ortakları için de büyük bir talih kuşu olduğunu söyledi.

Rusya Maliye Bakanlığı, hükümet komisyonunun anlaşmaların yaklaşık %90'ını onayladığını ve en son teklifleri gözden geçirmek için haftada ortalama en az iki kez toplandığını söyledi.

Bakanlık, "Anlaşmanın ilgili kurum tarafından hazırlanması altı ay kadar sürebilir" dedi.

Potansiyel tehlike işaretleri arasında potansiyel bir alıcının gerekli alanda deneyiminin olmaması, aracı alıcıların dahil olduğu işlemler veya varlıkların değerlemesine ilişkin soruların yer alabileceği belirtildi.

RGD'nin düzenleyici uygulama başkanı Nato Tskhakaya, değerlemenin ardından maliye bakanlığının anlaşmayı merkez bankası ve çeşitli hükümet bakanlıklarının temsilcilerinin yer aldığı komisyona ilettiğini söyledi.

Ancak karar nihai olarak satıcıların elinden alınıyor. Maliye bakanlığı, komisyonun müzakerelerini dinlemek için ne alıcının ne de satıcının hazır bulunmadığını söyledi.