AB liderlerinin Avrupa Komisyonu'nun Suriyeli sığınmacılar için Türkiye'ye 3 milyar euro ek kaynak aktarılması önerisini kabul ederek süreci başlattığını belirten Şansölye Angela Merkel, "Bugün Türkiye ile ilişkiler konusunda kapsamlı bir tartışma yürüttük. Komisyon bize sığınmacı anlaşmasını ne şekilde uzatabileceğimiz konusunda bir rapor sundu. Biz bu raporu kabul ettik" dedi.

AB liderler zirvesi sonuç bildirisinin Komisyon'a sığınmacı paketi için gecikmeksizin nihai önerilerini sunma çağrısı yaptığını, ardından bunların resmi olarak onaylanacağını söyleyen Almanya Başbakanı, Türkiye'ye 3 milyar euroluk ek kaynak aktarımının yanısıra yine Suriyelilere evsahipliği yapan Ürdün ile Lübnan'a da para verileceğini duyurdu.

Zirve öncesi Komisyon 2024'e dek toplam 5.7 milyar euroluk destek paketi önermiş, bunun 3.5 milyar eurosunun Türkiye'ye verilmesini öngörmüştü. Daha önce Türkiye'ye bu yıl için 500 milyon euro verilmesi zaten onaylanmış bulunuyor.

Sığınmacı anlaşması olarak anılan 18 Mart 2016 Mutabakatı kapsamında, AB, Türkiye'deki 3.7 milyon Suriyeli için Ankara'ya 6 milyar euro ödeme sözü verdi. Bu paranın ya büyük miktarı verilmiş ya da verilme süreci onaylanmış durumda. Ankara uzun zamandır AB'den yeni ödeme istiyor. AB de karşılığında Yunan adalarına yeni gelen sığınmacı ve göçmenler için de Türkiye'den geri kabul talep ediyor. 

Sığınmacıların üçüncü ülkeler tarafından siyasi amaçlar için araç olarak kullanılmasına yönelik her türlü girişimi kınayıp reddeden AB zirvesi sonuç bildirisi, diğer yandan sığınmacı akınının kaynağı veya transit ülke konumundaki öncelikli devletlere verilen somut desteğin bir an önce artırılması ve buna yönelik somut zaman çizelgeleri içeren eylem planlarının 2021 sonbaharında sunulması için Avrupa Komisyonu ile AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'e çağrıda bulundu.

Sığınmacı anlaşması kapsamındaki Gümrük Birliği'nin modernize edilmesi taahhüdü de zirve gündemindeydi. Bu vaat, AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın iç siyasette muhaliflere karşı sert uygulamaları gerekçe gösterilerek Brüksel tarafından hayata geçirilmemişti. Son aylarda iki taraf arasında bu konuyla ilgili görüşmeler yeniden başladı.

Türkiye ile Gümrük Birliği güncelleme çalışmalarına devam edileceğini duyuran Merkel, Ege ve Akdeniz'de düşen gerilime atıfla, bunun karşılığında Ankara'dan yapıcı tutumuna devam etmesini istediklerini belirterek "Şu an Akdeniz'deki ilişkilerde de bir iyileşmenin olduğunu görüyoruz" dedi. AB zirvesi sonuç bildirisinde Türkiye ile Gümrük Birliği'nin modernizasyonuna yönelik yetkilendirme için ön teknik görüşmelerin başladığı kaydedildi.